Basisstof 9.4 Voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga  rustig op je stoel zitten.

Leg je boek/ laptop/ etui op je tafel.

Log vast in bij LessonUp. 

Thema 9 Planten

Basisstof 4 Voortplanting

Wat gaan we doen?

1. Vragen over het huiswerk?
2. Herhalen basisstof 1 t/m 3
3. Uitleg basisstof 9.4 + 9.5
4. Kennisvragen
5. Aan de slag/ toets afspreken

Kennisvragen

Transport omhoog in een stengel komt o.a. door....

1. spierkracht
2. zwaartekracht
3. verdamping van water uit de huidmondjes
4. zuigkracht van de bastvaten

Voor de opbouw van welke voedingsstoffen gebruikt een plant nitraten?

1. eiwitten
2. koolhydraten
3. vetten
4. vitamines

wat zijn de energierijke stoffen

1. eiwitten, mineralen, vetten
2. alle stoffen
3. eiwitten, koolhydraten en vetten
4. vitaminen en eiwitten

Assimilatie is...

1. Opbouw
2. Afbraak

Wat is assimilatie?

1. omzetten van glucose in koolstofdioxide
2. omzetten van glucose in water
3. omzetten van glucose in een andere organische stof
4. omzetten van glucose in warmte

Aan het eind van de les

• kun je uitleggen op welke wijzen planten zich kunnen voortplanten.
• kun je uitleggen wat knollen en bollen zijn.
• ken je de onderdelen van bloemen en hun functie.

Wat is het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting?

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Ongeslachtelijke voortplanting (nieuwe plant ontstaat uit huidige plant)

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok   

 ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Stekken 

- stuk van plant afsnijden en op water -> 

groeien nieuwe wortels uit -> wordt nieuwe plant

Enten 

- stengel van plant op andere stengel plaatsen -> 

vaatbundels groeien aan elkaar -> plant kan verder leven

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Als je iets leest van:

bloem

zaad

vrucht

stuifmeelkorrel en een eicel ..... 

dan is het geslachtelijke voortplanting

 Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting = 

2 verschillende planten bevruchten elkaar (stuifmeelkorrels en eicellen)

Ongeslachtelijke voortplanting =

een deel van dezelfde plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Functie bloemen

• De bloemen zijn voor de voortplanting van zaadplanten.
• In een bloem ontstaan zaden, waaruit nieuwe planten groeien.

Onderdelen

• Kelkbladeren - bescherming tegen kou, uitdroging beschadiging
  
• Nectarkliertjes - kliertjes onderin bloem, maken nectar
• Kroonbladeren - lokken insecten (mooie kleur)
• Stamper - Voor voortplanting
• Meeldraden - Voor voortplanting
• Helmknop - hier zitten de stuifmeelkorrels opgeslagen
• Stempel - hier landen stuifmeelkorrels op 
• Stijl -  hier gaat de stuifmeelkorrel doorheen
• Vruchtbeginsel - hier ontstaat de vrucht
• Zaadbeginsel-  Hier liggen de eicellen opgeslagen

Geslachtelijke voortplanting

Stuifmeelkorrel + eicel

twee ouderplanten -> nakomeling heeft eigenschappen van beide ouders

Door bestuiving! -> taak van de bloem

Geslachtelijke voortplanting bij een plant

Wanneer twee verschillende individuen hun DNA bij de bevruchting in de geslachtscellen combineren in een nakomeling krijgen

Plant:

Stuifmeelkorrel (mannelijke plant) 

bevrucht 

eicel (vrouwelijke plant)

Functie bloemen = voortplanten. 

Bloemkelk = groene gedeelte

-Bloemkelk bestaat uit kelkbladeren. Kan vergroeid zijn. Als bloem nog in de knop zit dan beschermt de bloemkelk de bloem tegen uitdroging en kou. 

Bloemkroon = witte gedeelte. 

Voortplantingsorganen = meeldraden en stamper. 

- Bloemkroon bestaat uit kroonbladeren. Kan groot en opvallende kleuren hebben --> doel lokken van insecten. 

Bij andere planten kan het klein en onopvallend zijn.  vb. gras. Ook deze kan los of vergroeid zijn. 

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Meeldraden en stamper

De meeldraden en stamper zijn de voortplantingsorganen van de plant.

Eenslachtig of tweeslachtig

• Eenslachtig = Eén geslacht (mannelijk (meeldraden) vrouwelijk (stamper))
• Tweeslachtig = Twee geslachten ( meeldraden & stamper)

De bloemen die we net hebben gezien hebben zowel een stamper als meeldraden, zowel mannelijke geslachtscellen als vrouwelijke geslachtscellen. Als één bloem twee soorten geslachtscellen heeft spreken we over een tweeslachtige bloem, hij heeft du twee geslachten. 

Er zijn ook planten die bloemen maken met maar één geslacht per bloem. Op deze manier kunnen ze zelfbestuiving voorkomen. Deze bloemen met maar één geslacht heten ook wel eenslachtige bloemen. Deze kunnen dus of mannelijk zijn of vrouwelijk, afhankelijk of ze een stamper of meeldraden hebben. 

Kennisvragen

Een aardappel kan uitgroeien tot een plant

1. Waar
2. Niet waar

Een aardappel die uitgroeit tot een plant is een voorbeeld van geslachtelijke voortplanting

1. Waar
2. Niet waar

Welk deel van de plant is bedoeld om insecten te lokken?

1. Kelkbladeren
2. Kroonbladeren
3. Bloembodem
4. Stamper

Welk deel van de plant is bedoeld om stuifmeelkorrels te verspreiden?

1. Kelkbladeren
2. Stamper
3. Nectarkliertjes
4. Meeldraden

Welk soort planten heeft felgekleurde kroonbladeren?

1. Windbloemen
2. Insectenbloemen
3. Beide
4. Geen van beide

Wat is bevruchting bij planten?

1. als een plant een vrucht heeft
2. als de kern van de stuifmeelkorrel samensmelt met de kern van de eicel
3. als een boom appels heeft
4. Als een plant stuifmeelkorrels heeft

Is onderstaande uitspraak juist of onjuist?
Bevruchting vindt plaats in de stijl van een plant

1. Juist
2. Onjuist

Je ziet een vlinder bij een bloem. Waarom vliegen vlinders van bloem naar bloem?

1. Om de plant te bevruchten
2. Om nectar te drinken
3. Om zaden te verspreiden

Aan de slag

• Lezen: basisstof 9.4
• Maken: opdracht 1 t/m 3.