Ziekten van het spijsverteringskanaal

Ziekten van het spijsverteringskanaal

G4BOE

12 maart

Hoe gaat het?

😒🙁😐🙂😃

Lesdoelen

• Aan het eind van de les kun je volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met aandoeningen aan het spijsverteringsstelsel.
• Aan het eind van de les kun je benoemen wat de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is.

Weten we het nog?

Weten we het nog??

Anatomie van de dunne darm

• Begint direct na de maag als twaalfvingerige darm en eindigt bij de inmonding in de dikke darm, met de ‘laatste ileum lis’
  
• De dunne darm is ongeveer zes meter lang
  
• De functie van de dunne darm is het verteren van het voedsel en het afgeven van het verteerde voedsel aan het bloed van de poortader

Anatomie van de dikke darm

• De dikke darm loopt van de blindedarm tot aan het rectum
  
• De functie van de dikke darm is vooral het indikken en het voortstuwen van de onverteerbare resten naar het rectum, zodat deze kunnen worden uitgescheiden
  
•  Zowel in de dunne als in de dikke darm wordt slijm geproduceerd. Dit slijm beschermt de darmwand tegen inwerking van de darmsappen
  
• Een aantal stoffen wordt via de dikke darm opgenomen. Een van deze stoffen is vitamine K.
  
•  In de dikke darm bevinden zich veel bacteriën, die zorgen voor verdere vertering van de darminhoud en daarbij vitamine K produceren
  
• Vitamine K is nodig om in de lever stollingsfactoren aan te maken
  
•  De darmbacteriën worden wel de darmflora genoemd

Chronische darmontstekingen

Ziekte van Crohn: Darmaandoening, waarbij sprake is van chronische ontsteking van het slijmvlies. Vooral in de laatste ileum lis en het rectum, maar kan in het hele darmkanaal voorkomen

Colitis ulcerosa: Chronische ontsteking van het slijmvlies in de dikke darm. Gaat vaak gepaard met bloedingen.

Ziekteverloop

• Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is sprake van een steeds terugkerende ontsteking van het darmslijmvlies, waarbij zweervorming (ulceratie) optreedt
  
• De oorzaak van deze ziekten is onbekend. Men denkt dat er sprake is van een immunologische reactie van het lichaam
  
• Beide ziekten hebben overeenkomstige verschijnselen en openbaren zich tussen het twintigste en dertigste levensjaar

Ziekteverloop (vervolg)

• Ze verlopen met exacerbaties en remissies, dat wil zeggen dat er plotseling een opvlamming kan zijn waarvan de zorgvrager behoorlijk ziek is. Na verloop van tijd kalmeert de ziekte weer en kan dan soms jarenlang wegblijven
  
•  Een ingrijpende gebeurtenis in het leven van de zorgvrager kan de ziekte vervolgens weer doen opvlammen

Acute fase

• In de acute fase van deze ziekten veroorzaakt de ontsteking koorts, diarree met slijm, pus en bloed en krampen in de onderbuik
  
• De zorgvrager heeft weinig eetlust
  
• De voedingsstoffen worden slecht opgenomen, waardoor de zorgvrager vermagert
  
• Er is sprake van een algehele malaise, die een ziekenhuisopname noodzakelijk kan maken

Symptomen en complicaties

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa lijken dus op elkaar, maar er zijn grote verschillen in verloop van de twee ziekten, vooral in de complicaties die kunnen ontstaan.

Ziekte van Crohn

•  Vooral gelokaliseerd in de laatste ileum lis en vaak bij het rectum
  
• De aandoening kan echter voorkomen in het gehele darmstelsel, van mond tot anus
  
• Kenmerkend is dat gezonde darmdelen en zieke darmdelen om en om voorkomen. Dit maakt operatieve verwijdering van zieke darmdelen bij deze ziekte zo moeilijk
  
•  Door de ontstekingen kunnen ook stricturen (vernauwing door littekenvorming) ontstaan, met gevaar voor ileus (darmafsluiting)
  
• Bij deze ziekte treft de ontsteking alle lagen van de darmwand, waardoor fistels kunnen ontstaan

Complicaties ziekte van Crohn

• Gewrichtsaandoeningen
  
• Huidafwijkingen
  
• Oogontstekingen
  
• Leverziekten
  
• Gal- en nierstenen
  
• Botontkalking

Colitis ulcerosa 

• Bij colitis ulcerosa beperkt de ontsteking zich tot het slijmvlies, dat gemakkelijk bloedt
  
•  Vaak bloed bij de ontlasting
  
• Een late complicatie van colitis is een maligne ontaarding (verandering in kwaadaardige tumor), die vaak na twintig tot dertig jaar ontstaat
  
•  Een enkele maal kan colitis ulcerosa zo heftig zijn dat de hele dikke darm is aangedaan. De zorgvrager is dan ernstig ziek en kan overlijden (toxisch megacolon) 

Diagnostiek

• Anamnese
  
• Feces onderzoek
  
•  Röntgenfoto's dunne darm
  
• Colonscopie
  
• Biopsie
  
• Coloninloop foto liever niet

Behandeling

• Darmen rust geven (makkelijk verteerbaar voedsel)
  
•  Medicatie: 5-aminosalicylzuur of een ander medicament met een vergelijkbare werking gegeven (ontstekingsremmende medicatie)
  
• Indien geen/weinig effect -> opname
  
• Overgang naar volledige parenterale voeding eventueel in combinatie met corticosteroïden kuur
  
•  Operatie, al dan niet met (tijdelijke) stoma

Wat zijn belangrijke taken voor jou als zorgverlener bij de zorg aan patiënten met colitis ulcerosa en Crohn

Zorg op maat

De zorgvrager kan te maken krijgen met een tekort aan bepaalde voedingsstoffen. Soms moet hij een stoma krijgen, wat ingrijpende gevolgen heeft.

Zorgpunten:

• Voeding
• Uitscheiding

Voeding

• In acute fasen worden door de verminderde darmwerking de voedingsstoffen minder goed verteerd en opgenomen
• Deficiëntieziekten door tekort aan voedingsstoffen (bloedarmoede door ijzergebrek en bloedingsneiging door gebrek aan vitamine-K)
• Schakel diëtiste in
• Geven van volledig verteerbare voeding (astronautenvoedsel)
•  Aanbieden kleine maaltijden per dag vanwege slechte eetlust
• Zorg voor voldoende vocht bij diarree en koorts

Uitscheiding

• Als de zorgvrager diarree heeft, is extra aandacht nodig voor de huidverzorging rond de anus, zeker wanneer hij perianale fistels heeft. 
• Als een zorgvrager een stoma krijgt, kan dit leiden tot onzekerheid en schaamte. De verzorging van een stoma vraagt kennis en zorgvuldigheid.
• Schakel stomaverpleegkundige in

Een zorgvrager met de ziekte van Crohn kan ontstekingen hebben

1. Alleen in het slijmvlies van de darmwand
2. Door alle lagen van de darmwand
3. Tot in de bindweefsellaag van de darmwand

Een langetermijncomplicatie van colitis ulcerosa is

1. Een perianale fistel
2. Een darmperforatie
3. Een maligne darmtumor

Complicaties van de ziekte van Crohn zijn

1. Stricturen en fistels
2. Poliepen en een maligne darmtumor
3. Darmperforaties en obstipatie

Aan de slag

Maak onderdeel 4, 5 en 6