Reparatiedag leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Reparatiedag

Leesvaardigheid

Havo 3

Wat gaan we vandaag doen?

Terugblik

Uitleg theorie: onderwerp, tekstdoelen, hoofdgedachte

Opdracht klassikaal maken

Uitleg theorie: opbouw, kernzinnen, deelonderwerpen

Opdracht kernzinnen en deelonderwerpen

Uitleg theorie: signaalwoorden en verbanden

Opdracht signaalwoorden en verbanden

Quiz

Totaalopdracht

Uitleg theorie: tekststructuren

Opdracht tekststructuren

Eventueel: extra verwerkingsopdracht

Wat vind je lastig aan leesvaardigheid? Welke onderdelen?

Hoe vind je het onderwerp van een tekst?

Welke leesstrategieën zijn er?

Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?

Welke tekstdoelen zijn er?

Uitleg theorie: het onderwerp

Leesstrategieën:

- Oriënterend lezen

- Globaal lezen

- Zoekend lezen

- Intensief lezen

Het onderwerp van de tekst vind je door oriënterend lezen toe te passen

Het onderwerp is nooit een hele zin, alleen een paar woorden

Bijvoorbeeld: Slaapproblemen onder jongeren

Het onderwerp van de tekst is: slaapproblemen onder jongeren.

Uitleg theorie: de hoofdgedachte

- De hoofdgedachte is een samenvatting van de tekst in één zin

- Het is het belangrijkste wat er over het onderwerp wordt gezegd

- Een hoofdgedachte is dus altijd een zin

Welke leesstrategie zet je in om de hoofdgedachte te vinden?

Waar staat de hoofdgedachte meestal?

Tekstdoelen

- Informeren

- Overtuigen

- Activeren

- Amuseren

- Het tekstdoel kan je bepalen door te kijken naar de hoofgedachte

- Een standpunt/mening hoort bij een overtuigende tekst

Opdracht 1 maken

- Klassikaal

Uitleg theorie: opbouw van de tekst

Inleiding

- Eerste alinea’s: 1, 2 of 3

- Lezer wordt nieuwsgierig gemaakt
(actualiteit, voorbeeld, anekdote, geschiedenis)

- Onderwerp wordt geïntroduceerd

Middenstuk

- Deelonderwerpen

- Kernzinnen

Slot

- Conclusie en/of samenvatting

- Hoofdgedachte

- Laatste alinea’s van de tekst

Opdracht 2 maken

- In tweetallen

- Paar minuten 

- Daarna bespreken

Op welke plek in de alinea staat een kernzin meestal?

Uitleg theorie: kernzinnen

- Kernzin: de belangrijkste zin van de alinea (hoofdgedachte)

- De kernzin kan op verschillende plaatsen voorkomen:

- Meestal eerste zin

- Tweede zin (eerste zin kondigt deelonderwerp aan)

- Soms laatste zin

- Onderstreep de kernzin als je een tekst leest! Zo krijg je ook makkelijk een samenvatting van de tekst

- De rest van de alinea is dan een uitleg of voorbeelden

Welke leesstrategie zet je in om het deelonderwerp vast te stellen?

Uitleg theorie: deelonderwerpen

- Deelonderwerpen belichten verschillende kanten van het onderwerp, ook wel aspecten genoemd

- Bijvoorbeeld: het onderwerp van de tekst is voetbal

- Een deelonderwerp van deze tekst zou kunnen zijn 'geschiedenis van voetbal' en 'het tenue'

- Deelonderwerpen zijn dus de verschillende kanten van het onderwerp die aan bod komen in een tekst

- Tip: schrijf in de kantlijn steekwoorden als je de tekst intensief leest, zo krijg je een makkelijk overzicht van deelonderwerpen

Opdracht 3 maken

- Individueel (10 min)

- Daarna in tweetallen de kernzinnen bespreken

- 5 min

- Vervolgens opdracht 2b maken in tweetallen

- 5-10 min

- Daarna in groepjes uitwisselen

- 5 min

- Vervolgens klassikaal bespreken

Uitleg theorie: signaalwoorden en verbanden

Tekstverbanden

Zinsniveau > alinea’s

Alinea’s > deelonderwerp

Signaalwoorden

Leer ze uit je hoofd!

Markeer of omcirkel ze in een tekst > zo herken je verbanden sneller

Opdracht 4 maken

- Houd het overzicht bij de hand

- Individueel (in stilte)

- 10 min

- Daarna antwoorden uitwisselen in tweetallen

- 5 min

- Vervolgens klassikaal bespreken

Quiz signaalwoorden en verbanden

Je hebt 1 minuut de tijd om het overzicht van signaalwoorden en verbanden goed te bekijken

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'daarnaast'?

1. Concluderend verband
2. Redengevend verband
3. Toelichtend verband
4. Opsommend verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'kortom'?

1. Concluderend verband
2. Redengevend verband
3. Tegenstellend verband
4. Oorzakelijk verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'om te...'?

1. Vergelijkend verband
2. Voorwaardelijk verband
3. Doel-middel verband
4. Toelichtend verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'toch'?

1. Tegenstellend verband
2. Concluderend verband
3. Chronologisch verband
4. Voorwaardelijk verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'als'?

1. Oorzakelijk verband
2. Voorwaardelijk verband
3. Toelichtend verband
4. Samenvattend verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'bijvoorbeeld'?

1. Redengevend verband
2. Vergelijkend verband
3. Samenvattend verband
4. Toelichtend verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'daardoor'?

1. Vergelijkend verband
2. Oorzakelijk verband
3. Redengevend verband
4. Concluderend verband

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'al met al'?

1. Samenvattend verband
2. Redengevend verband
3. Opsommend verband
4. Tegenstellend verband

Welk signaalwoord hoort NIET bij het chronologisch verband?

1. Eerst
2. Bovendien
3. Daarna
4. Toen

Welk signaalwoord hoort NIET bij het tegenstellend verband?

1. Maar
2. Daarentegen
3. Opdat
4. Echter

Welk signaalwoord hoort NIET bij het redengevend verband?

1. Daardoor
2. Want
3. Immers
4. Daarom

Welk signaalwoord hoort NIET bij het toelichtend verband?

1. Bijvoorbeeld
2. Neem nou
3. Zo
4. Als

Welk signaalwoord hoort NIET bij het doel-middelverband?

1. Om te
2. Zodat
3. Door ... te
4. Al met al

Algemene tip

Blijf in de beantwoording van de vragen zo dicht mogelijk bij de tekst, oftewel schrijf zoveel mogelijk over uit de tekst -> dan is de kans groter dat je antwoord goed is

Totaalopdracht

- Individueel (10 min in stilte)

- Onderstreep/markeer in tekst 3 ook de kernzinnen en signaalwoorden

- Daarna in tweetallen verder werken

- 15 min

- Vervolgens klassikaal bespreken

Wat is het onderwerp van tekst 3?

Wat is de hoofdgedachte van tekst 3?

Wat is het tekstdoel van tekst 3?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Activeren

Bekijk tekst 1 nogmaals

- De inleiding

- Het slot

- De hoofdgedachte

- Let op de tekststructuur

Welke tekststructuur heeft tekst 1?

1. Aspectenstructuur
2. Argumentatiestructuur
3. Verklaringstructuur
4. Vraag/antwoord-structuur

Bekijk tekst 2 nogmaals

- De inleiding

- Het slot

- De hoofdgedachte

- Let op de tekststructuur

Welke tekststructuur heeft tekst 2?

1. Probleem/oplossing-structuur
2. Voor- en nadelenstructuur
3. Aspectenstructuur
4. Verleden/heden (/toekomst)structuur

Bekijk tekst 3 nogmaals

- De inleiding 

- Het slot

- De hoofdgedachte

- Let op de tekststructuur

Welke tekststructuur heeft tekst 3?

1. Aspectenstructuur
2. Probleem/oplossing-structuur
3. Vraag-antwoordstructuur
4. Argumentatiestructuur

Extra opdracht: verwerkingsschema

- In groepjes (ik deel ze in)

- 10-15 min

- Daarna bespreken

Wat heb je vandaag geleerd?