oefenvragen erfelijkheid en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Stambomen

Evolutionaire stamboom: welke soorten gemeenschappelijke voorouders hebben.

Hoe lees je een evolutionaire stamboom

- als twee organismen samen op een vertakking zitten, zijn zij verwant

- Hoe meer vertakkingen er zijn tussen twee organismen, hoe minder deze verwant zijn!!

- Als je twijfelt: ga met een accentueerstift tot de vertakking. Doe dit ook bij de andere organismen van de vraag. 

Welke hebben de minste vertakkingen? Die zijn het meest verwant!

Welke soort(en) is/zijn voorouder
van soort 3?

1. soort 8
2. soort 4
3. soort 10
4. soort 3

Welke soort is eerder ontstaan:
soort 1 of soort 9

1. soort 1
2. soort 9

Welke soort is uitgestorven?

1. 6
2. 10 en 9
3. 6, 7, 8, 9, 10
4. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11

Met welke soort vertoont soort 7 de meeste verwantschap: soort 6 of soort 8?

1. soort 6
2. soort 8

Welke soort is de gemeenschappelijke
voorouder van soort 2 en 3?

1. soort 7
2. soort 8
3. soort 10
4. soort 5

In de afbeelding zie je de evolutionaire stamboom van zowel een aantal uitgestorven als nu nog levende katachtigen. Zet de soorten in de juiste volgorde van ontstaan. Zet de soort die het langst geleden is ontstaan links.

Leeuw

Proailurus lemanensis

Sabeltand-tijger

Wat is het intermediaire genotype?

1. KwKw
2. KrKr
3. KwKr
4. Roze

Wat is het intermediaire fenotype?

1. KwKw
2. KrKr
3. KwKr
4. Roze

Eigenschappen in het DNA

Eigenschappen die je kunt zien.

Met één van dit type gen krijg je altijd het fenotype er van.

Je hebt twee van dit type genen nodig om het fenotype te krijgen.

Wanneer je twee dezelfde genen hebt noem je dat...

Wanneer je twee verschillende genen hebt noem je dat...

Twee evensterke genen noem je...

Fenotype

Genotype

Homozygoot

Heterozygoot

Intermediair

Dominant

Recessief

Als je intermediair bent voor een eigenschap dan ben je hier heterozygoot voor?

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer komt het aantal genen in paren voor in een cel?

1. Als het een lichaamscel is
2. Als het een geslachtscel is

Wat is het genotype?

1. Het uiterlijk van een organisme
2. De erfelijke informatie van een organisme

Hoe heet het als de genen voor een erfelijke eigenschap gelijk zijn?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Recessief
4. Dominant

Hoe noemen we een gen dat altijd tot uiting komt als het aanwezig is?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Recessief
4. Dominant

De meeste mensen hebben ‘losse’ oorlelletjes, maar er zijn ook mensen met ‘vaste’ oorlelletjes. De vorm van de oorlelletjes is erfelijk bepaald.
Een vrouw en een man met losse oorlelletjes hebben twee kinderen. Deze hebben beiden losse oorlelletjes en zijn homozygoot voor deze eigenschap.
Valt uit het bovenstaande op te maken of het gen voor losse oorlelletjes dominant of recessief is? ( Let op! Deze informatie heb je ook nodig voor de volgende vraag. Noteer dus belangrijke zaken)

1. Ja, dit gen is dominant.
2. Ja, dit gen is recessief.
3. Nee, dat valt uit het bovenstaande niet op te maken.

Het gen voor krullend haar is dominant (R), over dat voor sluik (steil) haar recessief (r). Een vrouw die homozygoot is voor sluik haar krijgt vier kinderen van een man met krullend haar. Kind 2 is homozygoot voor sluik haar.
Wat is het genotype van de vader?

1. rr
2. RR
3. Rr
4. Dat is niet te zeggen

Een vlieg met een grijs lichaam wordt gekruist met een vlieg met een zwart lichaam. Alle nakomelingen zijn grijs. De vliegen uit de F1 planten zich onderling voort. De F2 bestaat uit 164 vliegen. 122 hiervan zijn grijs en 42 zwart.
Hoeveel van die 122 grijze vliegen uit de F2 zijn homozygoot?
.

1. Ongeveer 40.
2. Ongeveer 60.
3. Ongeveer 80.
4. Alle 122.

Hoofdhaar groeit bij de kruin een bepaalde kant op. De groeirichting is erfelijk bepaald. Het gen voor de groeirichting naar rechts is dominant (G).
Een man en een vrouw krijgen een kind. De man is heterozygoot voor de groeirichting van het haar. Bij de vrouw groeit het haar naar links.

Hoe groot is de kans dat bij het kind het haar naar links groeit? Maak een kruisingsschema.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Alle zaadcellen van de man bevatten dezelfde erfelijke informatie

1. Juist
2. Onjuist

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

- Reimer beweert dat radioactieve straling kan
leiden tot beschadiging van het DNA.
- Sannah beweert dat bepaalde chemische stoffen
mutaties in het DNA kunnen veroorzaken.
Wie heeft er gelijk?

1. Geen van beiden
2. Alleen Reimer
3. Alleen Sannah
4. Zowel Reimer als Sannah

Bij kanker gaat een cel zich ongeremd delen door mutaties.

1. Juist
2. Onjuist

ongeslachtelijkevoortplanting is?

1. enten
2. knollen
3. stekken
4. zowel a,b,c

Wat zijn mutaties?

1. verschillende fenotypes
2. Verschillende genen
3. veranderingen in DNA
4. veranderingen in genotype

ongeslachtelijke voortplanting is met

1. eicellen
2. stuifmeelkorrels
3. beide
4. beide niet

Wat is kanker?

1. Een tumor
2. Een goedaardige tumor
3. Een kwaadaardige tumor
4. Een gezwel

 

Wat veroorzaakt geen mutaties?

1. Ze kunnen spontaan ontstaan.
2. Mutagene stoffen (asbest, sigarettenrook)
3. Mutagene straling (UV straling, röntgenstraling)
4. Geslachtelijke voortplanting.

Veranderd het DNA bij stekken?

1. Ja
2. Nee

Wat houdt uitzaaiing van kanker in?

1. Dat de kankercellen in de bloedbaan terecht gekomen zijn
2. Dat je een kwaadaardige tumor hebt.
3. Dat je ziek geworden bent.

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. het groter worden van een populatie

1. Kunnen twee verschillende rassen zich met elkaar voortplanten ?

2. Kunnen twee soorten zich met elkaar voortplanten?

1. 1 en 2 Juist
2. 1 en 2 onjuist
3. 1 Onjuist, 2 Juist
4. 1 Juist, 2 Onjuist

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

1. Door isolatie
2. Door erfelijke variatie
3. Door natuurlijke selectie
4. Alle antwoorden zijn goed

Wat is natuurlijke selectie?

1. De best aangepaste diersoort zal overleven en nakomelingen krijgen.
2. De geleidelijke ontwikkeling van diersoorten op aarde.
3. Het reconstrueren van organismen aan de hand van fossiele resten.
4. Het onderzoek naar de overeenkomsten in erfelijke eigenschappen.

Rassen kunnen meer van elkaar verschillen in uiterlijk dan twee verschillende soorten.

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer is er een nieuwe soort ontstaan?

1. Als de populaties niet meer op elkaar lijken
2. Als de populaties zijn geïsoleerd van elkaar
3. Als de populaties niet meer onderling kunnen voortplanten
4. Als de organismen mutaties hebben gekregen