§5.1 les 1 en les 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5 Planten

§5.1 les 1

Deze les

• Intro hoofdstuk 5
• Leerdoelen van deze les
• Uitleg 5.1 deel 1
• Oefenen
• Opdrachten maken 
• Afsluiting van de les

Planten

Wat weet jij eigenlijk van bomen en planten? Zoek bij elkaar!

Kastanje

Paardenbloem

Berk

Madeliefje

Fluitekruid

Sleep de kaartjes 

naar de goede plek

Bloem

Stengel

Wortel

Blad

elk onderdeel van een plant heeft een eigen functie, kan jij de juiste functie op de juiste plek zetten

Wat is het kleinste onderdeel van een organisme?

1. Orgaan
2. Weefsel
3. Orgaanstelsel
4. Cel

Hoe heet een groep cellen met dezelfde vorm en functie?

Leerdoelen 5.1 deel 1

Aan het einde van deze les kun je:

• onderdelen van een plant benoemen en uitleggen wat de functie is.
• onderdelen van een plantencel benoemen en uitleggen wat de functie is.
• uitleggen hoe een plant rechtop blijft staan.

Functies van onderdelen

• Wortels: opname water en mineralen uit de grond. Ook om stevig in de grond te staan.
• Stengel: stevigheid en transport van water en stoffen.
• Blad: hierin maakt de plant eigen voedingsstoffen (fotosynthese).
• Bloem: voortplanting.

Blad

Bestaat uit nerven met daartussen 

bladmoes.

Door de nerven gaat water en opgeloste 

stoffen. In het bladmoes maakt de plant 

zijn eigen voedingsstoffen.

Hoofdnerf zit in het midden, daarvan vertakken zijnerven.

Plantencellen

Plant bestaat uit plantencellen.

Verschillende soorten cellen 

vormen samen een weefsel. Bijv.

het opperhuidweefsel.

Plantencel

Celwand: stevige laag om de cel

Celmembraan: vlies om het cytoplasma. 

Regelt welke stof de cel in en uit gaan.

Cytoplasma: vloeistof, hierin liggen 
de celkern en de bladgroenkorrels

Plantencel

Celkern: klein bolletje in de cel. Regelt alles 

wat er gebeurt in de cel.

Vacuole: een blaasje dat volgepompt is 

met water, hierdoor is de cel stevig.

Bladgroenkorrels: groene bolletjes in het 

cytoplasma. Geeft de plant zijn groene 

kleur en maken voedingsstoffen

Hoe noem je de stroperige vloeistof in de plantencel, waarin de celkern en bladgroenkorrels liggen?

bladgroenkorrel

celmembraan

celkern

vacuole

cytoplasma

celwand

Een dierencel (en dus ook de cellen van mensen) hebben iets NIET, wat een plantencel wél heeft...

1. cytoplasma
2. celkern
3. bladgroenkorrels
4. celmembraan

Stengels

Functies:

• transport/vervoer van stoffen.
• stevigheid geven aan de plant.

Waarom hangen deze tulpen slap?

Houtachtige of kruidachtige planten

• Houtachtige planten (bomen en struiken): bevatten veel hout voor stevigheid.
• Kruidachtige planten (zoals een tulp): geen hout, maar water zorgt voor stevigheid.

kruidachtige planten zijn stevig door...

1. dat ze veel water opnemen
2. het houtstof
3. hun geneeskrachtige werking
4. hun skelet

Is dit een houtachtige of kruidachtige plant?

1. Houtachtige
2. Kruidachtige

Een bloem is een .... van de plant.

1. organisme
2. orgaan
3. lichaamsdeel
4. weefsel

Hoe noem je het deel van de cel die alles regelt?

Huiswerk

Maak opdracht 1,2,3,4,5,6,7,8,10,11,12 

Verminderde opdrachten: 3,4,5,7,8,10,11,12

Klaar? Nakijken

-Maak opdracht 20 en 21

-Maak een begrippenlijst van §5.1

-Oefen op biologiepagina.nl

Hoofdstuk 5 Planten

§5.1 les 2

Deze les

• Wat weten jullie nog over planten?
• Terugblik vorige les en huiswerkcheck
• Doelen van deze les
• Uitleg over 5.1 deel 2
• Oefenen
• Opdrachten maken
• Afsluiting van de les

Even herhalen! Welke functie hoort bij welk orgaan? 

1. Dit orgaan is voor de voortplanting. Hier ontstaan zaden, waaruit nieuwe planten groeien.

2. Water met mineralen opzuigen en vastzetten in de grond

3. Hierin lopen de nerven die zorgen voor vervoer van water en stoffen. Tussen de nerven zit bladmoes, daar maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen.

4. Dit houdt de plant overeind. Hierin lopen dunne 'buisjes' die water en stoffen naar de bladeren en bloemen vervoeren.

Sleep de onderdelen van de plantencel naar de juiste plek.

Bladgroenkorrel

Vacuole

Celkern

Celwand

Celmembraan

Cytoplasma

 Leerdoel: Je kent de onderdelen van een plantencel met hun functie

Regelt alles wat er gebeurt in de cel.

Hierdoor is de cel stevig.

Regelt welke stof de cel in en uit gaan.

Zorgt voor een stevige laag om de cel heen.

Stroperige vloeistof, hierin liggen de celkern en de bladgroenkorrels.

Geeft de plant zijn groene kleur en maken voedingsstoffen.

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

Terugblik

Hoeveel weefsels zie je hier?

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• beschrijven hoe het vervoer van water in een plant gaat.
• beschrijven hoe bomen hun blad verliezen en wat het nut ervan is.

Hoe komt water in de bladeren?

Hoe komt water in de bladeren?

Planten nemen met de wortels water met mineralen op uit de bodem.

Aan de wortels zitten wortelharen. Hiermee zuigt de plant water op. 

Het water gaat via de vaten in de wortels en stengels naar de bladeren. 

Een groepje vaten bij elkaar noem je vaatbundels.

Vaatbundels

Er zijn twee soorten vaten: houtvaten en bastvaten. 

Door de houtvaten stroomt het water met de mineralen 

vanuit de wortels, via de stengel, naar de bladeren (omhoog).

Door de bastvaten stroomt water met voedingsstoffen 

vanuit de bladeren naar de wortels en de bloemen. 

De vaten liggen dicht bij elkaar. Een groepje vaten noem 

je een vaatbundel.

Vervoer van water

In het blad zitten huidmondjes: kleine openingen waardoor 

stoffen naar buiten kunnen. 

Water verdampt en gaat via huidmondje naar buiten. Cellen

vullen water weer aan, dus moeten de wortels meer water 

opnemen. Hierdoor blijft de waterstroom in de

houtvaten op gang.

Het aanzuigen van water door de huidmondjes heet zuigkracht van de bladeren. 

Hoe komt water in de bladeren?

Vervoer van water

In welk deel van de plant komen houtvaten en bastvaten voor?

1. wortels
2. stengel
3. bladeren
4. wortel, stengel, bladeren

Je hebt 2 soorten vaten in planten. Houtvaten en bastvaten.
Wat vervoeren bastvaten?

1. vervoeren water
2. Vervoeren voeding

Waarom verliezen bomen hun blad?

In de herfst en winter is het erg koud. Hierdoor 

kunnen wortels minder water opnemen.

Wat zou er gebeuren als de boom zijn bladeren

zou houden?

Hoe verliezen bomen hun blad?

Start:

1. Bladgroen vanuit de bladeren gaat naar de takken en stammen.
2. Boom bouwt een scheurlaag tussen de bladsteel en stengel --> water en mineralen gaan niet meer naar het blad.
3. Bladeren worden bruin en breekbaar.
4. Bladeren vallen af langs de scheurlaag.
5. Er ontstaat een kurklaag op de 'wond'. Deze beschermt de boom tegen waterverlies en binnendringende ziekteverwekkers.

Bladlitteken = plek waar het blad heeft vastgezeten.

Zien alle cellen van een plant er hetzelfde uit?

1. ja
2. nee

Met welk orgaan maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen?

1. Wortel
2. Blad
3. Stengel
4. Bloem

Hoe noem je een groep cellen van een plant met dezelfde vorm en taak?

1. cytoplasma
2. orgaan
3. weefsel
4. cel

Huiswerk

Opdrachten: 13, 14, 15, 17, 18, 22, 23, 24, 25

Verminderde opdrachten: 14, 15, 17, 18, 22, 23, 24, 25

Klaar? Nakijken 

-Maak opdracht 20 en 21

-Maak een begrippenlijst van §5.1

-Oefen op biologiepagina.nl