Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Grammatica

Programma

• Lezen
• Huiswerk 
• Lesdoelen
• Theorie
• Verwerking
• Afsluiting

Lesdoelen

• Aan het einde van de les kan je een enkelvoudige zin ontleden.
• Aan het einde van de les kan je een samengestelde zin ontleden. 
• Aan het einde van de les herken je het verschil tussen de lijdende en bedrijvende vorm van een zin.

Schrijf alle zinsdelen op die je kent...

Enkelvoudige zin

• Enkelvoudige zin = hoofdzin
• Hoofdzin = 1x pv 
• Persoonsvorm naast ow op de eerste of tweede plek.

Voorbeeld: Jan kocht vanmorgen een nieuw boek voor haar. 

Ontleden

Jan kocht vanmorgen een nieuw boek voor haar.

• Pv= kocht (tijdproef/getalsproef)
• Ow= Jan (Wie/wat + pv?)
• Lv= een nieuw boek (Wie/wat + pv + ow?)
• Mv= voor haar (Aan wie/wat + pv + ow + lv?)
• Bijw. bepaling= vanmorgen (Overige zinsdelen die nadere bepaling bij handeling geven.)
  

Oefenen

1. Hij stuurde gisteren een berichtje naar haar.
2. Mijn sportieve buurvrouw heeft een mooie fiets.
3. Josephine, de prinses, woont in een mooi paleis. 

• Zoek de pv - ow - lv - mv - bwb - bvb (geen zinsdeel) - bijstelling (geen zinsdeel).

Let op! Er kunnen zinsdelen missen. 

Samengestelde zin

• Samengestelde zin = Hoofdzin + hoofdzin of
• hoofdzin + één of meerdere bijzinnen. 
• Meerdere persoonsvormen
• Bijzin: persoonsvorm staat verder in de bijzin/niet naast het onderwerp.

Hoe vind je de bijzin?

1. Zoek naar de pv en ow.

2. Te herkennen aan het komma en/of voegwoord.

• Ik koop een CD, omdat ik een telefoon nodig heb. 

Waar zit de bijzin?

• Hoewel de docent de punten heeft gecheckt, maakte hij toch een fout.

Lijdende en bedrijvende vorm

Een zin kan in de lijdende of bedrijvende vorm staan.

Lijdend (actief): De docent kijkt zijn toetsen na.

Bedrijvend (passief) : De toetsen worden door de docent nagekeken. 

Herkennen

Drie aandachtspunten:

• Het lijdend voorwerp wordt onderwerp.
• Het onderwerp wordt een bepaling die begint met door.
• In het gezegde komt een vorm van het hulpwerkwoord worden of zijn te staan. 

Verander de zin van lijdend naar bedrijven:
De man koopt een computer.

Verwerking

Wat? Huiswerk maken.

Hoe? Maak opdracht 1, 2, 5 (t/m vraag 5)

Tijd? Drie minuten voor het einde van de les.

Hulp? Buur of docent

Klaar? Lezen/ander schoolwerk