Lezen blok 3 2KT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Lezen - Blok 3

2KT

Even herhalen:

Noem de vijf tekstdoelen. Zet ze onder elkaar.

Theorie (tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen)

Tekstdoelen	Tekstsoorten	Tekstvormen
informeren : de lezer iets nieuws vertellen	informerende tekst	verslag, nieuwsbericht, enz.
overtuigen : een mening geven en uitleggen waarom die mening waar is.	overtuigende tekst	boekbespreking, ingezonden brief, klachtenbrief, enz.
overhalen : de lezer overhalen iets te doen.	aansporende tekst	advertentie, poster, oproep, enz.
amuseren : de lezer vermaken of laten lezen voor zijn plezier.	amuserende tekst	stripboek, roman, toneelstuk, enz.
uitleggen : de lezer uitleggen hoe iets zit of hoe je iets doet.	uitleggende tekst	recept, instructie, handleiding, enz.

Ezelsbruggetje

Zo haal je 'tekstsoort' en 'tekstvorm' niet meer door elkaar:
'tekstVorm' heeft een V in zich, die staat voor 'voorbeeld'!

Belangrijk!

Een tekst kan meer tekstdoelen hebben maar er is altijd één tekstdoel het belangrijkst

Tekstdoel

Tekstsoort

Tekstvorm

overhalen

amuseren

amuserende tekst

aansporende tekst

informerende tekst

informeren

overtuigen

overtuigende tekst

krantenartikel

klachtenbrief

advertentie

uitleggen

uitleggende tekst

leesboek

Welk onderwerp zou een onderwerp van een tekst kunnen zijn?

1. "Altijd iets te zeuren"
2. Man koopt illegale dieren.
3. Oorzaken van klimaatverandering
4. Bang voor zombies.

Welke tekstsoort heeft
als tekstdoel 'overhalen'?

Theorie (informerende en uitleggende tekst)

= lijken op elkaar, maar zijn toch anders.

tekstdoel	tekstsoort	tekstvorm
informeren = de lezer iets nieuws vertellen	informerende tekst	nieuwsbericht, tijdschriftartikel, verslag, werkstuk, folder
uitleggen = de lezen uitleggen hoe iets zit of hoe je iets doet.	uitleggende tekst	schoolboektekst, recept, handleiding, gebruiksaanwijzing

Wat is de tekstsoort van onderstaande tekstvorm?

nieuwsbericht

1. informerende tekst
2. uitleggende tekst

Wat is de tekstsoort van onderstaande tekstvorm?

folder

1. informerende tekst
2. uitleggende tekst

Wat is de tekstsoort van onderstaande tekstvorm?

recept

1. informerende tekst
2. uitleggende tekst

Theorie (instructies)

= voorbeeld van een uitleggende tekst

= uitleg hoe je iets moet doen.

Kenmerken:

• uitleg in stappen
• in de stappen staan volgordewoorden: eerst, daarna, ...
• elk woord begint met een werkwoord
• afbeeldingen maken stappen duidelijk

voorbeeld

1. Maak de muren schoon met schoonmaakmiddel.
2. Vul de gaten met plamuur.

Welke kenmerken van een instructie
zie je allemaal in de afbeelding
hiernaast?

Wat zijn hoofdzaken en bijzaken?

1. hoofdzaken: belangrijkste informatie bijzaken: minder belangrijke dingen
2. hoofdzaken: minder belangrijke dingen bijzaken: belangrijkste informatie

Waar in een alinea staat
vaak de hoofdzaak?

Theorie (hoofdzaken, bijzaken, kernzin)

Hoofdzaak = de belangrijkste informatie in een tekst.

Bijzaak = de minder belangrijke dingen. Helpen je om de tekst beter te begrijpen.

Kernzin = meestal de eerste of de laatste zin van

 een alinea. Bevat de hoofdzaak. In de andere 

zinnen staan bijzaken. Ze geven uitleg / 

voorbeelden bij de kernzin.

Wat is een kernzin?

1. De kernzin staat altijd onderaan de tekst
2. In de kernzin staat de belangrijkste informatie uit een alinea
3. In de kernzin staat het belangrijkste uit de hele tekst
4. De kernzin is de zin in het midden van een tekst. Daarom heet het ook KERNZIN...

Een kernzin is dus een hoofdzaak. Na de kernzin komt dus...

1. Een bijzaak
2. Een hoofdzaak