Staatsrecht les 1

Staatsrecht
Les 1
1 / 31
next
Slide 1: Slide

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

Items in this lesson

Staatsrecht
Les 1

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Vandaag
  • Inleiding staatsrecht
  • Staat
  • staatsvorm en 
  • regeringsvorm

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Inleiding staatsrecht
Gaat over:
- organisatie van de staat
- indeling van de staat 
- grondrechten van burgers t.o.v. de staat
Vindplaatsen:
o.a. Grondwet, de Kieswet, de Provinciewet en de Gemeentewet.

Slide 5 - Slide

In het filmpje staatsinrichting en grondrechten in vogelvlucht

Slide 6 - Video

This item has no instructions

Nu: opdracht 2
  • we kijken eerst samen het filmpje
  • maak de opdracht
  • dan bespreken we de opdracht

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Slide 8 - Video

This item has no instructions

Staat
3 kenmerken:
1) grondgebied: op de landkaart 
2) inwoners: personen met de Nederlandse nationaliteit 
3) overheidsgezag: eigen regering op het hoogste niveau
     

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Hoe is Nederland aan zijn
huidige landsgrenzen
gekomen?

Slide 10 - Mind map

Door:
afspraken met buurlanden in Verdragen (ook in Vredesverdragen na oorlogen);
Natuurlijke afscheiding (rivieren en de zee)
en heel speciaal: door landwinning uit de Noord- en Zuiderzee).
Wanneer ben je eigenlijk Nederlander?
A
Als je hier bent geboren
B
Als je hier een Middelbare schooldiploma hebt gehaald.
C
Als één van je ouders Nederlander is
D
Als je hier woont

Slide 11 - Quiz

In principe als één van je ouders Nederlander is.
Derde generatie kinderen krijgen het Nederlanderschap van rechtswege als een van de ouders ten tijde van de geboorte hier woont.
Verder kun je natuurlijk door naturalisatie of de optie Nederlander worden.
Wat kan een gevolg zijn
van ontbrekend
overheidsgezag?

Slide 12 - Mind map

bijvoorbeeld:
anarchie, puinhoop, geweld, criminaliteit, armoede, recht van de sterkste

Let op: anarchisten vinden dat VRIJHEID het ultimatieve gevolg is!!!

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Staatsvorm (1) 
gedecentraliseerde eenheidsstaat
Eenheidsstaat=
De meeste rechtsregels komen uit Den Haag:
- het BW, het Wetboek van Strafrecht
Gedecentraliseerd=
Naast centrale regelgeving maken ook Provincies en gemeenten rechtsregels:
- bijv. over hondenbelasting, subsidies voor zonnepanelen




Slide 14 - Slide

let op: in de staatsrechtsleer worden de begrippen staatsvorm en regeringsvorm vaak synoniem gebruikt. Zie 
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A2866452/view
tot invoering van een republikeinse staatsvorm cq. regeringsvorm
Tot welke Provincie behoort Eindhoven?
A
Noord-Brabant
B
Oost-Brabant
C
West-Brabant
D
Zuid-Brabant

Slide 15 - Quiz

This item has no instructions

Staatsvorm (2)
democratische rechtsstaat
Rechtsstaat = de macht van de overheid wordt beperkt door:
1. legaliteitsbeginsel
2. onafhankelijke rechter
3. scheiding van de machten
4. grondrechten voor de burgers
Democratie= inwoners kiezen de volksvertegenwoordiging die de wetten maakt!

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

De rechtsstaat ingezoomd
Legaliteitsbeginsel
Overheid mag alleen handelen op grond van wetten (Lat.: lex, legis)
De wetten mogen (in principe) niet met terugwerkende kracht gelden omdat inwoners moeten weten waar ze aan toe zijn (rechtszekerheid voor de inwoners)

Slide 17 - Slide

In principe omdat terugwerkende kracht bij het invoeren van gunstige regelgeving wel kan voorkomen. Bij ongunstige regelgeving wordt terugwerkende kracht vooral in het fiscaal recht toegepast, en dan met ingang van de dag van beslissing, niet van bekendmaking in het Staatsblad. Het gaat dan om dagen, niet om maanden. Maar terugwerkende kracht moet altijd restrictief worden toegepast.
Let op: in het Strafrecht is dit uitdrukkelijk verboden!
Dilemma: De wet op het raadgevend referendum is met terugwerkende kracht ingetrokken. Want anders had hier ook nog een referendum over kunnen worden aangevraagd... wat vinden jullie?
helemaal ok
een beetje ok
eerder niet ok
helemaal niet ok.

Slide 18 - Poll

This item has no instructions

De rechtsstaat ingezoomd
Onafhankelijke rechters
Rechter oordeelt of een rechtsregel is overtreden en hoe deze moet worden toegepast op een inwoner/bedrijf/overheid.
Alleen rechters mogen gevangenisstraf opleggen , art. 113 GW
Rechter is voor het leven benoemd, art. 117 GW
Dus: de overheid kan hem niet ontslaan!

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

De rechtsstaat ingezoomd
Scheiding der machten (Montesquieu)

Slide 20 - Slide

This item has no instructions

De rechtsstaat ingezoomd
Grondrechten (en mensenrechten)
Burgers hebben grondrechten: bijv. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van betoging, recht op gelijke behandeling ezv.
De overheid mag deze alleen soms en met hele goede redenen beperken!
(Naast grondrechten in de GW ook mensenrechten in o.a. het EVRM)

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Maak nu opdracht 3

Slide 22 - Slide

This item has no instructions

Slide 23 - Video

This item has no instructions

Democratie
art. 4 GW: iedere Nederlander van 18 jaar en ouder mag de volksvertegenwoordiging kiezen of zich laten kiezen!
o.a.:
Leeftijd: sinds 1972 = 18 jaar (wat vinden jullie?)
Geheim: je hoeft niemand te vertellen wat je hebt gestemd!
Vrij: je mag zelf bepalen waar je op stemt
Vrij: er moet iets te kiezen zijn


Slide 24 - Slide

This item has no instructions

Slide 25 - Video

This item has no instructions

Slide 26 - Slide

This item has no instructions

Regeringsvorm (1) 
Constitutionele monarchie
Monarchie: rol van staatshoofd wordt door erfopvolging verkregen
Dus: Juliana | Beatrix | Willem-Alexander | Amalia |  ?

Constitutioneel (komt van 'constitution'): taken en bevoegdheden van het staatshoofd staan in een Grondwet

Slide 27 - Slide

This item has no instructions

Regeringsvorm (2) 
parlementair stelsel
De regering van Nederland bestaat uit de Koning en ministers, art. 42 GW
-  is niet gekozen, maar benoemd (coalitie van de 2e Kamer stelt ministers voor)
- bestuurt het land
Regering moet verantwoording afleggen aan het parlement = de Staten-Generaal (hoogste macht in het land!!!)
- Tweede Kamer (rechtstreeks gekozen door Nederlanders)    +
- Eerste Kamer (gekozen door de Provinciale Staten)

Slide 28 - Slide

This item has no instructions

Maak nu opdracht 4

Slide 29 - Slide

This item has no instructions

Samenvatting
Grondregels staatsrecht: in de Grondwet
Staat: eigen grondgebied, inwoners en overheidsgezag
Staatsvorm NL: 
- gedecentraliseerde eenheidsstaat want meeste regels uit Den Haag, maar ook regels uit de gemeente en Provincie
- democratische rechtsstaat, want legaliteitsbeginsel, onafhankelijke rechters, machtenscheiding en grondrechten; daarnaast algemene, vrije en geheime verkiezingen voor wetgevende macht
Regeringsvorm NL:
- constitutionele monarchie omdat positie Koning geregeld is in de Grondwet
- parlementair stelsel: parlement is de hoogste macht en controleert de regering!


Slide 30 - Slide

This item has no instructions

Slide 31 - Slide

This item has no instructions