Ontwikkeling van de verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ontwikkeling van de verzorgingsstaat

5.2

Vier fasen:

1. Nachtwakersstaat (veiligheid, vrije markt)
2. Overgangsperiode en opbouw (vakbonden, zorgplicht)
3. Uitbouw (bv AOW, sociale grondrechten)
4. Na vergrijzing/ontgroening: participatiesamenleving? (bv mantelzorg, gemeenten meer verantwoordelijkheid)

Verschillende politieke visies en trends + events

Nachtwakersstaat

Nachtwakersstaat: Rol overheid beperkt zich tot openbare orde en veiligheid. (tegenovergestelde van een verzorgingsstaat)

Vanaf 1854 komt overheid met sociale wetgeving

Meer sociale wetten --> Meer verzorgingsstaat --> minder nachtwakersstaat. 

Vakbonden en partijen

Uitleg vakbonden/ partijen.

Filmpje: Geschiedenis van de vakbond van typografen/ uitleg vakbonden. 

Nachtwakersstaat

Vanaf ±1854 komt overheid met sociale wetgeving

Opbouw verzorgingsstaat

20e eeuw: groeiende behoefte aan collectieve goederen & diensten:

• goede scholing
• wegennet
• waterleidingen en een elektriciteitsnetwerk
• riolering en vuilnisophaaldiensten

Na de Tweede Wereldoorlog ontstaan gemengde markteconomie

(AOW) 

Willem Drees (1886-1988)

• Vadertje Drees
• Naoorlogse kabinetten
• Wederopbouw
•  AOW 1956
• Door de jaren heen ontwikkeld en veranderd

Sociale grondrechten - 1983

1. Recht op bestaanszekerheid
2. Recht op onderwijs
3. Recht op gezondheidszorg
4. Recht op woongelegenheid
5. Recht op bewoonbaarheid van het land
6. Recht op werk
7. Recht op rechtsbijstand
   

2 soorten Grondrechten

1) Klassieke grondrechten=> rechten die de de overheid moét  respecteren

* vrijheden van burgers

* beperken macht van de overheid

* garanderen burgers een overheidsvrije sfeer

2) Sociale grondrechten (1983)=> moet de overheid actief realiseren (verplichting tegenover de burger)

Paradox

- Vergrijzing

- Ontgroening

De paradox van de verzorgingsstaat?

Vergrijzing & ontgroening

Participatiesamenleving

Participatiesamenleving?

Sinds 2013

--> Eigen netwerk: zelfredzaamheid 

--> Mantelzorg 

Ongeveer 6 tot 8 procent van de 13- tot 17-jarigen zorgt voor familie of een vriend.

Mantelzorg: hulp die vanuit de directe omgeving door familie, buren en vrienden aan iemand wordt gegeven.

Wat is jouw mening over de participatiesamenleving?

NOS: participatiesamenleving (2017)

https://nos.nl/artikel/2192475-participatiesamenleving-van-preventieteam-tot-boodschappendienst.html