sexualiteit in de GHZ

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

sexualiteit

doel

Na deze les 

- kan ik de sexuele beleving bij verschillende ziekten beschrijven

- kan ik omschrijven hoe in de GHZ met sexualiteit wordt omgegaan.

Seksualiteit in relatie tot verschillende ziektebeelden

Seksualiteit in relatie tot CVA

Iemand kan na CVA belemmert worden door spasmes, verlammingen, pijn gevoelloosheid

Seks en intimiteit tussen partners zal veranderen

Soms seksueel ontremd gedrag (dit wordt veroorzaakt door hersenletsel)

Medicatie kan effect hebben op de libido, erectieproblemen

Seksualiteit in relatie tot dwarslaesie

Afhankelijk van de plaats van de dwarslesie kan er sprake zijn van impotentie.

Soms wel een rectie maar geen ejaculatie

Veranderende beleving

Seksualiteit in relatie tot cerebrale parese (spasticiteit)

Door overmatige spierspanning kan een vroegtijdige zaadlozing plaatsvinden

Ongeremde spierbewegingen kunnen voor problemen zorgen bij het vrijen

Voor, tijdens of na een orgasme kunnen spierspasmen zo sterk zijn dat de benen krachtig over elkaar geklemd worden. Dit kan problemen geven.

Seksualiteit in relatie tot MS (multiple sclerose)

Symptomen: bewegingsbeperking, spasticiteit, verminder coördinatievermogen, pijn, incontinentie. Gevoelens van onzekerheid, angst, depressiviteit kunnen de zin in seks verminderen

Er kunnen problemen optreden bij het krijgen van een orgasme

SEKSUALITEIT IN DE GHZ

Seksualiteitsbeleving naar niveau in de GHZ

Zeer ernstig verstandelijk beperkt 0 – 1.5 jaar

Gericht op eigen lichaam, niet bewust

Ernstig verstandelijk beperkt 1,5 – 3 jaar

Gericht op eigen lichaam, vaak niet bewust

Matig verstandelijk beperkt 3 – 6 jaar

Gericht op eigen lichaam en de ander, bewust en onbewust

Licht verstandelijk beperkt 6 -12 jaar

Gericht op eigen lichaam en de ander, bewust

Belangrijke uitgangspunten bij Seksuele ontwikkeling en begeleiding daarbij

• Open communicatie:  maak en houd het onderwerp bespreekbaar.
• Stimuleren van gezonde ontwikkeling. De behoefte aan intimiteit en geborgenheid niet willen onderdrukken. 
• Voorlichting. Er zijn bijvoorbeeld veel spellen over intimiteit en seksualiteit. Na toestemming van ouders/verzorgers kan een begeleider of een andere professional die met een cliënt doen.
• Preventie: Onder preventie valt voorlichting, maar ook het in kaart brengen van risicovol gedrag. 

Voorlichting is belangrijk om de seksuele gezondheid te stimuleren.

Een seksuologe-psychologe kan  gesprekken voeren met cliënten, ouders en begeleiders, verzamelt informatie en adviseert over begeleiding en/of behandeling. Bij complexe vragen werkt ze samen met bijvoorbeeld een AVG-arts en een gedragswetenschapper.

Taak van een seksueel dienstverlener

- Bevorderen van de kwaliteit van leven

- Relationele - en seksuele vaardigheden aanleren

- Corrigerend doel bij grensoverschrijdend gedrag 

- Nieuwe belevingen aanbieden 

- Zelfvertrouwen van de zorgvrager terugwinnen

http://tikastardust.nl/media/

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Iemand wordt tegen zijn of haar wil overgehaald, beïnvloed, gemanipuleerd, gechanteerd of gedwongen tot seks

Beleid organisatie, protocollen

Geeft ruimte voor seksualiteit cliënten, maar ook voor begeleiders (hoe ga je om met niet-toelaatbaar gedrag?)

Ethiek en seksualiteit

• Je komt voor moeilijke dilemma's te staan: 
• Wat als twee cliënten met het syndroom van Down met elkaar willen trouwen?
• Wat als een cliënt met een licht verstandelijke beperking een kinderwens heeft? 
• Wat als 2 cliënten samenwonen en de één overheerst?

Heb jij dit soort dilemma's? 

Verpleegkundige taken

- Indien er sprake is van een seksuele relatie dan wordt de vertegenwoordiger geïnformeerd door de verpleegkundige met medeweten van de betrokkene (dit staat in je boek), realiteit ……..

- Wij stellen ons volgend op

- Wij kijken vanaf de zijlijn mee of er sprake is van wederkerigheid

- Voorlichting (sex, voorbehoedsmiddelen, risico’s)

- Doorverwijzen (seksverzorgster, seksuoloog)

- Risico’s signaleren

- vertrouwenspersoon

- Balans vinden tussen ondersteunen en loslaten

stellingen

Mensen met een VB hebben ook seksuele gevoelens.

1. Eens
2. Oneens

Mensen met een VB mogen geen seksuele handelingen uitvoeren.

1. Eens
2. Oneens

Vrouwen met een VB moeten antconceptie gebruiken.

1. Eens
2. Oneens

Mensen met een VB kunnen ook een seksuele relatie aan.

1. Eens
2. Oneens

Mensen met een VB hoeven geen seksuele voorlichting, want dit begrijpen ze toch niet.

1. Eens
2. Oneens

Mensen met een VB kunnen er niets aan doen als ze seksueel grensoverschrijdend gedrag laten zien.

1. Eens
2. Oneens

Mensen met EM hebben recht op seksualiteit en recht op passende begeleiding.

EENS

ONEENS

Mensen met een VB hebben een grote kans op seksueel misbruik.

1. Eens
2. Oneens

Aan presentaties werken

afsluiting

doel

Hoe vond je het om over dit onderwerp te praten.

bronnen

http://www.meerdanliefde.nl/themas/seksualiteit/

http://www.cocmiddennederland.nl/autiroze

http://www.kennispleingehandicaptensector.nl/gehandicaptenzorg/liefde-vinden-als-je-een-licht-verstandelijke-beperking-hebt-de-opties.html

https://www.delichtenvoorde.eu/de-lichtenvoorde/seksualiteit

https://www.rutgers.nl/wat-wij-doen/programmas-en-projecten/archief/keep-me-safe

http://www.kennispleingehandicaptensector.nl/docs/KNP/KNP%20GS/Seksuele%20weerbaarheid/Lijst_signalen_seksueel_misbruik.pdf