14.1 spieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Nieuw hoofdstuk: reageren!

We gaan het hebben over 

- spieren

- ogen

- zenuwstelsel

- hormonen

Spierweefsel

• Glad spierweefsel langwerpige spiercellen, om buisvormige organen en huid, autonome zenuwstelsel, langzame contractie
• Dwarsgestreept spierweefsel, spiervezels, in skeletspieren en huidspieren, animale zenuwstelsel, snelle contractie
• Hartspierweefsel, vertakte ketens

Snelle/langzame spiervezels (skeletspieren!)

Verdeling van spiervezels is erfelijk.

Door training kan je geen langzame spiervezels omzetten in snelle spiervezels (of andersom)!

Wel kun je meer van bepaalde spiervezels krijgen!

Trainen

-Snelle spiervezels: door trainen neemt het volume van snelle spiervezels toe (meer actine en myosine filamenten) waardoor er meer spierkracht is.

-Langzame spiervezels: door (duur)trainen neemt het aantal bloedvaten rondom de spiervezels toe waardoor aan- en afvoer van stoffen verbetert.

Door trainen neemt de aanmaak van mitochondriën in spiervezels toe. In welk type spiervezel is dit vooral belangrijk?

1. langzame spiervezels
2. snelle spiervezels
3. gladde spieren
4. antagonisten

Bouw van de dwarsgestreepte spier 

(en bron 1 blz 212)

= skeletspier      = een willekeurige spier

BINAS 90 C

bouw spier

in spiercellen liggen contractiele eenheden (spierfibrillen)

twee soorten eiwitdraden (actine en myosine), die over elkaar heen schuiven waardoor een spier samentrekt (kost ATP)

bouw spierfibril

Spierfibril: actine en myosine bij elkaar in een spierfibril

groen: actine

paars: myosine

Waar in de BINAS kan je hier iets over vinden?

De beweging die myosine maakt is te vergelijken met de beweging van roeiers in een roeiboot (zie ook 90C in Binas). Het in elkaar schuiven van de actine en myosine heeft als gevolg dat de hele myofibril verkort. Een spiervezel verkort wanneer alle myofibrillen tegelijk verkorten. Een spierbundel trekt samen als meerdere spiervezels samentrekken. Op deze manier kan jij je spieren gebruiken.

spieren bij insecten

Insecten hebben een uitwendig skelet gemaakt van chitine. 

Sprinkhaan is een insect, heeft een uitwendig skelet, gewrichten zitten aan de buitenkant en spieren zitten aan de binnenkant. 

Beredeneer (en beschrijf) wat er gebeurt als de strekspier samentrekt.

(opdr. 13 van het huiswerk)

Wat was nieuw voor jou deze les? Noem kort 2 of 3 dingen.