populaties veranderen deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Fossielen

Fossielen komen veel voor. 

Met name van bepaalde soorten.

Alleen harde delen blijven bewaard. 

Sommige fossielen worden gidsfossielen genoemd. Met een gidsfossiel kun je een gesteentelaag dateren.

Onderzoek ouderdom

Hoe oud is het echt? -> Absolute ouderdomsbepaling

Met behulp van isotopen. Isotopen zijn verschillende versies van een element met een verschillende atoommassa (gewicht).

Doordat sommige isotopen radioactief zijn vervallen ze en verdwijnen ze.

De halveringstijd is de tijd die het kost om de helft van de radioactieve atomen te laten vervallen.

Onderzoek ouderdom

Bijvoorbeeld koolstof. Dit element komt in de natuur in verschillende vormen voor: ¹²C (veel) en ¹⁴C (heel weinig). 

¹⁴C is iets zwaarder dan ¹²C en is radioactief. Dit betekent dat het niet stabiel is en langzaam vervalt van ¹⁴C naar ¹⁴N (stabiel stikstof) waarbij straling vrijkomt.

De halveringstijd van ¹⁴C is ongeveer 5700 jaar.

Van een fossiel is er nog 25% radioactief C14 over.

Hoe oud is het fossiel als C14 om de 5700 jaar vervalt?

populaties veranderen

§2

H5 Hoofdstuk Evolutie

mutaties en recombinatie

Mogelijke oorzaken veranderingen in de soort

Wel evolutie:

• Verandering van de soort door natuurlijke selectie (adaptatie)
• Er ontstaat een nieuwe soort door natuurlijke selectie
• Er ontstaan verschillen tussen man-vrouw (seksuele selectie)
• (verandering van een soort door mutaties)

Geen evolutie

•  verandering van de soort door toeval (genetic drift)
• verandering van de soort door kunstmatige selectie

mutaties

= verandering in het DNA, waardoor het allel en vervolgens het fenotype verandert.

nodig voor variatie en dus voor evolutie

het kan overlevingskans vergroten of verkleinen

mutagene stoffen vergroten kans op mutatie.

verschillende vormen van mutaties

geslachtelijke voortplanting

levert recombinatie = random combinatie chromosomen doorgeven

In een populatie is er veel genetische variatie.

Alle verschillende allelen in een populatie = genenpool

opdrachten maken

Opdracht 6, 10 en 12 van 10.1

Opdrachten 15 t/m 18 van 10.2