Voorlichting V3 GR&LA in de bb

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Een proeflesje LTC en GTC

cultuuronderwerpen én een echt tekst

Culturele thema's die aan bod komen

• religie en mythologie
• geschiedenis
  
• theater en toneel
• (de ontwikkeling van) het politieke systeem
• filosofie
• poëzie
• genderrollen, relaties en seksualiteit
• Griekse vaasschilderkunst
• architectuur
• beeldhouwkunst

Welk cultureel onderwerp lijkt jou het interessantst?

religie en mythologie

geschiedenis

theater en toneel

(de ontwikkeling van) het politieke systeem

filosofie

poëzie

genderrollen, relaties en seksualiteit

Griekse vaasschilderkunst

klassieke architectuur

klassieke beeldhouwkunst

Cultuur in de bovenbouw

architectuur, mythologie, vaasschilderkunst, beeldhouwkunst

Doorwerking van de klassieke vormentaal

• doorwerking = receptie (ontvangst)
• benadrukt continuïteit van de klassieke oudheid
• in latere tijden
• boodschap/functie/doel
• VB: Paleis op de Dam (1655)
• gebouwd als stadhuis van Amsterdam:
• ‘Amsterdam is het nieuwe Rome!’
• VB: het beeld van de Griekse Titaan Atlas op het dak van het Paleis op de Dam:
• ‘Amsterdam is het centrum van de wereld!’
• de oudheid als gezaghebbend voorbeeld

PO architectuur + Amsterdamdag

Cultuur in de bovenbouw

architectuur, mythologie, vaasschilderkunst, beeldhouwkunst

Mythologie
de min of meer wetenschappelijke bestudering van mythen

De (min of meer) wetenschappelijke
bestudering van mythes

De Grieken worstelen met hun eigen mythen

• vreemde mythen: goden misdragen zich, gaan vreemd, geven niet het goede voorbeeld
• Grieken zoeken een manier om daarmee om te gaan
• Eén optie: mythen niet meer letterlijk nemen

Denk allegorisch! Verbind de allegorische interpretaties rechts met de juiste mythe en mythische figuren links.

De kunst van het metaalbewerken: het harde ijzer wordt zacht door de warmte van het vuur en laat zich tot bruikbare voorwerpen vormen.

De liefdesrelatie van Mars en Venus.

Athena

De mythe van Prometheus:  elke dag komt een gier zijn lever uitpikken. 's Nachts heelt de wond weer, maar de volgende dag komt de gier weer terug.

Hermes

Ares

De mythe van Chronos die stuk voor stuk al zijn eigen kinderen opeet. (Totdat Zeus geboren wordt...)

Mensen hebben te leiden onder zorgen die tijdens de nachtrust verdwijnen maar de volgende dag in al hun hevigheid weer terugkomen.

Alles wat door tijd ontstaat, wordt ook weer door tijd verzwolgen.

dwaasheid

wijsheid

spraak

Cultuur in de bovenbouw

architectuur, mythologie, vaasschilderkunst, beeldhouwkunst

Waarom zijn Griekse vazen interessant?

• Er zijn er een heleboel gevonden: meest voorkomende archeologische materiaal
  (ook waardevol voor datering van andere objecten)
• De bloei van de vaasschilderkunst viel samen met de bloeiperiode van Athene: historische bron
• De vazen zijn ‘illustraties’ bij de verhalen die we kennen uit de teksten
• Een groot aantal is van uitzonderlijk hoge kwaliteit: ze zijn gewoon zo mooi :)

pyxis: een klein vierkant of doosje voor olie, parfum of sieraden

kolonettenkrater: grote mengkom; brede mond; oren aan de bovenkant vierkant&plat

kantharos: drinkbeker voor wijn met twee grote omhoog-staande oren

aryballos: klein rond kruikje met brede lip, smalle mond en één oor, voor olie of parfum

Panathenaeïsche amfoor: vrijwel altijd zwartfigurig, kleine oren, smalle hals en voet

kyathos: kleine schepkom met één lang oor om wijn uit een krater te scheppen

d(e)inos: ronde mengkom voor wijn, met brede mond en buik, zonder voet

alabastron: klein langwerpig oorloos kruikje met een smalle hals, voor parfum of olie

een vrouw doet de was

een poepende man

een man beschildert een kylix

twee jongens zijn aan het trainen met speer- en discuswerpen

een tot slaaf gemaakte vrouw houdt haar bazin een spiegel voor

twee meisjes krijgen dansles

een vrouw is wol aan het spinnen

een jongetje speelt met een hond

een vissende jongeman

En dan nu: een échte tekst!

Eerst een stukje proza

Daarna poëzie

Caesar over zijn oorlogscampagne in Gallië. Wie wonen daar nou eigenlijk?
Wie zijn zijn tegenstanders?

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur.

Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt.

Gallos ab Aquitanis Garunna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit.

Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea quae ad effeminandos animos pertinent important, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt.

Homerus' eerste woorden van de Odyssee.

Een inleiding op het verhaal, en tegelijkertijd een beknopte samenvatting.

ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν:
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
5ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ:
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον: αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.
10τῶν ἁμόθεν γε, θεά, θύγατερ Διός, εἰπὲ καὶ ἡμῖν.

Facts and figures

• landelijke cijfers gymnasium: elk jaar in totaal ongeveer 25%
  van het aantal vwo-leerlingen
• GTC en LTC op het HWC:
  
• relatief kleine lesgroepen:
  veel persoonlijke aandacht, hulp en gezelligheid
• veel vertalen en vanuit de teksten aandacht voor cultuur en geschiedenis
• 760 SLU: meer dan bijvoorbeeld Frans of Duits, maar je hebt geen CKV
  
• 2.5 uur Grieks en Latijn in V4
• 2 uur Grieks en Latijn in V5
• 2.5 uur Grieks en Latijn in V6
• gymnasiumreis in V5
• toneelstuk in V6

Wat ga je doen in de bovenbouw?

Op het examen staan verschillende ‘domeinen’ centraal: gebieden en vraagstukken waarmee je je bezighoudt

• Griekse en Latijnse teksten lezen, vertalen en interpreteren
• confrontatie tussen ‘het vreemde’ en ‘het eigene’
• receptie van klassieke teksten en cultuur: oudheid als eeuwige inspiratiebron voor latere auteurs en kunstenaars
• hierover een eigen oordeel/mening vormen

• V4: methodeteksten over het leven in Athene
• V4: Griekse geneeskunst
• V4: Loukianos (gesprekken tussen goden)
  of fabels
• V5: Lysias (redevoeringen in de rechtbank)
• V5: Plato (filosofie)
  
• V5: Een Griekse tragedie
  
• V5: Griekenlandthema/geschiedschrijving
• V5: gymnasiumreis
  
• V6: Homerus’ Odyssee
• V6: toneelopvoering

• V4: methodeteksten over de Romeinse keizers
• V4: Caesar (over de leefwijze van de Galliërs)
• V4: Ovidius (mythologische poëzie)
  of Romeinse inscripties
• V5: Catullus en Horatius (liefdespoëzie)
• V5: Vergilius (episch heldengedicht)
• V5: Cicero (redevoeringen)
  
• V5: Romethema/geschiedschrijving
• V5: gymnasiumreis
  
• V6: Seneca: filosofie over hoe te leven
• V6: toneelopvoering

Goede redenen om te kiezen voor

• Grieks is de ‘oertaal’ en de ‘oercultuur’: zonder Grieks zou het Latijn niet bestaan!
• uniek en genuanceerd taalsysteem
• supermooie combinatie met het vak filosofie
• onderbouw en bovenbouw sluiten qua niveau goed op elkaar aan
• Grieks heeft een makkelijkere en natuurlijkere ‘flow’ dan Latijn
• het lidwoord geeft houvast
• er zijn weinig moeilijke zinsconstructies
• het woordenboek is goed hanteerbaar
• je doet écht iets heel bijzonders

"Graecia capta ferum victorem cepit et artes

intulit agresti Latio."

"Het veroverde Griekenland veroverde zijn ruwe overwinnaar en bracht de kunsten binnen in het boerse Latium.”

Dat schreef nota bene de Romeinse dichter Horatius over de Griekse en Romeinse cultuur!

Gezocht! Boekenwurmen met:

• oog voor detail
• een sterk taalgevoel
• een genuanceerde blik
• abstract denkvermogen
• interesse in het ‘vreemde’

Goede redenen om te kiezen voor

• Latijn ligt ten grondslag aan veel Europese talen en dat zie je terug in de Latijnse woorden die je moet leren
• kennis van het Latijn helpt je andersom ook weer bij het leren van Frans, Engels en Duits
• het Latijn is eeuwenlang dé cultuurtaal van Europa geweest, van de wetenschap en de kerk
• de teksten zijn mooi gepolijst met veel stilistische middelen
• de Latijnse literatuur heeft zijn sporen nagelaten in tal van kunstwerken uit de Renaissance en de Barok, én in de westerse literatuur

Gezocht! Taalliefhebbers met:

• puzzeltalent
• oog voor schoonheid
• een analytische geest
• interesse in geschiedenis
• passie voor kunst en cultuur

Kiezen voor Grieks én Latijn

• Grieks ligt ten grondslag aan Latijn: de talen vormen samen een eenheid
• kennis van de Griekse taal en cultuur draagt bij aan begrip van Latijn, en andersom
• de uitleg bij het ene vak sluit goed aan bij het andere vak
• voor de échte talenliefhebbers
• kan met elk profiel
• rijke cultuurcombinatie met filosofie en beeldende vorming
• analytische vaardigheden combineren goed met de natuurprofielen

Een kijkje in het bovenbouwboek
én het woordenboek

Superleuk dus allemaal!

Maar wat héb je er nou aan?

Je ontwikkelt de volgende algemene vaardigheden en kennisdomeinen:

• analytisch denken en werken
• kritisch lezen en denken: vragen stellen!
• taalkunde
• woordenschat, óók in het Nederlands!
• etymologie: woordherkomst en woordbetekenis
• verbanden leggen
• kunst ‘lezen’: in musea en in moderne teksten herken je klassieke motieven
• je inleven in andere culturen
• precisie
• doorzetten
• het verwerken van grote hoeveelheden informatie: goede voorbereiding op de universiteit!

Nu denk ik erover om...

door te gaan met Grieks

door te gaan met Latijn

door te gaan met Grieks én Latijn

te stoppen met het gymnasium

Dit heeft momenteel
de grootste invloed op mijn keuze:

dat ik het een leuk vak vind

wat ik er later mee kan

of het past in mijn profiel

mijn huidige cijfer voor het vak

wat mijn ouders willen

wat mijn docent mij adviseert

het praktisch nut van het vak

dat ik heel veel vakken leuk vind, en ze niet allemaal kan kiezen

dat ik nog niet goed weet wat ik kan verwachten

iets anders