4.3 de Holocaust (massamoord op de Joden door de Nazi's - les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 2-4

Welkom Klas 3!

Planning:

- Leg je schoolspullen op tafel

- Pak de flitskaarten erbij.

- Bespreking leerdoelen

- Behandeling Jodenvervolging en Holocaust.

Nakijken maakwerk opdrachten

Startopdracht 10 min

- Lees paragraaf H4.3 de Holocaust door.

- Onderstreep voor jou onbekende woorden.

- Bekijk de afbeeldingen uit H4.3 en schrijf hier een begrip bij uit paragraaf H4.3

Kennisoverzicht

Waarom gebruiken we leerdoelen in het KO?

Wanneer heb je een leerdoel bereikt?

Leerdoelen deze les;

Je kan het begrip antisemitisme verklaren.

Je kan de verschillende lesfasen van de Jodenvervolging uitleggen.

Start opdracht: 
Schrijf alles op wat je al weet over de bovenstaande leerdoelen.

Geallieerden

Asmogendheden

Japan

Groot-Brittannië

Verenigde Staten

Frankrijk

Duitsland

Sovjet Unie

Italië

Nederland

1939

1940

1941

1942

1943

1944

1945

Einde van de Hongerwinter

Duitsland valt NL binnen

Atoombommen op Japan

Duitsland valt Polen binnen

Japan valt NL-Indië binnen

Operatie Market Garden 

Bombardement op Rotterdam

Bevrijding Nederland

5 mei

10 mei

14 mei

15 mei

Einde van de Hongerwinter

Duitsland valt NL binnen

Bombardement op Rotterdam

Bevrijding Nederland

Holocaust

Antisemitisme

Antisemitisme betekend haat tegen joden.  Anti = tegen  Semtiet = joods

Al vanaf 60 v. C. worden joden in Europa gedicrimineerd. Tegenwoordig is dit nog steeds zo. 

Ook in de Middeleeuwen was er veel antisemitisme. 

Op de afbeelding zie je een pogrom. Dit is een aanval tegen een bepaalde groep waarbij de mensen worden mishandeld en vermoord. Daarnaast worden huizen en andere bezittingen stuk gemaakt en in brand gestoken. Hier worden joodse mensen worden door christenen in elkaar geslagen. 

Antisemitisme

Antisemitisme betekend haat tegen joden. Anti = tegen Semtiet = joods

Al vanaf 60 v. C. worden joden in Europa gediscrimineerd. Dit betekend dat bepaalde groepen mensen slechter worden behandeld dan anderen. 

Rassenleer

Vanaf de 19e eeuw ontstond de rassenleer. De rassenleer is een theorie dat mensen in verschillende 'rassen' verdeeld kunnen worden én dat het ene 'ras beter is dan het andere. 

Volgens de nazi's was het Germaanse ras (Duitsers en Scandinaviers) het beste ras. Het laagste ras waren de joden. Zij waren onmensen en moesten worden uitgeroeid. 

Deze twee stagaires leggen aan basisschool kinderen uit hoe je alle verschillende 'rassen' kunt herkennen. 

Wat is rassenleer?

1. Verdeling van mensheid in zwakke en sterke rassen
2. Het uitroeien van Joden in Europa
3. De officiële lessen in nazi-scholen
4. De leer dat mensen gelijkgesteld moesten worden aan elkaar

Wereldcrisis vanaf 1929

De grote armoede onder grote groepen van de bevolking 

wordt ook gebruikt om Joden tot zondebok maken:

"Wij zijn werkloos, zij hebben de mooie baantjes!"

Hitler wordt kanselier januari 1933

Hitler speelt in op deze gevoelens bij delen van de bevolking,

o.a. door steeds te benadrukken dat de economische crisis  

én het verlies van de oorlog de schuld is van Joden en Communisten

Neurenberger Rassenwetten

1935

• Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.
  
• Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger.
  
• Deze wetten zijn ook bedoeld om het Arische ras, 'zuiver te houden'
  

Discriminatie

Het pesten en vernederen van joden is iets wat je in de geschiedenis veel terug kan vinden. 
Toch zie je dat in jaren voor de oorlog het antisemitisme langzaam groeit.  

In Duitsland zijn veel mensen teleurgesteld, boos en verdrietig vanwege de Eerste Wereldoorlog, veel politieke onrust en economische problemen vanwege de crisis in 1929. 

Kristallnacht 

Op 9 november 1838 vermoord een joodse jongen een Duitse diplomaat in Parijs.

Als reactie hierop houdt de Minister van propaganda,  Joseph Goebbels houdt een haatrede tegen Joden.

Duitsers trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen. De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Een Joodse synagoge is helemaal stukgeslagen in de Kristallnacht. 

De geweldplegingen van de Kristallnacht zijn een voorbeeld van:

1. Indoctrinatie
2. Discriminatie
3. Terreur
4. Intimidatie

Wat verstaan we onder de Kristallnacht?

1. Een heldere nacht
2. Nacht waarin de kristalindustrie grote kortingen gaf
3. Nacht in 1938 waarop Duitse Joden werden aangevallen
4. Nacht waarin Duitsland Polen aanviel

De nacht van 9 op 10 november 1938 krijgt de naam 'Kristallnacht' vanwege alle ramen van de huizen en winkels van joden die stuk zijn geslagen. 

Veel synagoges worden in brand gestoken. 

Deze joodse mannen werden gedwongen om met een David's ster door de stad rond te lopen. 

Ook worden er tijdens Kristallnacht Joden opgepakt en naar Buchenwald, een concentratiekamp in Duitsland, gebracht. 

Tijdens de Kristallnacht in 1938 werden in heel Duitsland veel Joodse bezittingen vernield en Joden vermoord. Deze nacht wordt gezien als één van de belangrijkste gebeurtenissen van de Jodenvervolging in Duitsland vóór de Tweede Wereldoorlog.

Hieronder staan drie gebeurtenissen die de Kristallnacht mogelijk hebben gemaakt.

Zet de drie gebeurtenissen in de juiste volgorde, 

van vroeger naar later.

1

2

3

Duitsland wordt een totalitaire dictatuur.

De NSDAP wint de verkiezingen.

De rassenwetten worden ingevoerd.

Uitsluiten

De Nazi's willen de jodens steeds meer buitensluiten van het gewone leven.

Er komen verschillende wetten waarin stond dat joden niet met niet-joden mochten trouwen. Niet meer bij de overheid mochten werken. Geen fiets mochten hebben. En nog veel meer... 

Door propaganda, zoals in de afschuwelijke film De Eeuwige Jood of via hun eigen krant Der Stürmer...

...slagen de Nazi's erin, het Duitse volk te hersenspoelen: Joden moet je uitsluiten!

Joodse wijken

Vanaf de Middeleeuwen werden joden gedwongen om in eigen wijken te wonen. In de Italiaanse stad Venetie woonden de joden in de wijk 'Ghetto Nuovo'. Hierkomt de bijnaam 'getto' vandaan. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de joden verplicht om naar deze getto's te verhuizen. 

Jodenvervolging
Noem een voorbeeld van isoleren

In de ghetto's en kampen was het leven zwaar. Er was te weinig woonruimte voor de  

duizenden joden die er moesten leven.

Vaak was er ook niet genoeg voedsel voor iedereen.

Een grote groep mensen overleed vanwege ondervoeding. Soms stierven zij op straat, waar zijn dagenlang bleven liggen. 

Protest?

De Februaristaking

We bekijken de video en maken de vragen. 

Wat was de aanleiding voor de Februaristaking?

1. Het oppakken van joden in Amsterdam
2. Het executeren van leiders van een staking
3. Het neerschieten van verzetstrijders
4. De inval in Polen

Waarom was de Februaristaking zo bijzonder?

1. De Nederlandse arbeiders hielden stand en de Duitsers gaven toe aan de eisen van de stakers
2. De Duitsers sloegen deze staking keihard neer en voerden vele arrestaties uit
3. De staking werd uitgevoerd door Joodse bewoners van Amsterdam
4. Het was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in Europa

De website van het Stadsarchief over de Februaristaking is...

1. ... betrouwbaar.
2. ... onbetrouwbaar.

Deportatie

het wegvoeren van joden

Deportatie/ uitroeiing

Bedenk waarom de deportaties van joden begonnen nadat de gele davidster verplicht gesteld was.

Bij welke fase (rechts) hoort deze stap uit de jodenvervolging?

buitensluiten

terreur

deportatie

moord

razzia's

Kristallnacht

vergassing Auschwitz

joden-ster

Wat gebeurde er tijdens de Kristallnacht?

1. Het vernielen van joodse winkels
2. Joden werden gedeporteerd
3. Er werd met borden gesmeten op straat
4. Hitler voerde nieuwe wetten in

‘Alleen een staatsburger van Duits of vergelijkbaar bloed is een burger van het rijk. Een jood is geen burger van het Rijk. Hij heeft geen stem. Hij mag geen openbare functie vervullen.’

Welk begrip is hierbij het meest van toepassing?
Pesten - Discriminatie - Isoleren - pogrom

1. Pogrom
2. Pesten
3. Isoleren
4. Discriminatie

Door verdachtmakingen en angstbeelden over joden ontstonden pogroms

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een pogrom?

1. Een nieuwe wet
2. Jodenhaat
3. Uitbarsting van geweld tegen joden
4. Ketter

Welke onjuiste (foute) vooroordelen gebruikte de Nazi's om Jodenhaat te versterken?

1. Rekenleer
2. Rassenleer
3. Holocaust
4. Concentratiekamp

Antisemitisme

Kristallnacht

Rassenleer

Leerdoelen check

Je kan het begrip antisemitisme verklaren

Je kan de verschillende fasen van de Jodenvervolging uitleggen met voorbeelden