Lezen H3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we deze les doen?

• 10 minuten in stilte lezen.
• Herhalen Lezen H1 t/m H3.
• Verder werken aan de opdrachten.

Leerdoelen:

• Ik kan tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden
  
• Ik kan het vergelijkend, samenvattend en 

      doel-middelverband in een tekst herkennen..

Huiswerk

Wat weet je nog?

3 minuten om blz. 236 en 237 door te nemen.

Noem de vier tekstdoelen

Een tekst kan meerdere doelen hebben, maar heeft altijd maar 1 hoofddoel.

1. waar
2. niet waar

Het onderwerp van een tekst geef je aan met:

1. 1 tot 4 woorden
2. een zin
3. maximaal 10 woorden
4. alle kernzinnen bij elkaar

De tekst samengevat in één zin heet:

1. onderwerp
2. deelonderwerp
3. kernzin
4. hoofdgedachte

Welke tekstverbanden ken je nog?

Lezen H2-3: tekstverbanden

Vorig jaar:

chronologisch, opsommend, tegenstellend en toelichtend verband

H2:

concluderend, redengevend en oorzakelijk verband

H3:

doel-middel, samenvattend en vergelijkend verband

Verbanden herken je aan signaalwoorden of groepjes signaalwoorden.  

Wat is het signaalwoord?
Ik wilde graag gaan sporten, maar ik moest huiswerk maken.

1. ik
2. maar
3. moest
4. maken

Welk verband geeft 'maar' aan?

1. opsomming
2. toelichting
3. tegenstelling
4. chronologie

Welk verband herken je in de volgende zin?
Wij hebben diverse sporten gedaan. Ten eerste hebben we gevoetbald, daarnaast gevolleybald en ten slotte gebasketbald.

1. opsomming
2. voorbeeld/toelichtend
3. tegenstelling

Welk verband herken je in de volgende zin?
Wij hadden betere dingen te doen, zoals een potje FIFA spelen.

1. opsomming
2. toelichting
3. tegenstelling
4. vergelijking

Welk tekstverband?

Veel mensen klagen als het waait en regent, maar ik houd juist van dat onstuimige weer.

1. concluderend
2. tegenstellend
3. oorzakelijk
4. opsommend

Welk tekstverband?

Doordat het vannacht gevroren had, gleed mijn buurvrouw vanmorgen uit met haar fiets.

1. concluderend
2. tegenstellend
3. oorzakelijk
4. opsommend

Welk tekstverband?

Vincent doet altijd goed mee met de training, zodat hij een goede kans heeft op een basisplaats.

1. samenvattend
2. tegenstellend
3. oorzakelijk
4. doel-middel

Welk tekstverband?

Lidewij is gek op chips en koekjes. Daarnaast smult ze graag van gebakjes en ijs.

1. samenvattend
2. opsommend
3. oorzakelijk
4. concluderend

Welk tekstverband?

Simon is twee koppen groter dan ik.

1. samenvattend
2. vergelijkend
3. doel-middel
4. opsommend

Welke signaalwoorden horen bij een samenvattend verband?

1. opdat, door middel van, met behulp van
2. kortom, met andere woorden, al met al
3. indien, tenzij, wanneer
4. ook al, weliswaar, desondanks

Opsomming

Verschillende dingen die bij elkaar horen, worden opgenoemd.

Ook, verder, bovendien, daarnaast, ten eerste..., ten tweede..., en

Deze dieren lijken  veel op elkaar: ze hebben dezelfde grootte, dezelfde kleur  en jagen op dezelfde manier. 

Tegenstelling

Het tegenovergestelde van elkaar wordt beweerd.

Maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds... anderzijds

Zij is erg goed voor Nederlands en staat een 8.0. Zij moet echter die lastige toets nog inhalen.

Chronologisch tekstverband

• Geeft een bepaalde tijdsvolgorde aan van de gebeurtenissen
• Signaalwoorden: vroeger, daarna, eerst, later, terwijl, dadelijk, nu,...
• Ook jaartallen en data
• Voorbeeld: Vroeger speelde ik graag piano, later raakte ik meer geïnteresseerd in gitaar. 

Voorbeeld/toelichtend

Er wordt een voorbeeld van een uitspraak / bewering genoemd.

Zoals, bijvoorbeeld, zo

Zij heeft echt altijd mazzel, zo heeft ze net te horen gekregen dat haar laatste 2 uren uitvallen.

Redengevend verband

• Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.
• Signaalwoorden: daarom, want, omdat
• Voorbeeld: Paul wast de auto, omdat hij daar geld voor krijgt.

Concluderend tekstverband

Bij een concluderend tekstverband trekt de auteur een conclusie uit informatie die eerder in de tekst is gegeven. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al, het blijkt dat, dan ook 

Oorzakelijk verband

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt. Je hebt hier zelf geen invloed op. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij, door te

Doel-middelverband

Een doel-middelverband geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.

Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van

Pizzadeeg moet je minstens tien minuten kneden, zodat het mooi soepel en elastisch wordt.

Vergelijkend verband

Een vergelijkend verband laat een verschil of een overeenkomst zien. 

Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals 

ook de vergrotende trap: meer, groter, beter, langer enz.

In vergelijking met vorig jaar hebben we nu een koude winter.

Samenvattend verband

Een samenvattend verband geeft een verkorte weergave van informatie uit de tekst. 

Signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

We hebben nu acht tekstverbanden behandeld. Samengevat kun je wel stellen dat je al heel wat tekstverbanden kent.

Feit of mening?
Hij praat heel snel.

1. feit
2. mening

Feit of mening?
Vandaag is het donderdag.

1. feit
2. mening

Feit of mening?
De bladeren zijn nat.

1. feit
2. mening

Feit of mening?
Rotterdam telt 220.000 inwoners.

1. feit
2. mening

Feit of mening?
Koken is moeilijk.

1. feit
2. mening

Feit of mening?
Nederland ligt in Europa.

1. feit
2. mening

Feit vs. Mening

Feit

• Uitspraak over iets wat waar of niet waar is 
  
• Een feit kan je controleren.
  

Voorbeeld: 'De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt 50 euro kleedgeld per maand.'

Mening (standpunt)

• Wat iemand ergens van vindt
• Het is niet controleerbaar
• Je kunt het eens of oneens ermee zijn

Voorbeeld: 'Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen'

Argument (reden)

• Een argument is een uitleg waarmee je een mening verdedigt.
• Signaalwoorden: want, namelijk, omdat, immers...

Voorbeeld: 'Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen (mening), want dan leren zij met geld omgaan (argument)'.

Opdracht deze les

• Lezen H3 (blz. 72 t/m 77)
• Maak opdr. 1, 2 en/of 4.

Leerdoelen:

• Ik kan tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden
  
• Ik kan het vergelijkend, samenvattend en 

      doel-middelverband in een tekst herkennen..

Huiswerk

Maandag:

Lezen H3: opdr. 1, 2, 4 

Woensdag

Toets Lezen H1-4

Oefenen!

Maak nu de oefentoets die je op ItsLearning kunt vinden. 

Maak de toets serieus!!!

Als je liever eerst nog even de groene teksten in je boek doorneemt, mag dat natuurlijk ook.