De Rechtsstaat en Grondrechten

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2,4

De Rechtsstaat en Grondrechten

Leerdoel

Aan het einde van de les weet je welke kenmerken een rechtsstaat heeft, wat de tris politica inhoudt, heb je voorbeelden van rechtstaatcrises vernomen, ken je het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten, weet je welke grondrechten er in Nederland zijn, en wanneer de overheid grondrechten mag inperken.

Wat weet je al over de rechtsstaat en grondrechten?

Kenmerken van een Rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft kenmerken zoals de scheiding der machten, onafhankelijke rechtspraak, gelijkheid voor de wet en respect voor grondrechten.

Voorbeelden van Rechtsstaatcrises

Voorbeelden van rechtsstaatcrises zijn bijvoorbeeld wanneer de overheid de rechtspraak probeert te beïnvloeden, wanneer er sprake is van corruptie binnen de overheid, of wanneer grondrechten van burgers worden geschonden.

Trias Politica

De trias politica is de scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Elke macht heeft een eigen rol en controleert elkaar om machtsmisbruik te voorkomen.

Wetgevende macht

Het parlement maakt wetten en controleert de regering.

Slide 4: Uitvoerende macht

De regering voert de wetten uit en neemt beslissingen.

Slide 5: Rechterlijke macht

De rechterlijke macht beoordeelt of wetten worden nageleefd en neemt beslissingen in geschillen.

Slide 6: Parlementaire crises

Parlementaire crises ontstaan wanneer er grote politieke problemen zijn die invloed hebben op het functioneren van het parlement.

Voorbeeld: Kabinetscrisis

Een voorbeeld van een parlementaire crisis is een kabinetscrisis, waarbij de regering valt en er nieuwe verkiezingen moeten plaatsvinden.

Grondrechten in Nederland

In Nederland zijn grondrechten zoals vrijheid van godsdienst, vrijheid van vergadering en demonstratie, en het recht op privacy vastgelegd in de Grondwet.

Klassieke en Sociale Grondrechten

Klassieke grondrechten zijn individuele vrijheidsrechten, zoals vrijheid van meningsuiting. Sociale grondrechten zijn rechten op bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid.

Inperken van Grondrechten

De overheid mag grondrechten van inwoners inperken als dit noodzakelijk is voor bijvoorbeeld de openbare orde, veiligheid of volksgezondheid. Dit moet altijd proportioneel en volgens de wet gebeuren.

Samenvatting

In deze les hebben we geleerd wat een rechtsstaat inhoudt, wat de tris politica is, voorbeelden van rechtsstaatcrises gehoord, het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten besproken, grondrechten in Nederland genoemd, en wanneer de overheid grondrechten mag inperken.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.