§ 1.1 Energiebronnen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Natuurlijke hulpbronnen

• = stoffen in de natuur en die winstgevend kunnen zijn
  --> aardolie, aardgas, steenkool, water hout, ijzererts
• energiebronnen= alle grondstoffen waar je energie mee
    kunt maken
• delfstoffen zijn stoffen die we als grondstoffen voor
    producten gebruiken (dus: aardolie is delfstof in gebruik als
    brandstof = product)

Fossiele brandstoffen

• ontstaan uit resten van planten en dieren
• aardolie, aardgas, steenkool
• niet hernieuwbaar (= raakt op, uitputtelijk)

ontstaan steenkool

• moerasachtig gebied
• dode bomen/planten onder water
•  steeds dikkere laag plantenresten in zuurstofarm water
• heel langzaam verteerd
• daar boven op: sediments lagen (zand/klei) sluiten buitenlucht af--> inkolingsproces (eerst bruinkool dan steenkool)
• hoge druk + hoge temperaturen --> laag samenpersen

ontstaan aardolie

• in ondiepe zeeën--> algen en plankton
• door bovenliggende sedimentslagen kon dit niet wegrotten
• hoge druk + hoge temperaturen -->     omgevormd tot olie
• opgeslagen in gaten poreus reservoirgesteente (erboven    op afgesloten laag)

Aardgas

• bij vorming aardolie en steenkool--> gas (methaan) uit organisch materiaal geperst
• in holtes reservoirgesteente

oneerlijk verdeeld

• meer dan de helft olie in midden oosten
• aardgas vooral in Nederland, Noorwegen, Rusland

Midden Oosten

• olie ontstaan in gebied waar nu het Saoedi Arabie ligt maar  miljoenen jaren geleden de Tethys oceaan
• 10 landen MO--> 60 % olievoorraden
                                        41 % gasvoorraden
• China/Japan/VS importeren olie
• Rusland(gas)/Nigeria(olie)/Venuzuela(olie) zorgen voor zich zelf--> hangt af van de energiebehoefte in een land

Nadelen energie

• snel opraken energie voorraden
• verbranding zorgt voor luchtvervuiling

       --> CO2--> versterkt broeikaseffect

• politiek: kwetsbare landen die afhankelijk van andere landen
    zijn wb energie import (geopolitiek) --> oliekraan
   dichtdraaien

Hernieuwbare energiebronnen

• voorraad is onuitputtelijk (wind, zon, aardwarmte, zeestromen)

Eisen ideale energiebron

• betaalbaar
• hernieuwbaar
• schoon
• veilig
• betrouwbaar (niet afhankelijk van weer, altijd beschikbaar)

--> is geen bron die aan alle eisen voldoed, daarom mix

Soorten hernieuwbare energie

1. wind energie
2. zonne energie
3. waterkracht
4. geothermische energie
5. kernenergie
6. bio massa

Wind

-  onuitputtelijk

-  schoon

- turbines maken --> duur + uitstoot CO2

- nadeel: soms te hard of te zacht waaien + geluidsoverlast

zon

- zonder stoom of turbine

- panelen met zonnecellen

- Nadelen: relatief duur en ineffciënt (20% opvang zon)

Waterkracht

- schoon en betrouwbaar

- voldoende water in stuwmeer

- bouw waterkrachtcentrale duur

- stuwdam ingrijpend in omgeving voor mens en natuur

Getijden energie

- gebruik maken van verschil in waterhoogte tussen eb en vloed

- aan kust met estuarium = trechtervormige kust

geo thermische energie

• aardwarmte
• verwarming van huizen en kassen

kernenergie

• splijten atomen--> levert energie op
• stoom produceren
• grondstof: uranium op veel plaatsen te vinden
• bijna geen co2
• Nadelen: radioactiviteit nog duizenden jaren
                        ongelukken (bijv Tsjernobyl 1986)

Biomassa--> verbranden

• hout resten
• fruit- tuin-groenten afval
• mest
• goedkoop
• Nadeel: veel co2 uitstoot + trop. regenwoude kappen: speciale planten (vingergras + purgeernoot=schijtnoot) om te verbranden

Huiswerk:  voor donderdag 20 mei 

H. 1 par. 1 maken humboldt opdr. 1 t/m 5