4.3 machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

                Machtige heren, halfvrije boeren

Leerdoelen

• Ik leer waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
  
• Ik leer hoe de landbouw was georganiseerd.
  
• Ik leer welke sociale verhoudingen er waren.
  

Kenmerkend aspect: hofstelsel en horigheid.

                                Machtige heren, halfvrije boeren

- In de tijd van Monniken en Ridders was er weer een Landbouwsamenleving in plaats van een landbouwstedelijke samenleving. 

- Onzekerheid en onveiligheid, waardoor boeren zekerheid en bescherming zochten bij machtige heren. 

- In ruil voor de bescherming verloren de boeren een deel van hun vrijheid en werden horigen. 

Domein met halfvrije boeren

Leven op een domein

• Hof: het huis van de heer
• Domeinen zorgden voor zichzelf (alles werd er verbouwd en gemaakt)
• Horige boer moest gedeelte van oogst afstaan aan de heer van het domein. Verder herendiensten verrichten.
• Dat systeem heet hofstelsel: economisch systeem met horigen op een domein.

                   Rechten van de heer (heerlijke rechten)

1. Jachtrecht

2. Molenrecht

3. Recht om recht te spreken

                                 Plichten van de heer

1. De boeren op zijn land beschermen (door middel van legertjes).

2. De boeren laten landbouwen en veeteelt bedrijven.

                                   Rechten van de horigen

Op het domein:

1. Akkerbouw en veeteelt verrichten

2. Wonen

3. Gebruik maken van de weiden en bossen

                             Plichten van de horigen

1. Belasting betalen: een deel van de oogst afstaan aan de heer.

2. Herendiensten verrichten: een deel van de tijd onbetaald werken voor de heer. 

3. Ze mochten het domein niet zonder toestemming verlaten. 

Drie sociale groepen: geestelijken, adel en boeren

De eerste stand:

Geestelijken en edelen

• Geestelijken en edelen hadden privileges (voorrechten, speciale rechten).
• Heren hadden HEERlijke rechten van een gebied (bijvoorbeeld het molenrecht, iedereen in dat gebied moest bij hem het graan laten malen)

De tweede stand:

De derde stand: