Spijsverteringsstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

• Benoemen uit welke organen het spijsverteringsstelsel bestaat en via welke volgorde het voedsel deze organen passeert.
  
• Uitleggen welke functies het spijsverteringsstelsel heeft.

Spijsverteringsstelsel

Spijsvertering: Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken tot voedingsstoffen die klein genoeg zijn om door de darmen in het lichaam te worden opgenomen.

• Vertering van voedingsstoffen
• Opname van voedingsstoffen
• Uitscheiding van voedingsstoffen

De mondholte

Mond: Start van spijsvertering

• Kaken zorgen voor vermalen van voedsel
• Speekselklieren: maken speeksel voor chemische afbraak van voedsel
• Tong duwt voedsel tussen de tanden

Voedsel gaat via de mond naar de keel
en komt in de slokdarm.

Speekselklieren produceren 1 tot 1.5 liter speeksel per dag

Spijsvertering

Dit proces begint al in de mond!

• Kauwen + speeksel
  

Dan via slokdarm naar maag:

• Kneden + maagsap (zoutzuur)

Daarna naar dunne darm:

• Peristaltiek + sap van alvleesklier en gal (uit lever)

Spijsvertering

In dunne darm:

• Ook opname voedingsstoffen

Dan naar dikke darm:

• Resorptie van water
• Indikken van ontlasting

Uiteindelijk naar anus

• Ontlasting verlaat het lichaam

1. Mond
2. Slokdarm 
3. Maag
4. Dunne darm (waar lever, alvleesklier en galblaas op uit komen)
5. Dikke darm
6. Rectum
7. Anus 

Alle organen worden in de komende lessen behandeld.

Vertering

In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen.

Vetten, eiwitten en (veel) koolhydraten kunnen niet zomaar opgenomen worden in het bloed. Deze voedingsstoffen moeten verteerd worden.

Vitamines, mineralen en water kunnen wel direct worden opgenomen in het bloed. 

Vertering van deze stoffen is niet nodig.

Peristaltische bewegingen en vertering

Voedsel verplaatst zich binnen het lichaam van de ene naar de ander plaats. 

Dat gebeurt mede door peristaltische bewegingen.

Verteringsklieren maken verteringssappen:

• speekselklieren
• maagsapklieren
• lever en alvleesklier
• darmsapklieren (in de dunne darm)

Deze sappen bevatten enzymen. 

Enzymen

Een enzym is een eiwit dat een specifieke reactie versnelt. Met behulp van enzymen worden voedingsstoffen omgezet in spijsverteringsproducten.

Enzymen

Enzymen zorgen ervoor dat spijsvertering snel verloopt

Niet al het voedsel kan worden verteerd

Enzymen

Reactie mogelijk maken of versnellen

Enzym verandert niet van samenstelling

Elk enzym is specifiek

Kan worden hergebruikt

Zetmeel is een koolhydraat. 

Koolhydraten worden verteerd

Zetmeel: 00000000  

Speeksel 'knipt' in je mond het zetmeel:  00   00   00   00

Verteringssap van de alvleesklier erbij:  0    0    0    0     0    0    0    0

Nu is het zetmeel verteerd: 0 = glucose    

Glucose kan vanuit de dunne darm worden opgenomen in het bloed. Het is de brandstof voor die alle cellen in het lichaam nodig hebben voor de verbranding. 

Vragen

tot nu toe?

Welke aandoeningen van de spijsverteringsorganen kom je tegen?

Wat is de goede volgorde van je spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, mondholte, maag

Hoe lang blijft je voedsel ongeveer
in je maag?

1. 4 minuten
2. 4 kwartier
3. 4 uur
4. 4 dagen

Wat is de functie van alvleeskliersap?

1. Verteren van alleen eiwitten
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Verteren van alleen vetten
4. Verteren van eiwitten, koolhydraten en vetten

Wat is een functie van de lever?

1. Hier wordt gal opgeslagen
2. Hier wordt gal gemaakt
3. Produceert leversap
4. Het leverzuur doodt bacteriën

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen maken voedingsstoffen kleiner
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

1. Gal wordt gemaakt in de galblaas
2. Gal emulgeert vet, het maakt dat vet uit kleinere
bolletjes gaat bestaan

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Wat is pepsine?

1. Een enzym dat eiwitten afbreekt
2. Een maagsap dat eten waterig maakt
3. Stofje dat ook in Pepsi zit
4. Een verteringssap

Wat is de functie van maagzuur?

1. Het speelt een rol bij de vertering
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Smaakmaker
4. Een zuurder 'smaakje' toevoegen aan voedsel

Alle voedingsstoffen moeten worden verteerd voordat ze worden opgenomen

1. waar
2. niet waar