Gedrag H4 overige paragrafen klas 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Gedrag: overige paragrafen H4

klas 1

Wat gaan we doen vandaag?

-  Zelfstandig deze Lessonup doornemen. 

Het 'biologische momentje' van de dag...

• Valerie Jane Morris-Goodall (Londen, 3 april 1934) is een Engelse antropologe en biologe, gespecialiseerd in ethologie en primatologie. 
• Ze is het bekendst van haar zestigjarige studie van het sociale en familiale leven van de chimpansee, die zij bestudeerde in het Gombe Stream National Park in Tanzania. Zij gaf de dieren namen in plaats van nummers. 
• Goodall ontdekte  dat chimpansees werktuigen maken én gebruiken en  dat chimpansees soms vlees eten, gemeenschappelijk op jacht gaan en oorlog voeren met andere apensoorten en groepen chimpansees.
• Naast Jane was ook Diane Fossey een bekende etholoog en mammaloog (zoogdieren leer). Zij onderzocht gorilla's  in Rwanda en is daar door rebellen vermoord. Van haar is het boek + docu 'Gorrila's in de mist'. 

Even terug naar de vorige les:
Noteer in 3 steekwoorden wat je hebt onthouden van paragraaf 4.1.

Paragraaf 4.1 Herhaling

De volgende begrippen zijn aan bod gekomen:

Gedrag

Prikkels

Inwendige en uitwendige prikkel

Sperren

Sleutelprikkels

Etholoog

Handeling(en)

Ethogram

Protocol

Drempelwaarde

Motivatie 

Kun je hier zelf een omschrijving bij maken? 

Deze begrippen moet je kunnen toepassen en verwerken in je verslag van H5!

4.2 Hoe leren mensen en dieren? 

Leren doe je o.a door te spelen en door:
Imiteren = gedrag van ouders nadoen/naspelen.

Oefenen = (succesvol) gedrag herhalen. Evt. met beloning/straf.
Bijv. Hond krijgt koekje bij goed gedrag, straf bij slecht gedrag. 

Inzicht = leren door nadenken (probleemoplossend).
Inprenting = leren in een korte gevoelige (wanneer je heel jong bent) periode. bijv. ganzen.
Gewenning = leren niet meer overal op te reageren. 

Aangeboren gedrag vergroot de kans op overleven (bijv. sperren bij vogels of zuigreflex bij big)
Sommige reflexen verdwijnen bij ouder worden, andere blijven (bijv. pupil reflex). 

Lichaamstaal:
Hoe laat een hond zien dat hij/zij blij is?
Hoe laat een kat zien dat hij/zij boos is?

4.3 Lichaamstaal:

Lichaamstaal: aan gezicht en lichaamshouding aflezen hoe iemand zich voelt = non verbaal. 

Verbaal en non-verbaal gedrag: met of zonder te spreken. 

Lichaamstaal dieren: voor mensen of soortgenoten (= signaal - boodschap voor soortgenoten).
vb. lichaamshouding, geuren, kleuren, bewegingen en evt. geluiden. 
Bijv. bijen doen een dans (kwispeldans) om andere aan te geven waar bloemen zijn. 

Mensen gebruiken overdreven signalen voor affectie (extra grote ogen in reclames, grote hoofden en buikjes bij knuffels).

4.4/4.6 Samen leven + territorium

Naast mensen werken ook dieren vaak samen. Denk aan een zwerm spreeuwen, school vissen of een groep leeuwen.

Voorwaarden samenwerken: - duidelijke taakverdeling + houden aan afgesproken regels. 

Groep dieren: vaak 1 leider. Die is dominant, de rest onderdanig.
Elk dier kent zijn plaats = rangorde (of bij kippen een pikorde). Bepalend voor wie eerst mag eten. 

Soms ook van invloed op voortplanting (paren of baltsen). Gedrag waar dieren een partner mee versieren is baltsgedrag. Ze dansen, geven cadeaus, maken bewegingen of geluiden. 

Territorium = eigen plek in een gebied voor voedsel/paren.
Strak afgebakend met geur of geluid en verdedigd (vechten). Vaak vertoning van agressief gedrag (aanvallen spiegelbeeld).
- Dreiggedrag: bepalen wie de sterkste is zonder vechten. Dier maakt zich groot en breed. Optie tussen aanvallen of vluchten.
- Oversspronggedrag: gedrag wat niet bij de situatie past. Na het dreigen opeens beginnen met poetsen van vacht of veren.

- Omgericht gedrag: agressie op iets anders richten dan op indringer/soortgenoot. 

En hoe nu verder?

- Werken met je groepje aan het dierenwerkstuk. 
(opdracht bijlage in magister mail over deze les)