2.3 - A - Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.3 - De sociale

kwestie

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders meer aandacht kregen. 
  
  
• Je kunt uitleggen wat er veranderde door sociale wetten. 

Planning

• Werken in de fabriek
• Wonen bij de fabriek
• De sociale kwestie
• Video
• Afsluiting

Werken in de fabriek (1)

• Protesteren tegen kinderarbeid, ziek zijn of demonstreren was riskant, je werd direct ontslagen.
• Er gebeurden veel ongelukken, ledematen die bekneld werden en moesten worden afgezet. 
• De lucht van de fabriekshallen was vervuild en het geluid was oorverdovend. 

Werken in de fabriek (2) 

•  Zesjarige kinderen maakten werkdagen van 12 uur.  
  
  
• Fabriekseigenaren voelden zich niet verantwoordelijk. Het werk was gevaarlijk. 
  
  
• Weinig voedsel: kool, roggebrood. Vlees was een luxeproduct.
  
  
• Arbeiders werden in allerlei opzichten volledig uitgebuit. 

Wonen bij de fabriek

• Afval werd niet opgehaald, daardoor braken er allemaal ziektes uit. 
• Mensen waren ongelukkig in de fabrieken, drankmisbruik en huiselijk geweld. 
• Uitwerpselen bleven rotten op straat, er was geen schoon drinkwater. 
• Gezinnen van 6 personen woonden in één kamer. 

Waterput waarmee water voor een hele wijk uit het grondwater wordt gehaald.

Grondwater werd vaak gebruikt als drinkwater.

Door een kapotte riolering kunnen uitwerpselen bij het drinkwater komen.

Uitwerpselen die besmet zijn (bijvoorbeeld met cholera) komen in het grondwater terecht.

Arbeiderswijk

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Sociale kwestie en wetten

•  De overheid zou wat moeten veranderen aan de leef- en woonomstandigheden moeten van arbeiders. Je noemt dit de sociale kwestie.
  
  
• Er werden sociale wetten ingevoerd voor mensen die niet goed voor zichzelf konden zorgen. De eerste was het Kinderwetje (1874). Een verbod op kinderarbeid onder de 12 jaar. 

Zelfstandig werken

• We gaan gezamenlijk de tekst lezen van paragraf 2.3.  
  
  
• Ga aan de slag met de huiswerkopdrachten: 1, 3, 4, 5, 6 en 7.
  
  
• Ben je klaar? Ga dan verder met de herhalings- en verdiepingsopdrachten van paragraaf 5.3.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd. 
  
  
• Je kunt uitleggen wat het socialisme is en waarom er twee groepen socialisten waren.