Les 1: Medicatie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

MEDICATIE

Dit leer je:

- medicatie uitzetten

- medicatie toedienen

- welke medicatie bestaat er? 

- wat doet deze medicatie?

- wat zijn de bijwerkingen?

- wat is de juiste toedieningsvorm?

Waarom les in medicatie?

EEN MEDICATIEFOUT..

1. is menselijk
2. kan echt niet

Welke ervaring heb jij
met medicatie?

Verschillende Benamingen van Medicatie 

1.  Handelsnaam: naam die de fabrikant geeft, ®
   
2.  Stofnaam: geeft aan welke werkzame stof erin zit
   
3.  Officiële of soortnaam: benaming van de groep geneesmiddelen waarbij het medicijn hoort.
   

Voorbeeld: valium

Handelsnaam = Valium ®

Stofnaam = diazepam

Soortnaam = benzodiazepine

Andere zaken die je kan tegenkomen op een medicatieverpakking

Retard, MGA (met gereguleerde afgifte), MVA (met vertraagde afgiften).

Andere voorbeelden:

Oxycodon kent verschillende varianten.

Oxycontin en oxynorm.

Wie zijn bevoegd om een geneesmiddel voor te schrijven?

Artsen, tandartsen en verloskundigen mogen recepten uitschrijven. Zij moeten in het BIG-register staan ingeschreven. Daarnaast hebben verpleegkundig specialisten (VS) en physician assistants (PA) een voorschrijfbevoegdheid.

Wat moet er minimaal op een recept staan ?

Recept

- datum recept

- NAW-gegevens voorschrijver (naam/adres/woonplaats)

- BIG-registratienummer voorschrijver

- naam patiënt

- geboortedatum patiënt

- BSN-nummer

- medicatie en dosering (inclusief voorschrift gebruik)

- handtekening voorschrijver

Beoordeling Eigen beheer Medicatie (BEM)

Doel: hulpmiddel om in te schatten wat zorgvrager nog zelf kan 

• Zorgvrager krijgt na gesprek over hij/zij nog zelf kan een Bem code
• Code van 1-7 (1=volledig zelfstandig en 7 volledige hulp )

Redenen voor toedienen medicatie 

• Symptoombestrijders: verminderen / verdwijnen van symptomen behorend bij ziekte / aandoening. Genezen niet echt. bijv. Pijnstiller, laxantia
  
• Causale werking: pakken de oorzaak van de ziekte aan. Bijv. Antibiotica
  
• Tekorten aanvullen: bepaalde stoffen, die tekort zijn, worden door medicatie aangevuld. Bijv. Ijzertabletten, hormonen, insuline, anticoagulantia.
  
• Profylactische werking: toedienen van medicatie om ontstaan van ziekte te voorkomen. Bijv. Griepspuit, tetanusinjectie, DKTP, anti epileptica
  
• Placebo: geen echt geneesmiddel, bevat geen werkzame stoffen. Dit wordt alleen gegeven in geval van twijfel bij medicatie of bij onderzoek.
  

Wijze van inname 

Enteraal: door middel van maagdarmkanaal

•  oraal (mond)
  
•  rectaal (via anus)
  
•  sublinguaal (onder de tong)
  

Parenteraal: via een andere weg >

• dermale toediening = via de huid(zalven)
  
• via de slijmvliezen (oogdruppels)
  
• via de lichaamsholtes (oordruppels, vaginaal)
  
• per injectie (subcutaan, intramusculair, intravasculair)
  
• Pulmonale toediening =per inhalatie (inademen).
  

Noem zoveel mogelijk bijwerkingen

Schrijf of typ samen met je buur zoveel mogelijk 

bijwerkingen op die je kan bedenken rondom medicatie.

Neem hier 5 minuten de tijd voor.

Nadelige bijwerkingen 

• Overgevoeligheidsreacties: Huiduitslag, misselijk, braken, diarree
• Resistentie: Ongevoelig
  
• Cumulatie: Ophoping medicijnen
  
• Verslaving: Geestelijk en lichamelijk afhankelijk
  
• Gewenning: Grotere hoeveelheid nodig
  
• Invloed tijdens zwangerschap: beïnvloeding Ontwikkeling kind, borstvoeding
• Shock/ coma: Inname te hoge dosis
  
• Orgaan schade: Bijvoorbeeld de nieren en lever die door medicatiegebruik overbelast raken.

Geneesmiddelen bij ouderen 

• Wijze en snelheid van opname, afbraak en uitscheiding afwijkend- het regulerend vermogen van het lichaam is minder- verstoring van fysiologisch evenwicht.
  
• Sneller een overdosis
  
• Meer bijwerkingen
  
• Bij gebruik van meerdere medicijnen – onderlinge beïnvloeding
  
• Soms tegengestelde werking bij sedatie. In plaats van kalmeren juist onrust
  

  

 Extra zorg en aandacht is gewenst

App

FK App: Farmacotherapeutisch Kompas 

medicatie die over is

1. mag weggegooid bij het GFT
2. mag terug naar de apotheek
3. beide bovenstaande
4. geen van bovenstaande

Medicatie die de oorzaak van een ziekte aanpakken hebben een

1. Profylactische werking
2. Causale werking
3. placebo werking
4. symptomatische werking

Welke controle van de medicatie is niet nodig

1. persoon
2. dosering
3. toedieningsvorm
4. uiterlijk

Het heeft de voorkeur om medicatie met water in te nemen

1. juist
2. onjuist

dubbele controle van medicatie ervoor om

1. de familie gerust te stellen
2. de zorgvrager te controleren op juist medicatiegebruik
3. de veiligheid van de zorgvrager te waarborgen

Welke opiaten ken jij?

Opiaten

Extra controle en administratie bij opiaten heeft te maken met voorkomen van misbruik, en wordt geëist vanuit de Opiumwet. Daarom zijn bij beheer van opiaten controles ingebouwd.

Opiaten controleer je daarom meestal met 2 personen, je tekent dit af en sluit de opiatenkast af met een sleutel of code. (Hoe zit dat op jouw BPV?)

Opiaten zijn pijnstillende middelen die verslavend kunnen werken, zoals opium, morfine, cocaïne, heroïne en methadon. Deze medicijnen vallen onder de Opiumwet.

De apotheker zorgt ervoor dat de middelen op de afdeling aanwezig zijn, in een speciaal kastje. Hij houdt op formulieren ook precies bij wie hoeveel opiaten krijgt toegediend.

Het opiatenkastje wordt dagelijks gecontroleerd door een verantwoordelijke zorgverlener in samenwerking met de apotheker.

Het risico bij opiaten is vooral misbruik. Daarom zijn er wel aparte regels voor het bewaren. Er zijn wel organisaties die afspreken om opiaten wél dubbel te controleren, om hiermee het risico op misbruik te verkleinen. Het staat organisaties vrij om dit binnen de organisatie zo af te spreken.

Opiumwet stelt eisen aan:

• Manier van opbergen van opiaten
  
• Recept
  
• Opbergen opiumrecepten
  
• Ontvangstbrief groothandel
  
• Doorlopende registratie voorraad
  

Taak VIG/Verpleegkundige

- Voorlichting geven medicijnen

- Niet meteen overnemen:

   - eigen verantwoordelijkheid

   - overnemen bij bijv:

       + vergeetachtigheid

       + lichamelijke 

       + geestelijke beperkingen

- Uitleg geven over belang

- Mantelzorg bij betrekken

- Overdracht en rapportage

- Zorgvuldig en veilig werken om fouten te voorkomen.

Sounds alike / look alike

Overleg met je buur!

Wat zou jij doen als je een medicatiefout hebt gemaakt?

Denk bijvoorbeeld aan een verkeerd tablet gegeven of een verkeerde dosering. 
Neem hier 5 minuten de tijd voor.

Regel van 5?

Regel van 5

Medicatie Veiligheid

Waarom is de regel van 5 belangrijk?

Daarom!

Zo’n 8.000 ziekenhuisopnames per jaar hebben te maken met het verkeerd toedienen van medicatie. Naar aanleiding van deze ziekenhuisopnames is duidelijk geworden wat de meest voorkomende fouten zijn bij het toedienen van medicatie:

1. Zorg dat je je bekwaam voelt in risicovolle handelingen.

Onbekwaam maakt onbevoegd. Als jij je niet bekwaam genoeg voelt in het toedienen van medicijnen, wees hier dan open over met je werkgever.

2. Medicijnen goed bewaren.

Bewaar medicijnen volgens het bewaaradvies van de apotheek en de algemene hygiënerichtlijnen.

3. Zorg dat je ongestoord kunt werken met medicatie.

Je maakt sneller medicatiefouten wanneer je wordt afgeleid door familie, collega’s of cliënten.

4. Meld medicatiefouten altijd.

Meld het wanneer je een fout constateert. Daarmee zorg je dat de zorgvrager mogelijk minder schade oploopt, en kan er actie ondernomen worden.

Medicatie veiligheid, regel van 5

En dan nu aan de slag!

Volgende week gaan jullie oefenen met:

• Oogdruppels toedienen
• Oordruppels toedienen
• Neusdruppels toedienen
• En verdiepen jullie je in transdermale medicatie & zetpillen
  
  Zoek de Vilansprotocollen op!

Huiswerk

Voor deelopdracht 2:

Maak een (zo volledige mogelijke) lijst van medicatie 

op de werkplek. Vanuit deze lijst kies je 5 verschillende medicijnen.

Van deze vijf medicijnen beschrijf je de medicijngroep, de werking en bijwerking (1 van de 5 medicijnen die je beschrijft moet een klysma zijn).