4.4 Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welke van de volgende criteria is niet nodig voor evolutie?

1. Variatie in eigenschappen
2. Erfelijkheid van eigenschappen
3. Selectie voor het sterkste individu
4. Isolatie van populaties

Vandaag

-Huiswerkcheck

-terugblik

- zelfstandig werken

evolutie

terugblik

Definities

Soort = organismen die op natuurlijke wijze onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.  (bijv. honden)

Hoe zit het met de lijger?

Definities

• Populatie = Alle individuen van een soort die in een bepaald gebied leven en onderling voortplanten
  
  
• Genenpool is alle verschillende genen  die voorkomen in een populatie 
  
  
• allelfrequentie= hoe vaak komt een bepaald allel binnen een populatie voor.
  
  

Wat is een mutatie?

<.         gen        .>

Stel dat....

- Populaties volledig gescheiden zijn 

- Ze groot genoeg zijn 

- Er geen evolutie optreedt
(allelen hebben dus geen specifiek voordeel) 

Dan blijkt dat de allelfrequenties
in populaties constant blijven 

(voorbeeld bij mensen is oogkleur of bloedgroep)

Evolutie

Mutaties zorgen voor nieuwe varianten van genen, vooral als deze dominant zijn zullen ze snel worden geselecteerd op het  positieve/nadelige effect. 

Waarom vooral bij dominante allelen? 

Populaties kunnen veranderen

Sommige allelfrequenties zijn stabiel (bloedgroepen bij mensen).

Veel allelfrequenties worden beïnvloed door gebeurtenissen. 

Veranderende soort

Stel dat....

- Populaties volledig gescheiden zijn 

- Ze groot genoeg zijn 

- Er geen evolutie optreedt
(allelen hebben dus geen specifiek voordeel) 

Dan blijkt dat de allelfrequenties
in populaties constant blijven 

(voorbeeld bij mensen is oogkleur of bloedgroep)

Evolutie

Als een eigenschap voordeel oplevert voor overlevingskans, zorgt natuurlijke selectie voor het best aangepast zijn aan je omgeving. Oftewel natuurlijke selectie

In sommige gevallen levert een eigenschap alleen voordeel op voor de voortplantingskans* dan spreken we van seksuele selectie

seksuele selectie

In sommige gevallen levert een eigenschap alleen voordeel op voor de voortplantingskans* dan spreken we van seksuele selectie

Beredeneer een hypothetisch geval waarbij het allel voor blauwe ogen binnen een populatie toeneemt.

Samen inoefenen/huiswerk

We maken samen opdracht 53

opdr 49 t/m 62

compact:52,55,58,59,60, 61,62

Klaar kijk na met een nakijkboekje

Pak je leesboek of ga rustig iets voor jezelf doen

Genetic drift

- Puur toevalsproces:

1. Afzondering van een kleine sub-populatie die genetisch verschilt ten opzichte van de oorspronkelijke populatie  (Founder-effect: vb. migratie ; Flessenhalseffect: rest van populatie sterft door bijv. natuurramp) 
2. De sub-populatie groeit uit 

Wanneer heeft Genetic drift het grootste effect?

1. Als van een populatie van 500 individuen er 50 overleven na een ramp
2. Als van een populatie van 50 individuen er 5 overleven na een ramp

2 massa-extincties 

- 10-12k jaar geleden

- 100k jaar geleden

• Wat is het nadeel van geringe genetische variatie?
• Weinig aanpassings-vermogen. Grote kans op inteeltziektes

Veranderende allelfrequenties door:

- Evolutie (gedreven door natuurlijke/seksuele selectie) 

- Genetic Drift (willekeurig, hoe kleiner de afgezonderde populatie, hoe groter het effect) 

Maak nu opdrachten 66-69

4.6 Evolutie in populaties