Les 2 [cellen]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Bijles biologie H5 18-11

Lesson Up & Teams

Lesson Up klascode = zrzoo

Ik upload hierin de bijlessen
Eventueel oefenmateriaal
zet ik in Teams

Leertip 

Neem de tabel over en vul deze in met de celorganellen die we gaan bespreken. Zorg dat je meer kan toevoegen. Deze tabel kun je gebruiken bij het leren voor het schoolexamen.

Celorganel

Plant en/of dierlijke cel?

Functies

Hoeveel zitten er in één cel

Leerdoel 1.3

Ik ken de functies van de celkern, ribosomen en het endoplasmatisch reticulum

a. Wat zit er in de celkern? (R)
b. Wat is de functie hiervan? (R)
c. Kan het de celkern verlaten? (R)

DNA in de praktijk

1. DNA kan worden afgelezen en worden gekopieerd. Deze kopie heet RNA

2. RNA kan de celkern wel uit via poriën in de celkernmembraan

3. RNA kan buiten de celkern worden afgelezen, hierbij worden eiwitten gevormd

4. Eiwitten zetten vervolgens allerlei processen in de cel op gang

Ribosomen

RNA (kopie van DNA) wordt afgelezen in ribosomen
Hierbij worden eiwitten gevormd

Het ruw endoplasmatisch reticulum (RER)

Deelt poriën met de celkern

Bevat ribosomen

Transporteert eiwitten naar de rest van de cel

Elke cel bevat er slechts één

Het glad endoplasmatisch reticulum (GER)

Speelt rol bij stofwisseling

Bevat géén ribosomen

Elke cel bevat er slechts één

Het golgi-systeem (de laatste stap)

Eiwitten uit het RER en GER gaan via blaasjes naar het golgi-systeem

Dit systeem is de fabriek van de cel, dwz dat heel veel processen via het golgi-systeem gaan

zie theorie 1.4

Mitochondrium

- Energiefabriek van de cel

- Dubbele membraan

- Glucose + zuurstof worden omgezet tot ATP (het energiemolecuul)

Wat is de juiste volgorde bij eiwitsynthese (eiwitvorming)

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

RNA verlaat de celkern en komt in het RER terecht

Het eiwit verlaat de ribosoom en komt in het RER

DNA in de celkern wordt afgelezen

Het RNA wordt afgelezen. Er ontstaat een eiwit

Er wordt RNA gevormd

RNA komt aan bij de ribosomen

1.5 DNA en chromosomen

Je kunt uitleggen waaruit DNA is opgebouwd. 

Je kunt in een context aangeven hoeveel
chromosomen een cel bevat 

Karyogram

Karyogram laat de chromosomen van een menselijke cel gepaard zien liggen

Mensen hebben elk chromosoom 2x

Van elk paar is 1 chromosoom van je moeder en 1 chromosoom van je vader afkomstig

Alle cellen hebben hetzelfde pakketje chromosomen

Aantal chromosomen

Karyogram laat de chromosomen van een menselijke cel gepaard zien liggen

De hoeveelheid unieke chromosomen noemen we n

Bij de mens spreken we dus over n = 23 

Een levercel van een chimpansee heeft 48 chromosomen. Wat is de n? (T1)

1. 48
2. 96
3. 24
4. 1

Een eicel van een fruitvlieg heeft n = 4. Hoeveel chromosomen heeft de fruitvlieg? (T2)

1. 2
2. 4
3. 8

Leerdoel 1.5

Je kunt uitleggen hoe de unieke code tot stand komt en wat gevolgen zijn van eventuele mutaties

aantal chromosomen

DNA bestaat uit twee 

We lezen samen uit het boek:

De structuur van het DNA-molecuul lijkt op een gedraaide ladder, een soort wenteltrap, dubbele helix genoemd. Het molecuul is opgebouwd uit twee hele lange ketens van telkens dezelfde bouwstenen, namelijk een desoxyribose (een suikermolecuul), een fosfaat (een stof waar het element fosfor - P - in zit) en een stikstofbase. Zo'n bouwsteen wordt een nucleotide genoemd. Desoxyribose en fosfaat vormen de zijkanten van de ladder. Tussen deze twee ketens liggen de 'sporten' van de ladder: telkens twee stikstofbasen die een paar vormen.

DNA bestaat dus uit desoxyribose, een fosfaatgroep en stikstofbasen. Er zijn 4 soorten stikstofbasen: A, T, G, C. Waar staan deze 4 letters voor? (binas)

Bekijk tabel 71B.
a. Welke twee stikstofbasen vormen altijd een binding met twee H-bruggen?
b. Welke twee stikstofbasen vormen altijd een binding met drie H-bruggen?

Ik heb een streng DNA met de volgende code AATGTCGTC. Hoe codeert de daarbij horende streng DNA?

RNA is een (iets veranderd) kopie van DNA en is de code voor aminozuren. Welke aminozuren horen er bij AAACCG?

Aan de slag

Maak de vragen op het uitgedeelde papier
- Oud toets vragen
- Oud examenvragen