VT2 - Taal OK - Mondelinge taalvaardigheid

• Taal
• HBO
• Studiejaar 2

In welke situatie is er sprake van een interferentiefout?

1. Een kind van twee jaar vraagt aan haar moeder: ‘Mama spelen.’
2. Een kind van drie jaar vraagt aan haar moeder: ‘Mama bij jou blijven?’
3. Een kind van vijf jaar zegt: ‘Paard houdt niet van hooi.'
4. Een kind van zeven jaar zegt: ‘Ik heb het gisteren teruggebrengt.'

+5min. lidwoord ontbreekt - in sommige talen, bijv. in het Turks komt geen lidwoord voor. 

Voltooiingsfase 5-9 jaar: fouten met onregelmatige werkwoordstijden. 

Omissie - weglaten - tweewoordszin/meerwoordszin - vroeglinguaal 1 tot 2,5 jaar - 

Fiep bekijkt met haar moeder een prentenboek. “Hoe komt het dat Bas zijn knuffel laat vallen?”, vraagt moeder. Fiep wijst naar de vorige illustratie: “Bas moet zijn muts goed vasthouden, want het regent.”

Welk onderdeel van beginnende geletterdheid staat centraal in deze situatie?

1. Boekoriëntatie
2. Leesrichting
3. Verhaalbegrip
4. Voorspellen

1. Boekoriëntatie

1.1. Kinderen begrijpen dat illustraties en tekst samen een verhaal vertellen.

1.2. Ze weten dat boeken worden gelezen van voor naar achter, bladzijden van boven naar beneden en

regels van links naar rechts.

1.3. Ze weten dat verhalen een opbouw hebben.

1.4. Ze kunnen aan de hand van de omslag van een boek de inhoud van het boek al enigszins voorspellen.

1.5. Kinderen weten dat je vragen over een boek kunt stellen. Deze vragen helpen je om goed naar het

verhaal te luisteren en te letten op de illustraties. 

Waar denk je aan bij mondelinge taalvaardigheidsontwikkeling?
Denk ook aan de stageopdracht Taal JK.

+10min. opening 

https:

Het basisniveau 1F is het niveau voor taal en rekenen dat het overgrote deel van de leerlingen aan het einde van de basisschool tenminste zou moeten beheersen. Daarnaast heeft de overheid de ambitie dat een groot deel van de basisschoolleerlingen een hoger niveau haalt: het streefniveau. Voor taal is dat het 2F-niveau en voor rekenen is het 1S-niveau.

Het grootste verschil met de kerndoelen (doelen die aangeven welk leerstof elke school minimaal moet behandelen) is dat de kerndoelen een aanbodverplichting hebben en referentieniveaus een opbrengstverplichting. Elke school moest dus aanbieden wat er in de kerndoelen staat, maar de opbrengstverplichting van de referentieniveaus gaat iets verder: de school moet de stof niet alleen aanbieden, de kinderen moeten de stof ook gaan beheersen.
 

In jaar 1 kwam mondelinge taalvaardigheid als één van de eerste colleges aan bod, omdat kinderen - als ze beginnen met het verwerven van een taal - volledig afhankelijk zijn van hun mondelinge taalvaardigheid. Bij dat college hadden we het ook over wat taal nu allemaal behelst. Toen hebben we gezien dat taal een functie, een systeem en een betekenis heeft. Wat betreft de functies zijn we ingegaan op deze drie functies; wat betreft het systeem op die verschillende niveaus en wat betreft betekenis hebben we jullie laten zien wat die betekenis complex kan maken. Aantal dingen terugvragen. 

Die functies van taal hebben ook betrekking op de mondelinge taalvaardigheid; zo meteen een filmpje met daarbij aan jullie de vraag welke sociale taalfunctie je daar terug ziet komen. 

https:

+25min. Ik word vandaag de kok; ik ga het erin zetten = zelfsturing

Sturing van anderen > dan mag jij het koekje pakken

Zelfhandhaving als andere kleuter stoort

Dit sluit ook aan bij wat je kinderen leert als het gaat om mondelinge taalvaardigheid (spreek en luistervaardigheid). 

+ vaardigheden die je nodig hebt om de spreek- en luisterdoelen te behalen. Met tekstvaardigheid wordt bedoeld dat je weet hoe verschillende gespreksvormen eruitzien, aansluitend bij de verschillende tekstsoorten bij schrijfvaardigheid. 

Kijk- en luisteropdracht 2

Bekijk dit fragment tot ongeveer 4.00 minuten. 

• Welke spreek- en luisterdoelen staan centraal?
• Welke luisterstrategie oefenen de kinderen?
• Welke vaardigheden oefenen de kinderen?

Past ook goed bij burgerschapsonderwijs!

spreekdoel = overtuigen

luisterdoel = mening willen vormen

luisterstrategie = kritisch luisteren

vaardigheden: jezelf uitdrukken, weten hoe een debat werkt qua vorm (tekstvaardigheid), het woord durven nemen, reflecteren op wat er gebeurt: hoe iemand op jou reageert en daar weer op in kunnen spelen

Wat zou een interessant onderwerp zijn voor een debat in jouw stageklas?

+35minuten

https://www.lesintaal.nl/mm_files/do_34585/co_415278/Checklist%20voor%20doel%201%20-%20gesprekken%20voeren%20met%20leerlingen.pdf

Sluit aan bij interactievaardigheden. 

https:

+45min.

Veel taalruimte scheppen

vragen ter verduidelijking (hoort bij feedback)

hertalen/parafraseren

luisterresponsen: knikken 

Korte oefeningetjes die je kunt doen om niet alleen de taalvaardigheid, maar ook de denkvaardigheid te stimuleren (Jelle Jolles). Lijkt ook een beetje op filosoferen. Kun je ook gebruiken om gestructureerd aandacht te hebben voor mondelinge taalvaardigheid. 

Kan ook makkelijk routine worden. 

'Alle kinderen praten honderduit!'
Welke adviezen vind je terug in het artikel?

opdracht

https://interactieindeklas.wordpress.com/observatie-instrumenten/

https://interactieindeklas.wordpress.com/observatie-instrumenten/

+55min. 

Artikel op Its, alleen nog niet gehad over doelgerichte aanpak; daarvoor zijn observatie-instrumenten ontwikkeld. Ook gebruiken om doelen te formuleren. 

https:

Doelen op leerkrachtniveau

Aan het einde van deze les weten de kinderen dat een goede boekenpitch de volgende informatie bevat:

• de titel van het boek
  
• de naam van de schrijver
  
• het boek in beeld
  
• een verklaring van de titel
  
• informatie over de hoofdpersoon
  
• informatie over het verhaal
• een eigen mening over het verhaal
  
• een aansporing om het boek te gaan lezen

Ze kunnen ook beoordelen of een boekenpitch van iemand anders deze onderdelen bevat. Daarnaast kunnen ze deze onderdelen zelf verwerken in een boekenpitch.

Wat vind je belangrijk bij de beoordeling van mondelinge taalvaardigheid?

Terug naar een eerdere opdracht... 

De opdracht van het haardvuurdebat heb je al gezien tijdens de bijeenkomst 'jeugdliteratuur'. We kijken daar nu nog een keer naar. Wat zijn sterke punten van deze opdracht? Wat zou je willen veranderen/aanpassen?

Wat zou je doen als je op een school werkt waarvan uit het inspectierapport blijkt dat de kinderen onder de maat scoren wat betreft hun mondelinge taalvaardigheid?

wat/als