3.3 machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

P3 Machtige heren, halfvrije boeren

Leerdoelen

• Je leert waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
  
• Je leert hoe de landbouw was georganiseerd.

Kenmerkend aspect: hofstelsel en horigheid.

Waarom hadden geestelijken veel invloed op de samenleving?

Geestelijken:

* vertelden de mensen hoe ze moesten leven volgens de kerk

* konden als enige lezen en schrijven

Wat namen de christenen van de Germanen over?

1. Kerstboom
2. Pasen
3. Kerst
4. Paashaas

Beperkte vrijheid

• Tijd van monniken en ridders --> 500 -1000 na christus
• Landbouwsamenleving in West-Europa
•  Veel boeren waren horigen op een domein.
• Onveilige tijd, boeren kregen bescherming op domein in ruil voor horigheid.

Zoek in je boek op blz. 36 op wat een domein is.

Domein

Het gebied van een edelman of van een klooster

Hiernaast zie je een domein.
Wie was de baas van een domein?

1. Een horige
2. Een vrije boer
3. Een landheer
4. Een bisschop

Zoek op blz. 36 op wat horigen zijn.

Horigen

Boeren die op het domein leven van de heer noem je horigen.

Halfvrije boeren.

Om hier te mogen wonen hebben zij een aantal plichten

Hofstelsel

Heer                                            Horige





De heer was de eigenaar van een domein, de horigen hoorden bij de grond. (= horigheid)

Wat moesten horigen doen op een domein?

Leven op een domein

• Hof: het huis van de heer
• Domeinen waren zelfvoorzienend
• Horigen moesten hun eigen eten verbouwen of voor zorgen.
• Horigen moesten een gedeelte van oogst afstaan aan de heer maar ook herendiensten verrichten.
• Dat systeem heet hofstelsel: economisch systeem met horigen op een domein.

Wat zijn voorbeelden van herendiensten?

1. de gebouwen van de heer onderhouden
2. spinnen en weven
3. op het land van de heer werken
4. alle drie de antwoorden

video.scholieren.com

Aan de slag...

Gebruik je informatieboek blz. 36 en 37

Maak in je werkboek blz. 48 vraag 1 t/m 4.

Begin bij vraag 2 (bronnenvraag)

P3 Machtige heren, halfvrije boeren

Leerdoelen

• We herhalen wat het hofstelsel is
• We herhalen wat horigheid is.
• je leert welke sociale verhoudingen er waren in de vroege middeleeuwen.  

In het hofstelsel......

1. biedt de heer bescherming aan de horige
2. biedt de horige herendiensten aan
3. betaalt de horige opbrengsten van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Horigen zijn.........

1. Boeren met een eigen stukje land
2. Boeren die wonen en werken op land heer

Horigen

Plichten:

1. Pacht betalen --> deel van de oogst weggeven
2. Herendiensten doen --> vast aantal dagen klusjes doen voor de heer. 
   
3. Op de akkers van de heer werken
4. Toestemming vragen om het domein te verlaten

Rechten:

• Recht op gebruik van de landbouwgrond
• Recht op bescherming door hun heer 

         - Schuilplaats bieden in kasteel 
         - Rovers verjagen

• Hulp met wederopbouw door heer

Drie sociale groepen

• Geestelijken (kerk)
• Edelen (kasteelheer, heer van het domein)
• Boeren

Drie sociale groepen

Zij die bidden (geestelijken), zij die strijden (edelen) en zij die werken (boeren)

Geestelijken en edelen

• Geestelijken en edelen hadden privileges (voorrechten, speciale rechten).
• Heren hadden HEERlijke rechten van een gebied (bijvoorbeeld het molenrecht, iedereen in dat gebied moest bij hem het graan laten malen)

Waarom ruilden boeren hun vrijheid in om horige te worden?

Een domein zorgt voor zichzelf.
Wat wordt daarmee bedoeld

Noem een voorbeeld van herendiensten.

Schrijf de begrippen op die je moeilijk vindt?

Ga aan de slag.....

Gebruik je informatieboek blz. 36 en 37

Maak in je werkboek blz. 49 vraag 5 t/m .

Begin bij vraag  (bronnenvraag)