"De holocaust"

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

4.3 "De Holocaust"

Wat is de holocaust?

Laat de leerlingen via hun laptop of mobiel het woordweb aanvullen. Ze kunnen dit ook met pen en papier doen; individueel of in groepjes en daarna klassikaal aanvullen.

NSDAP - Dictator - Oostenrijker - Hij wou van Duitsland een groot rijk maken - Hakenkruis - Mein Kampf geschreven (boek over zijn ideeën) - Joden vervolging - Holocaust - Snor - Nazi's - Kunstenaar - Nationaalsocialisme

27 januari 

Bevrijding van Auschwitz

www.kijk.nl

Holocaust of Shoah

Holocaust = Brandoffer

Shoah = Vernietiging

Systematische moord op 6 miljoen Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog

Antisemitisme

Antisemitisme = haat tegen joden.  

Anti = tegen  Semiet = Joods

Al vanaf 60 v. C. worden Joden in Europa gediscrimineerd.

Ook in de Middeleeuwen was er veel antisemitisme. 

In de Tweede Wereldoorlog tijdens het nazi-regime was het antisemitisme enorm.

Tegenwoordig bestaat het nog steeds.  

Op de afbeelding zie je een pogrom. Dit is een aanval tegen een bepaalde groep waarbij de mensen worden mishandeld en vermoord. Daarnaast worden huizen en andere bezittingen stuk gemaakt en in brand gestoken. Hier worden joodse mensen worden door christenen in elkaar geslagen. 

Discriminatie

Onderscheid maken tussen mensen met de bedoeling iemand of een groep achter te stellen. 

Rassenleer

Vanaf de 19e eeuw ontstond de rassenleer. Theorie dat mensen in:

•  verschillende 'rassen' verdeeld kunnen worden 
• dat het ene 'ras beter is dan het andere'. 
• het Germaanse ras (Ariers) was het beste ras. 
• Het laagste ras waren de Joden. 

Zij waren onmensen en moesten worden uitgeroeid. 

Deze twee stagaires leggen aan basisschool kinderen uit hoe je alle verschillende 'rassen' kunt herkennen. 

Holocaust

Het vervolgen en de uiteindelijke moord door de nazi's op de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog noemen we de Holocaust. 

Holocaust betekend 'brandoffer'.

Andere naam is Shoah of Sjoa. Dit betekend 'ramp' of vernietiging.

De J in het persoonsbewijs staat voor 'Joods'. 

Willem Alexander opening Holocaust Museum Amsterdam 10-02-2024

Het is aan ons allemaal om te voorkomen dat antisemitisme leidt tot een orkaan die alles wat ons lief is omverblaast. Laten we nooit vergeten: Sobibor begon in het Vondelpark, met een bordje ‘Voor Joden verboden’. 

Vier fasen

De Holocaust kun je in vier verschillende fasen verdelen:

• Discriminatie
• Uitsluiten
• Concentreren
• Vernietiging

Welke vragen of opmerkingen heb je?

Holocaust

Aan de slag...

Ga naar blz. 141 en maak vraag 3 (vaardighedenvraag)

Bespreken vraag 3

Maak in je boek vraag 1 t/m 4

Fase 1

Discriminatie

Pesten en vernederen

Discriminatie

Het pesten en vernederen van joden is iets wat je in de geschiedenis veel terug kan vinden. 
Toch zie je dat in jaren voor WO II het antisemitisme groeit.  

In Duitsland zijn veel mensen teleurgesteld, boos en verdrietig vanwege de Eerste Wereldoorlog, veel politieke onrust en economische problemen vanwege de crisis in 1929. 

Fase 1

De joden werden een zondebok in Nazi-Duitsland

de Joden

Kristallnacht 

Op 9 november 1838 vermoord een joodse jongen een Duitse diplomaat in Parijs.

Als reactie hierop houdt de Minister van propaganda,  Joseph Goebbels  een haatrede tegen Joden.

Duitsers trekken massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen. De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Fase 1

Een Joodse synagoge is helemaal stukgeslagen in de Kristallnacht. 

Tweede Wereldoorlog

De nacht van 9 op 10 november 1938 krijgt de naam 'Kristallnacht' vanwege alle ramen van de huizen en winkels van joden die stuk zijn geslagen. 

Veel synagoges worden in brand gestoken. 

Deze joodse mannen werden gedwongen om met een David's ster door de stad rond te lopen. 

Ook worden er tijdens Kristallnacht Joden opgepakt en naar Buchenwald, een concentratiekamp in Duitsland, gebracht. 

Fase 2

Uitsluiten

Wetten en sterren

Uitsluiten

De Nazi's willen de Joden steeds meer buitensluiten van het gewone leven.

Er komen verschillende wetten:

• waarin stond dat joden niet met niet-joden mochten trouwen. 
• joden niet  meer bij de overheid mochten werken. 
• Geen fiets mochten hebben bezitten
• Niet meer in parken mochten komen... en nog veel meer... 

Fase 2

Verplicht Jodenster dragen

Door propaganda, zoals in de afschuwelijke film De Eeuwige Jood of via hun eigen krant Der Stürmer...

...slagen de Nazi's erin, het Duitse volk te hersenspoelen: Joden moet je uitsluiten!

Fase 3

Concentreren of isoleren

Getto's en kampen

Joodse wijken

Vanaf de Middeleeuwen werden joden gedwongen om in eigen wijken te wonen. 

In de Italiaanse stad Venetie woonden de joden in de wijk 'Ghetto Nuovo'. Hier komt de bijnaam 'getto' vandaan. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de joden verplicht om naar  getto's te verhuizen. In Amsterdam was ook een getto.

Fase 3

In de getto's en kampen was het leven zwaar. Er was te weinig woonruimte voor de  

duizenden joden die er moesten leven.

Vaak was er ook niet genoeg voedsel voor iedereen.

Een grote groep mensen overleed vanwege ondervoeding. Soms stierven zij op straat, waar zijn dagenlang bleven liggen. 

Het leven was ook onzeker omdat soms delen van het getto moesten worden ontruimd. Joden moesten snel hun spullen pakken en werden naar concentratiekampen gebracht. 

Fase 4

Vernietiging

Uitroeiing van de Joden

SS groepen

In het begin van fase 4, worden de Joden neergeschoten. Een aantal SS groepen van het Duitse leger krijgen de opdracht om door Polen te trekken en zo veel mogelijk Joden te vermoorden.

Joden moeten hun eigen massagraf graven. Daarna worden ze op een rij doodgeschoten. Op deze manier worden er ongeveer 1 miljoen joden vermoord. 

Fase 4

Te duur...

Het neerschieten van alle joden vinden de Duitsers te lang duren en het is te duur. 

Er moet een betere, snellere en permanente oplossing komen...

Gaskamers. 

Fase 4

Zyklon-B Gas moet gebruikt worden om Joden op grote schaal te elimineren. (De eerste tests worden gedaan op Soviet gevangenen)

Een in het geheim door het verzet gemaakte foto van 

vrouwen die naar een gaskamer lopen

Al het bewijsmateriaal moeten worden vernietigd:
kleding, foto's én lichamen... 

In de crematoria werken de Joden die voorlopig aan de gaskamers ontkomen zijn.

De koffers van de vermoorde joden worden leeggehaald. Alles wat nog gebruikt kan worden wordt verzameld. Van de afgeknipte haren van gevangenen worden bijvoorbeeld matrassen gemaakt. 

Aan het einde van de oorlog zijn er 6 miljoen Joden vermoord. 

Van de 110.000 Nederlandse Joden overleven maar 5000 de concentratie en vernietingskampen. 

Herhalingsvragen

Check vragen

Wat is de eerste fase van de Holocaust?

1. Vernietiging
2. Uitsluiten
3. Concentreren
4. Discriminatie

Welk begrip?
'Bepaalde groepen mensen slechter behandelen dan anderen.'

1. Capitulatie
2. Antisemitisme
3. Discriminatie
4. Collaboratie

Antisemitisme

Kristallnacht

Rassenleer

De rassenleer is een belangrijk kenmerk van het nationaal-socialisme.

Welke groep mensen hoort in de rassenleer NIET bij het 'minderwaardige ras'?

1. Zigeuners
2. Joden
3. de gekleurde bevolking in niet-westerse landen
4. Polen