Inleiding op middeleeuwse literatuur

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Inleiding op middeleeuwse literatuur

Wat weet je over
de middeleeuwen?

Combineer de data en de gebeurtenissen

476

800

1066

1100

1450

1453

1492

Val van het West- Romeinse Rijk

Karel de Grote tot keizer gekroond

Slag bij Hastings - Willem en Normandiërs veroveren Engeland

Begin van de kruistochten

Uitvinding van de boekdrukkunst door Gutenberg

Val van het Oost-Romeinse Rijk

Columbus ontdekt Amerika

Drie periodes van 500-1500

• ca. 500-1100 - de vroege middeleeuwen

• ca. 1100-1300 - de hoge middeleeuwen
• ca. 1300-1500 - de late middeleeuwen
  

Vroege middeleeuwen (500-1100)

• bekering tot christendom

•  geestelijken = enige die kunnen lezen en schrijven
• zeer grote invloed van het geloof
  

Hoge middeleeuwen (1100-1300)

• eerste steden ontstaan

•  literatuurgeschiedenis begint ca. 1100
• eerste universiteiten komen op
  

Late middeleeuwen (1300-1500)

• burgerij krijgt meer macht
• cultuur krijgt burgerlijk karakter
• grootste deel van maatschappij geen deel van de 3 standen

Standenmaatschappij

1. geestelijkheid (kerk, clerus)
2. adel (de ridders)
3. burgerij (pas in hoge middeleeuwen)

arbeiders en boeren - geen stand

De arbeiders en boeren behoorden tot geen enkele stand. Ze hadden geen recht op:

1. onderwijs en voeding
2. onderwijs en cultuur
3. voeding en kunst

Theocentrische maatschappij

• geloof in God staat centraal
• grote invloed op kunst en literatuur
• leven op aarde is voorbereiding op het hiernamaals

Ridderlijk karakter

• belangrijkste militairen
• statussymbool
• verhalen over moed, trouw en liefde

Middeleeuwse literatuur stond meestal in een boek.

1. waar
2. niet waar

God en het geloof hadden een belangrijke rol in de middeleeuwse literatuur.

1. waar
2. niet waar

Middeleeuwse verhalen rijmen meestal. Hoe komt dat denk je?

3 groepen literaire teksten

1. epiek - verhalen/literatuur
2. lyriek - poëzie
3. dramatiek - toneel

Epiek

• geen standaardtaal - verzameling dialecten

= Middelnederlands

• geen eenheidsspelling

• rijm is lijm - orale vertelkunst

• alleen handschriften

Vertaal het eerste zinnetje in het Oudnederlands: Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu?

3 groepen epiek in middeleeuwen

• ridderepiek

(bv. Karel De Grote en Koning Arthur)

• religieuze epiek 

(bv. Beatrijs)

• dierenepiek

(bv. fabels, Reynaert de vos)

Lyriek

• gezongen - niet voorgedragen
• mondeling overgeleverd

4 groepen:

ballades (bv. Heer Halewijn)

klaagzangen (bv. Egidius)

minneliederen (pijn van de liefde)

mystiek (religieuze lyriek)

5 soorten lyriek

• ballades (bv. Heer Halewijn)
• klaagzangen (bv. Egidius)
• minneliederen (pijn van de liefde)
• mystiek (religieuze lyriek)
• didactische gedichten (bv. Jacob Van Maerlant)

Dramatiek

• religieus toneel
• wereldlijk toneel
• 6e jaar bij meneer De Paepe