VWO1 h.2 taalverzorging spelling van de werkwoorden les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

h.2 Taalverzorging

 werkwoordspelling

les 2

• We bekijken een aantal opdrachten die jullie gemaakt hebben van het zelfstandig naamwoord, het bijvoeglijk naamwoord en het werkwoord. (blz. 36 en verder).

• Pak je boek en zoek de opdracht 1b op (bovenaan blz. 36).

• Je kijkt aan het einde van de les de rest van de opdrachten na aan de hand van het antwoordformulier.

Terugblik

Na deze les:

- ken je de drie kenmerken die invloed hebben op

  de persoonsvorm: getal, persoon en tijd.

- kun je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

  op de juiste manier vervoegen.

- weet je dat het getal van de persoonsvorm en het

  onderwerp altijd gelijk moeten zijn.

   

Leerdoelen

• We bespreken wat de persoonsvorm is en hoe je die vindt.

• We bespreken de kenmerken die bepalen hoe je een persoonsvorm schrijft.

• We herhalen de ik-vorm van de werkwoorden.

• We bespreken de schrijfwijze van de persoonsvorm tegenwoordige tijd.

• Jullie gaan oefenen met de persoonsvorm tegenwoordige tijd.

Wat  doen we deze les?

de persoonsvorm

wat is dat?

• De persoonsvorm (pv) is een vorm van een werkwoord.

• Als er één werkwoord in de zin staat, dan is dat de persoonsvorm.

     Ik fiets vandaag naar school.

• Wanneer er meer werkwoorden in de zin staan, kun je de persoonsvorm vinden op drie manieren.

   

    

   

    Ik heb vandaag gefietst.             Ik had vandaag gefietst.  (heb is de pv)

 

 

   Ik heb een ijsje mogen kopen. Wij hebben een ijsje mogen kopen.

   (heb moet meervoud worden (hebben) en is dus de persoonsvorm).

1. Zet de zin in een andere tijd en het werkwoord dat verandert is de pv.

2. Verander het getal van het onderwerp, dan moet de pv mee veranderen.

   

   Zij heeft vandaag gefietst.         Heeft zij vandaag gefietst?

    Heeft staat voorop en is dus de pv

3. Maak de zin vragend, het werkwoord dat voorop komt te staan is de pv.

Neem de volgende zin over en verander de tijd van tegenwoordige tijd in de verleden tijd.

Waarom gebruik jij geen potlood?

Neem de volgende zin over en verander de tijd van verleden tijd in de tegenwoordige tijd.

Zij had haar knie bezeerd.

Neem de volgende zin over en verander het getal van het onderwerp van enkelvoud naar meervoud. Verander ook de persoonsvorm van getal.

Jij hebt je kamer opgeruimd.

In welke zin is de persoonsvorm (pv) in hoofdletters geschreven?

1. Wanneer wil jij met mij AFSPREKEN?
2. Morgen ZAL ik mijn nichtje bellen.
3. Zij mocht niets ZEGGEN tegen haar zusje.
4. Zoiets had ik niet van jou VERWACHT.

In welke zin is de persoonsvorm in hoofdletters geschreven?

1. Waarom wil zij het niet VERTELLEN?
2. Hij heeft het niet DURVEN vertellen.
3. Tijdens de les VERTELT zij een spannend verhaal.
4. Morgen wil de docent het MELDEN bij de rector.

Wat is het onderwerp in de zin?

De jongen wil naar school fietsen.

1. De jongen
2. wil
3. naar school
4. fietsen

Welk woord in de volgende zin moet ook meervoud worden, als het onderwerp meervoud wordt?

De jongen wil naar school fietsen.

1. De jongen
2. wil
3. naar school
4. fietsen

Wat is het verschil tussen rijtjes werkwoorden links en rechts?

loop     -     lopen                         verzet   -  verzetten                lacht  -   lachen

geniet  -    genieten                     maken  -  maak                      spaar -  sparen             

Wat is het verschil tussen de dikgedrukte woorden in de rijtjes links en rechts?

ik loop     -    jullie lopen               mijn zus lacht  -     wij lachen

hij geniet -    zij genieten              jij schildert        -    de buren schilderen                             

Wat is het verschil tussen de dikgedrukte werkwoorden in de rijtjes links en rechts?

ik loop     -      jij liep                           jij schildert      -        jij schilderde 

hij lacht   -     hij lachte                       wij kijken         -        wij keken                            

• Je hebt nu gezien dat verschillende zaken de schrijfwijze van een werkwoord beïnvloeden.

     

    1. persoon   - 1e persoon, 2e persoon, 3e persoon

    2. getal         - enkelvoud of meervoud 

    3. tijd            - tegenwoordige tijd, verleden tijd.

• Werkwoorden kunnen verschillende vormen hebben. Je kunt het hele werkwoord vervoegen (= aanpassen).

• Om een werkwoord goed te schrijven moet je regels toepassen. De eerste regel is die van de persoonsvorm tegenwoordige tijd.

persoon	getal
1e persoon	enkelvoud		ik
2e persoon	enkelvoud		je, jij
3e persoon	enkelvoud		hij, zij/ze, het
1e persoon	meervoud		wij, we
2e persoon	meervoud		jullie
3e persoon	meervoud		zij/ze

persoon	getal	tijd	lachen
1e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	ik lach
2e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	jij lacht
3e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	zij lacht
1e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	we lachen
2e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	jullie lachen
3e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	zij lachen

persoon	getal	tegenwoordige tijd
1e persoon	enkelvoud	ik-vorm	ik lach
2e persoon	enkelvoud	ik-vorm + t (jij voor de pv)	jij lach t
		ik-vorm (je, jij achter de pv)	lach jij
3e persoon	enkelvoud	ik-vorm + t	zij lach t
1e persoon	meervoud	infinitief (= hele werkwoord)	we lach en
2e persoon	meervoud	infinitief	jullie lach en
3e persoon	meervoud	infinitief	zij lach en

De ik-vorm

De ik-vorm is de vorm van het werkwoord die je noteert als 'ik' ervoor of erachter staat. Let op: de ik-vorm staat altijd in de tegenwoordige tijd!

hele werkwoord       ik-vorm

fietsen:                       ik fiets              fiets ik

verkopen:                  ik verkoop        verkoop ik

houden:                     ik houd             houd ik

pakken:                      ik pak               pak ik

   

Noteer de ik-vorm van de volgende werkwoorden:

slapen - bakken - ontplooien - bestellen

Voorbeeldvraag:

   

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

3e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: werken

Hij werkt

onderwerp      persoonsvorm

Mijn zus werkt

onderwerp      persoonsvorm

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

1e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: geven

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

3e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: gebruiken

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

2e persoon meervoud tegenwoordige tijd: verhuizen

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

2e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: besteden

Schrijf op in je agenda maandag (a1c):

                                 

- blz. 35 t/m 38 afmaken;

- maak het werkblad in de Magister

• Leer de theorie over het zelfstandig naamwoord (gele blok blz. 35), het bijvoeglijk naamwoord (gele blok blz. 37) en het werkwoord (gele blok blz. 38), werkwoorden vervoegen (gele blok blz. 40 + 41)

Let op: werk netjes in je leerwerkboek!

persoon	getal	tijd
1e persoon	enkelvoud	verleden tijd	ik lachte
2e persoon	enkelvoud	verleden tijd	jij lachte
3e persoon	enkelvoud	verleden tijd	hij lachte
1e persoon	meervoud	verleden tijd	wij lachten
2e persoon	meervoud	verleden tijd	jullie lachten
3e persoon	meervoud	verleden tijd	zij lachten