OK 1, b1, 4; Werkvormen en leeractiviteiten

• Onderwijskunde
• HBO
• Studiejaar 1

Onderwijskunde 1, blok 1, les 4

Werkvormen en leeractiviteiten

Wat gaan we vandaag doen?

Lesdoel en bekwaamheidseisen 

Portfolio

Terugblik 

• DIM & EDI 
• Lesvoorbereidingsformulier 

Werkvormen 

• Didactische werkvormen 
• Leeractiviteiten 
• Lesvoorbereidingsformulier aspecten 7 + 8 

Bronnen

Lesdoel

*De student kent verschillende leeractiviteiten en werkvormen en kan deze gebruiken op de werkplek.

Bekwaamheidseisen (stage)

• De student selecteert leerdoelen op lesniveau. 
  
• De student kent verschillende didactische leer- en werkvormen en de psychologische achtergrond daarvan. Hij kent criteria waarmee de bruikbaarheid daarvan voor zijn leerlingen kan worden vastgesteld.
  
• De student stelt lesdoelen op, selecteert en ordent de lesstof en gebruikt hierbij passende didactiek en onderwijsbegrippen. 
  
• De student kan aan zijn leerlingen de verwachtingen en leerdoelen duidelijk maken. 
  
• De student kan de leerstof aan zijn leerlingen begrijpelijk en aansprekend uitleggen en voordoen hoe ermee gewerkt moet worden. 
  
• De student kan de leerlingen met gerichte activiteiten de leerstof laten verwerken. 

Terugblik 

Fasen van EDI

Een EDI-les bestaat uit de volgende onderdelen:

1. Activeren van voorkennis;
   
2. Lesdoel;
   
3. Instructie over het concept;
   
4. Instructie over de vaardigheid;
   
5. Begeleide inoefening;
   
6. Kleine lesafsluiting;
   
7. Zelfstandige verwerking;
   
8. Verlengde instructie;
   
9. Grote lesafsluiting (zie afbeelding).

Werkvormen & leeractiviteiten

Leeractiviteiten

Leeractiviteiten zijn alle activiteiten die de leerling onderneemt en of activeert, 

zodat hij/zij de leerinhouden oefent en de leerdoelen kan bereiken.

Voorbeelden: luisteren, opdracht maken, spelen, discussiëren, aan elkaar uitleggen, lezen enzovoorts

Werkvormen

Wat zijn werkvormen? 

“Doelbewuste activiteiten* die erop gericht zijn om leerlingen iets te laten leren”

of

“Onderwijs- en leeractiviteiten die door de docent en/of door de leerlingen worden ontplooid om de leerdoelen zo efficiënt mogelijk na te streven en te bereiken. Het is de wijze waarop je leerinhouden aanbrengt” 

(Winkels & Hoogeveen, 2018, p. 18).

Werkvormen

Vijf categorieën:

*Instructievormen

*Interactievormen

*Opdrachtvormen

*Samenwerkingsvormen

*Spelvormen

(Winkels & Hoogeveen, 2018, p. 84-85)

Opdracht:

Lees het bestand op Moodle: 

Tijdens de les B4 – Didactische werkvormen

Bedenk bij iedere categorie minimaal één voorbeeld van een werkvorm die daar past.

Dit vullen we in via: https://padlet.com/tjwbakker/prubbhrtdbkhwena

https://padlet.com/tjwbakker/prubbhrtdbkhwena

Werkvormen

Instructievormen	Interactievorm	Opdrachtvorm	Samenwerkings- vorm	Spelvorm
▪ Instructie / uitleg / doceervorm (DIM) ▪ Vertellen ▪ Vertonen ▪ Presentatie ▪ Voorlezen ▪ Demonstreren	▪ Onderwijs-leergesprek ▪ Kringgesprek ▪ Discussie ▪ Brainstormen ▪ Klassenvergadering ▪ Spreekbeurt ▪ Interview ▪ Kleine kring	▪ Zoekopdrachten (zoeken/opzoeken) ▪ Observeren / kijken ▪ Maakopdracht (collage, m uurkrant, creatie, etc.) ▪ Schrijftaken ▪ Mindmap ▪ Wandeling, natuurpad, s peurtocht ▪ Circuit ▪ Toets (▪ Huiswerk)	▪ Coöperatief leren ▪ Samenwerken ▪ Groepsopdracht ▪ Projectwerk	▪ Spelmaterialen uit een methode ▪ Computerspelletjes ▪ Rollenspel ▪ Raadspel ▪ Gezelschapsspel ▪ Simulatiespel ▪ Quiz ▪ Klassenkrant

Werkvormen & leeractiviteiten

Hoe te kiezen?

Er bestaat geen blauwdruk voor; het is aan de leerkracht en de visie van de school
.

De keuze voor een werkvorm en leeractiviteiten wordt bepaald door het doel* van een (fase in de) les en van de gegeven situatie, dat wil zeggen de mogelijkheden op dat moment.

*voorbeelden lesdoel:

Leerlingen kunnen het bijvoeglijk naamwoord in een zin herkennen;

Of

Leerlingen kunnen een bijvoeglijk naamwoord in een zin gebruiken.

Werkvormen & leeractiviteiten

LESVOORBEREIDINGSFORMULIER 

Aspect 7: 

spel/leeractiviteiten: Welke activiteiten laat ik de leerlingen achtereenvolgens uitvoeren? 

Aspect 8: 

werkvormen: In welke vorm giet ik elke activiteit? 

Focus: wat doen de kinderen? Denken, luisteren, spelen, schrijven?

Voorbeeld

Voorbeeld

Leerstof

De kinderen kunnen de begrippen erbij en eraf gebruiken en hier ook de juiste tekens bij zetten.

Beginsituatie

Ik ben dinsdag begonnen met het busspel in de gymzaal, na deze les ben ik met rekenen begonnen met de eerste bussommen uit het werkboek. De kinderen hebben al kennis gemaakt met ‘erbij’ en ‘eraf’, het +-teken is al aan bod geweest.

Leerdoelen

De kinderen kennen aan het eind van de les de begrippen ‘erbij’ en ‘eraf’ en kennen ook de tekens die horen bij deze begrippen (+/-)

Spel/leeractiviteiten

De kinderen spelen het busspel met de +/- kaartjes. We bespreken hierna de bussommen die ik klassikaal met de kinderen bespreek. Ik zet na deze klassikale instructie de kinderen aan het werk na een korte uitleg over som 2 en som 3.

Werkvormen

Ik maak gebruik van de volgende werkvormen: spelvorm, instructie, zelfstandige verwerking

Voorbeeld

Adaptief werken

Relatie: Ik ga gedurende mijn onderwijsactiviteit met de kinderen werken aan de relatie door de kinderen te betrekken bij mijn uitleg, dit doe ik door verschillende beurten te geven en verschillende kinderen in de bus te laten stappen en uitstappen om er zo voor te zorgen dat elk kind aan de beurt komt. 

Competentie: Ik geef de kinderen een competent gevoel tijdens de onderwijsactiviteit door de kinderen blijk te geven van mijn hoge verwachtingen die aansluiten bij de mogelijkheden van de kinderen. Ik complimenteer de kinderen die gewenst gedrag laten zien, op deze manier wil ik het ongewenste gedrag van sommige kinderen omdraaien. 

Autonomie: /

Introductie

Ik zorg ervoor dat de kinderen betrokken en gemotiveerd aan de activiteit beginnen door de les te openen met het busspel. Dit spel heb ik dinsdag bij de gym met de kinderen gespeeld. Nu speel ik het spel weer maar voeg ik iets nieuws toe, namelijk kaartjes met daarop +1, -2 enz. Op deze manier moeten de kinderen met behulp van tekens er achter komen hoeveel kinderen er moeten instappen. 

Voorbeeld

Meer informatie

• https://www.leraar24.nl/105696/vijf-werkvormen-om-zelfstandig-onderzoeken-te-stimuleren-bij-geschiedenis/
  
• https://www.leraar24.nl/382652/woordweb-brengt-voorkennis-in-beeld-bij-wiskunde/
  

Coöperatief leren (meer hierover in semester 2)

• https://www.leraar24.nl/69887/cooperatief-leren-zo-werkt-het-bij-taal-rekenen-en-gym/
  
• https://www.leraar24.nl/50635/cooperatief-leren-leren-van-en-met-elkaar/
  

Koppeling opdracht

Opdracht 4

4A. Beschrijf drie verschillende werkvormen en/of leeractiviteiten en hoe je deze zou kunnen toepassen op je werkplek. Zorg dat je ook het doel en de leerstof beschrijft; 

4B. Beschrijf twee verschillende werkvormen en/of leeractiviteiten en pas deze toe op je werkplek. Zorg dat je ook het doel en de leerstof beschrijft. Beschrijf vervolgens minimaal één punt dat je een volgende keer hetzelfde zou doen en minimaal één punt dat je een volgende keer anders zou doen. 

Cursusbeschrijving (inclusief literatuur) en portfolio-opdrachten vind je op Moodle.

Tot slot

Volgende keer: les 5 lesvoorbereidingsformulier en presentaties.

Plaats je (zo ver mogelijk) ingevulde lesvoorbereidingsformulier op het forum op Moodle dat je vindt bij les 5.  In het forum maak je een nieuw bericht aan en upload je jouw bestand.

 Tijdens de les gaan we in groepjes aan de slag.

Bekijk voorafgaand aan de bijeenkomst de bijbehorende presentatie (LussonUp). 

Tijdens deze les gaan we ook met elkaar in gesprek over de inhoud van het portfolio. 

Bronnen

 Winkels, J. & Hoogeveen, P. (2018). Het didactische werkvormenboek. Variatie en differentiatie in de praktijk. Assen: Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum. 

 Wikibooks (Z.D.). Onderwijsprofessional/begrip/leeractiviteit. Geraadpleegd op  
    16 maart 2020, van  https://nl.wikibooks.org/wiki/Onderwijsprofessional/Begrip/Leeractiviteit 

Bronnen

 Winkels, J. & Hoogeveen, P. (2018). Het didactische werkvormenboek. Variatie en differentiatie in de praktijk. Assen: Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum. 

 Wikibooks (Z.D.). Onderwijsprofessional/begrip/leeractiviteit. Geraadpleegd op  
    16 maart 2020, van  https://nl.wikibooks.org/wiki/Onderwijsprofessional/Begrip/Leeractiviteit 

Bronnen

 Winkels, J. & Hoogeveen, P. (2018). Het didactische werkvormenboek. Variatie en differentiatie in de praktijk. Assen: Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum. 

 Wikibooks (Z.D.). Onderwijsprofessional/begrip/leeractiviteit. Geraadpleegd op  
    16 maart 2020, van  https://nl.wikibooks.org/wiki/Onderwijsprofessional/Begrip/Leeractiviteit