Ondermijning hoorcollege

• Beveiliging
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Ondermijning hoorcollege

Kennen en kunnen

• Ik kan de signalen en vormen van ondermijning herkennen, vastleggen en overdragen.
• Ik ken een aantal wettelijke interventie methoden
• Ik ken de rol van de ketenpartners die betrokken zijn bij de aanpak van ondermijning.
• Ik weet welke informatie belangrijk is bij de aanpak van een ondermijningsprobleem.

Ik kan de signalen en vormen van ondermijning herkennen, vastleggen en overdragen.

Ik weet welke informatie belangrijk is bij de aanpak van een ondermijningsprobleem.

Ik ken een aantal wettelijke interventie methoden: vergunningsaanvragen (Bibob), financieel/economisch rechercheren (follow the money),

strafrechtelijke onderzoeken (wapenhandel, drugs, fraude, witwassen)

Ik ken de rol van de ketenpartners die betrokken zijn bij de aanpak van ondermijning.

Kleine kennisquiz vooraf

Geldezel

1. Iemand die zijn rekening of pinpas ter beschikking stelt aan criminelen
2. Iemand die veel zwart geld bezit dat door criminaliteit is verkregen

Hosselen

1. Vrouwen / meisjes verleiden tot de prostitutie
2. Op illegale wijze geld verkrijgen om een verslaving te bekostigen

Gaslighting

1. Emotionele manipulatie
2. Lachgas gebruiken

Barkie

1. Auto
2. € 100

Definitie Ondermijning

Criminelen plegen misdrijven om hier geld en/of macht aan over te houden. Dit gebeurt vaak in netwerken:

Grofweg betekent het de vermenging van de onderwereld en de bovenwereld. Dit tast onze samenleving aan, ofwel ondermijnt het. Denk bijvoorbeeld aan het witwassen van geld, drugscriminaliteit, uitbuiting van mensen, corruptie en belastingontduiking. Ondermijning kent dus diverse verschijningsvormen, waarmee criminelen veel geld verdienen.

Georganiseerde criminaliteit ondermijnt het lokale gezag, verslechtert veiligheid en leefbaarheid en levert schade op voor ondernemers. Mogelijk concentreren

fenomen zoals drugsproductie, mensenhandel, witwassen en vastgoedfraude zich

op bepaalde locaties in gemeentes, zoals op vakantieparken, bedrijventerreinen,

winkelstraten en buitengebieden.

Fenomen en Thema's van ondermijning: 

*Georganiseerde drugs

*Mensenhandel / smokkel
*Illegale prostitutie

*Witwassen / fin.criminaliteit

* Jonge aanwas

*Vastgoed

*Risico locatie's

*Bedrijventerreinen

*Buitengebieden

*Vakantieparken

Grofweg betekent het de vermenging van de onderwereld en de bovenwereld. Dit tast onze samenleving aan, ofwel ondermijnt het. 

Thema's van ondermijning: 

drugscriminaliteit - hennepteelt, synthetische drugs(labs), cocaine;

 uitbuiting van mensen, corruptie en Jonge aanwas

*Vastgoed

*Risico locatie's

*Bedrijventerreinen

*Buitengebieden

*Vakantieparken

Financiele criminaliteit: witwassen van geld, belastingontduiking. 

Ondermijning kent dus diverse verschijningsvormen, waarmee criminelen veel geld verdienen.

Drugshandel

Nederland speelt een grote rol in de internationale drugshandel. 90% procent van de georganiseerde criminaliteit in Nederland heeft dan ook te maken met drugs.

Maatschappelijke effecten?

Hennepplantages; illegale teelt van hennep krijgt steeds meer een bedrijfsmatig karakter en veroorzaakt steeds vaker voor overlast zoals brandgevaar, wateroverlast, stank en schade aan woningen.

Per jaar ca 6000 hennepkwekerijen geruimd (17 per dag). Per jaar 65 branden waarbij hennepkwekerij wordt aangetroffen

Drugshandel; Nederland wordt vaak betiteld als ‘narcostaat’. Vrijwel alle XTC komt uit Nederland, maar ook allerlei andere drugs wordt steeds vaker in Nederland gemaakt. 

Bij drugslabs komen bij de productie van drugs chemische stoffen vrij. Denk aan de ontploffing in Rotterdam vorige maand. 

De productie van drugs vindt plaats in hennepkwekerijen en drugslabs. Deze worden onder meer gevestigd in woningen, schuren, bedrijfspanden en afgelegen gebouwen. 

Drugslabs worden na afronding van het productieproces vaak zo achtergelaten, of in de natuur gedumpt. 

Als de soft- en harddrugs geproduceerd zijn, dienen de eindproducten binnen afzienbare tijd de (tussen)handelaren te bereiken. Transport gaat via schepen, maar ook vliegtuigen en vrachtwagens worden veelvuldig gebruikt. Hierbij fungeren allerhande gangbare goederen als deklading.

maatschappelijke effecten. Er gaan bijvoorbeeld enorme sommen geld om in de illegale productie en handel van drugs. Die sommen geld oefenen een grote aantrekkingskracht uit en zorgen ervoor dat criminelen met illegaal vermogen economische en sociale machts- en invloedsposities verwerven.

Aanpak drugshandel

• Integrale controles met partners / actieweken thema ondermijning
• Inzet Projectteams
• Project Holsteiner
• het ontwrichten van het criminele verdienmodel.
• aanpak op autoverhuurbedrijven.

Rotterdam richt zich daarom in de aanpak op:

- Criminele machtsstructuren (netwerken)

- Criminele machtsposities (barrières)

- Doelgroep aanpak (preventie)

Thema’s die momenteel veel prioriteit hebben:

- Criminele geldstromen (als eigenstandig proces)

- Jonge aanwas

Het crimescript cocaïne is hierbij leidend voor de aanpak van ondermijning. Dit betekent dat er minder aan syndru of bijvoorbeeld hennep wordt gedaan.

Project Holsteiner heeft een slag gemaakt in het terugwinnen van de bedrijventerreinen Spaanse en ’s Gravelandsepolder. Dit project is succesvol geweest in het terugdringen van ondermijnende criminaliteit en in het stimuleren van PPS.

District Markiezaten is erg actief in een aanpak op autoverhuurbedrijven. Hierin wordt er ook actief nagedacht over een actueel blijvende aanpak voor Duitse autoverhuurbedrijven

Bevoegdheid burgemeester aanpak drugshandel

• Artikel 13b Opiumwet 
• Artikel 17 Woningwet 
• Artikel 174a Gemeentewet (wet Victoria) 
• APV
• Artikel 172a Gemeentewet (gebiedsverbod, groepsverbod)
• Wet Bibob 
• Wet tijdelijk huisverbod 

Artikel 13b Opiumwet biedt de burgemeester de mogelijkheid om drugspanden te sluiten. 

Bestuurlijke maatregelen:

Last onder bestuursdwang (sluiting)

Last onder dwangsom

Waarschuwing

Voorwaardelijke sluiting

APV artikel 2:74. Met dit artikel wordt de handel in drugs of vergelijkbare waren verboden. Op basis van het artikel kunnen gemeenten een last onder dwangsom opleggen.

Bestuurlijke maatregelen:

Last onder dwangsom

Mini-proces-verbaal d.m.v. feitcode F173a

Wanneer:

Bij dealen in de openbare ruimte. Kan gaan om drugs of om waren die lijken op drugs en als zodanig worden verkocht (zoals poedersuiker dat als cocaïne wordt verkocht).

Spoedsluiting (bestuursdwang)

Wanneer:

Bij handelshoeveelheid drugs in woning of lokaal

Bij strafbare voorbereidingshandelingen (artikel 10a of 11a Opiumwet)

Bij aantoonbare drugshandel in of vanuit woning of lokaal.

Artikel 17 Woningwet biedt de burgemeester de mogelijkheid om een gebouw, open erf of terrein te sluiten als het gebruik ervan gepaard gaat met een bedreiging van de leefbaarheid of een gevaar voor de veiligheid of de gezondheid kan opleveren en er klaarblijkelijk gevaar is op herhaling van het gebruik. Hierbij kan worden gedacht aan het door hennepteelt laten verloederen van een pand. 

Artikel 174a Gemeentewet bepaalt dat de burgemeester een woning (huur en koop) kan sluiten als er door gedragingen in de woning de openbare orde rond de woning wordt verstoord.

Bestuurlijke bevoegdheden:

Bevel tijdelijke sluiting (woningen)

Wanneer:

In het geval van zeer ernstige overlast. Geluidsoverlast is onvoldoende. Artikel is moeilijk toe te passen.

Bijvoorbeeld van toepassing bij aanloop drugsdealers.

Op grond van de Wet Bibob is het mogelijk dat bestuursorganen beschikkingen (bijvoorbeeld een vergunning of subsidie) weigeren of intrekken als sprake is van een ernstig gevaar van misbruik van de beschikking. Deze bevoegdheid wordt met name toegepast in de horecasector (inclusief coffeeshops). 

De Wet tijdelijk huisverbod geeft de burgemeester de bevoegdheid aan personen van wie een ernstige dreiging van huiselijk geweld uitgaat de toegang tot de woning te ontzeggen. Dit huisverbod kan ook opgelegd worden vanwege excessief gebruik van drugs.

Casus: Drugspand

In het Basisteam De Copen is begin september een drugspand aangetroffen.

Maar hoe kom je nou, als agent op straat, bij zo'n drugspand? Is dat niet iets voor de grote onderzoeken? 

Via een anonieme tip komt er bij het BT De Copen informatie binnen over een pand waar mogelijk iets niet in de haak is. 

Een collega die avond heeft de stoute schoenen aangetrokken en is ter plaatse gegaan. Eenmaal aangekomen bij het pand zijn er een aantal signalen of : plusjes, die zorgen voor een bepaald onderbuikgevoel. Er klopt iets niet. Materialen bij een bedrijf die er niet thuis horen en een sterke chemische geur zorgen voor de doorslag.

Met behulp van de brandweer, onder het mom van gevaarlijke stoffen, wordt het pand binnengegaan. 

Eenmaal binnen zijn er goederen gevonden die gebruikt worden bij de productie van synthetische drugs. Met behulp van de LFO is het pand onderzocht naar sporen. Daders zijn tot op heden nog niet aangehouden. De totale straatwaarde aan drugs in dit drugspand is 10 miljoen euro.

Zo zie je dat er niet altijd grote onderzoeken nodig zijn om te komen tot een ontmanteling van een drugspand. Die ene anonieme tip of dat onderbuikgevoel kan genoeg zijn. Maak gebruik van je bevoegdheden als agent om dichterbij te komen.

Mensenhandel 

Seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting en arbeidsuitbuiting.

Mensenhandel is het werven, vervoeren, overbrengen, opnemen of huisvesten van een persoon, met gebruik van dwang (in brede zin) en met het doel die persoon uit te buiten

Arbeidsuitbuiting kan plaatsvinden in diverse branches, zoals horeca, land- en tuinbouw of transport. Ook in Nederland komen dwang, onderbetaling, misleiding en andere mensonterende omstandigheden op de werkvloer voor.

Op de website van het CCV is een signalenkaart arbeidsuitbuiting te vinden. Daarnaast is hier ook een e-learning te doen om arbeidsuitbuiting en mensenhandel te herkennen. 

 Aanpak menshandel

• Mensenhandel is omschreven in artikel 273f Sr.
• Barrièremodel malafide uitzendbureaus
• RIEC
• Wet BIBOB
• Aandachtsfunctionaris mensenhandel
• E-learnings

Het CCV heeft samen met publieke en private partijen al veel bedrijfsprocessen uitgewerkt in een barrièremodel.

Zoals mensenhandel, drugscriminaliteit, mobiel banditisme en fraude.

De uitgewerkte modellen kun je op het besloten gedeelte van de website inzien.

Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC’s) zijn regionale samenwerkingsverbanden die zijn opgericht in het kader van het programma Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit. De RIEC’s zijn informatieknooppunten en expertisecentra voor (semi)overheden op het gebied van het bestrijden van de georganiseerde criminaliteit. De bestrijding van mensenhandel is bij de RIEC’s als prioriteit benoemd.

E-learnings signalering mensenhandel

Er zijn verschillende gratis e-learnings signalering mensenhandel ontwikkeld. Deze helpen professionals bij het herkennen van signalen van mensenhandel. Bekijk bijvoorbeeld:

de e-learnings signalering mensenhandel van het CCV en Defence for Children-ECPAT

de e-learning signalering van mensenhandel van het Rode Kruis

Witwassen

Om geld dat met misdaad wordt verdiend te kunnen gebruiken moet het eerst worden wit gewassen. 

Betrokkenen bij het witwassen:

• Crimineel
• Geldezel (vaak goedgelovige jongere die zijn bankpas uitleent   Andere facilitators:
• Bankiers
• Notaris
• Trustkantoor (beleggers)
• Kleine ondernemers (kapper, nagelstudio) Sjoemelen met inkomsten zodat zwart en wit geld vermengd wordt. 
• Ondergrondse bankier (nemen geld aan en sluizen dit naar het buitenland)
• Smokkelaar (smokkelt cash geld over de grens en wordt op een buitenlandse rekening gezet.

Aanpak

• Fin. dienstverleners: MOT
• Bestuurders: Panden sluiten / vergunning intrekken
• Finec - Afpakken
• iCOV
• OM -  Artikel 420bis Wetboek van Strafrecht

Financiele dienstverleners zijn verplicht om Ongebruikelijke transacties te melden MOT.  (boekhouders, advocaten, makelaars, notarissen, banken, casino's) Contante transacties boven de € 20.000 moeten altijd gemeld worden. Contante transacties tussen € 10.000 en € 20.000 moeten onderzocht worden in het kader van wel of geen ongebruikelijke transactie.

Finec - financieel rechercheren- afpakken / beslag op crimineel vermogen. 

iCOV ‘Samenwerken op het gebied van financiële intelligence in de infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen De organisatie brengt crimineel en onverklaarbaar vermogen in kaart en maakt hiervan een rapport op dat aan een PV kan worden gekoppeld. 

 

art 420 bis: Als schuldig aan witwassen wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of

geldboete van de vijfde categorie:

Jonge aanwas

Jonge aanwas vervult nog geen actieve rol in de ondermijnende

criminaliteit maar wordt wel in de buurt van criminelen

gezien. Voert vaak 'kleinere klusjes' uit (pakketjes aannemen,

op uitkijk staan etc.)

• 8-23 jaar
• ≤ 2 delicten
• Ten minste 2 risicofactoren aanwezig
• Vaak sprake van multiproblematiek

Drijfveren:

Status - snel geld - erkenning - sensatie- verslaving.

Toetreden: 

Via eigen netwerk

Criminele familie

Eigen initiatief

Bedreiging / afpersing

Gerekruteerd

Rotterdam - Veel jonge geldezels en uithalers voor de haven. 

Signalen 

Jonge aanwas

Dior
€890

Audeze
€1.500

Bartec
€3.600 

Louis Vuitton
€6.200

Rolex
€200.000 

Bezit geld, dure kleding, gadgets

Bezit encrypted telefoon

Betrokkenheid drugshandel

Verslaafd aan drugs

Laat op straat

Wapenbezit

Hang naar status

verheerlijken crimineel gedrag

Terugtrekken in sociale contacten. 

Jonge aanwas

Aanpak:

Vroegsignalering

Vergroten weerbaarheid jongere

Repressieve onderzoeken politie (drugshandel mag niet lonen)

Signaalkaart (komt op it's learning). 

Inzicht / analyse ondermijning

- Met behulp van data:

-Door een intern dashboard Ondermijning 

-Door een dashboard Veiligheid & Ondermijning 

 - Verdiepende analyses 

-Netwerk in kaart brengen 

Dashboard Veiligheid & Ondermijning: brengt de (ondermijnende) criminaliteit binnen een gemeente of regio in kaart. Binnen dit dashboard kunnen openbare en interne bronnen aan elkaar gekoppeld worden, wat een compleet overzicht geeft van waar (ondermijnende) criminaliteit speelt,  maken. 

Intern dashboard ondermijning: 

Een verzameling van alle binnengekomen signalen bij de gemeente. Hier kunnen verschillende gegevens aan gehangen worden: het subject/object, de aangevraagde vergunning, de financiering, het adres, het bedrijf en de pandeigenaar. Eigenlijk maak je een eigen databestand door verschillende gegevens uit verschillende bronnen te bundelen, in de gemeente of regio. 

politieacademie.mediasite.com

Animatie: wat doen we met data?

Film van PA over vormen van ondermijning en de data die hierbij vrij komt. 

Ik weet welke informatie belangrijk is bij de aanpak van een ondermijningsprobleem.

Landelijke samenwerkingspartners

RIEC

• Landelijke Expertgroep Mensenhandel (LEM)
• Arbeidsinspectie
• Belastingdienst
• Openbaar ministerie
• Taskforce aanpak mensenhandel
• Nationaal rapporteur mensenhandel
• KMAR
• GGD
• Jeugdwerkers

• In de Landelijke Expertgroep Mensenhandel (LEM) zijn de 10 politieregio’s, de Nationale Recherche, de Politieacademie, de Koninklijke Marechaussee, het ministerie van Veiligheid en Justitie, en het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel vertegenwoordigd. De expertgroep deelt strategische- en beleidsmatige informatie en ontwikkelt en implementeert visie en beleid op het gebied van prostitutietoezicht en de bestrijding van mensenhandel.
• De Nederlandse Arbeidsinspectie is de toezichthouder op het terrein van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat toezicht is gericht op de naleving van de wet- en regelgeving over arbeidsomstandigheden, de arbeidsmarkt, arbeidsverhoudingen en het sociale zekerheidsstelsel.

• De Belastingdienst werkt in de RIEC’s samen met andere partners aan de bestrijding van georganiseerde criminaliteit. De Belastingdienst kan onderzoeken in hoeverre bedrijven voldoen aan de geldende belastingwetgeving.

• Het Openbaar Ministerie (OM) zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Ook is het OM, door deelname aan het driehoeksoverleg met gemeenten en politie, betrokken bij de afstemming van het beleid. Het OM heeft de aanpak van mensenhandel en mensensmokkel als prioriteit benoemd.
• De Taskforce Aanpak Mensenhandel staat onder voorzitterschap van het OM en bestaat uit leden van diverse ministeries, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, politie en gemeenten. De brede samenstelling maakt een integrale benadering mogelijk.
• De Koninklijke Marechaussee signaleert vaak vormen van mensenhandel tijdens grenstoezicht en het mobiel toezicht veiligheid.
• De Gemeentelijke of Gemeenschappelijke gezondheidsdienst (GGD) heeft van de gemeenten de wettelijke taak gekregen om de gezondheid van burgers te bevorderen en burgers te beschermen tegen ziekten en calamiteiten.

GGD’en organiseren bijvoorbeeld preventie- en voorlichtingsactiviteiten over loverboys en monitoren de gezondheidssituatie van kwetsbare groepen. In veel seksinrichtingen vinden periodieke controles plaats naar seksueel overdraagbare aandoeningen. 

Vastgoed

Malafide exploitatie

Spookwoningen

Drugspanden

Illegale "diensten"

Malafide transacties

Risico locaties 

Vastgoed vormt een belangrijke schakel in het bedrijfsproces van criminelen.

• Een opslagbox vol illegaal vuurwerk, een grote voorraad wapens in een woning of een opslag van gestolen goederen in een bedrijfspand.
• Het kopen en (door)verkopen van vastgoed gaat vaak gepaard met witwaspraktijken.

Malafide exploitatie

Hierbij gaat het om het fysieke gebruik van het pand. In 2019 werden in Nederland naar schatting 50.000 panden gebruikt voor illegale activiteiten. 

• Spookwoningen: Het gaat om huizen waar twee jaar op rij niemand staat ingeschreven, maar wel sprake is van onverklaarbaar energieverbruik.

Wie in een spookwoning woont is een spookbewoner

maar spookbewoning komt ook voor in huizen waar wel mensen staan.

• Drugspanden: Een pand kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor productie, handel en opslag (van drugs of criminele goederen)
• Ook kunnen er illegale diensten worden aangeboden, zoals Kansspelen en illegaal gokken, illegale prostitutie of mensenhandel. 
• Daarnaast kunnen panden voor ogenschijnlijke legale diensten worden gebruikt met het oogmerk om crimineel vermogen wit te wassen. 

Risicolocaties

- Bedrijventerrein

- Buitengebied

-Vakantieparken

Aanpak

Art 13 Opiumwet

Woningwet

Huisvestingswet

Huisvestingsvergunning

Gemeentewet (noodbevel)

Onteigening

Wet goed verhuurderschap

Samenwerkingsverbanden tussen: 

Kennisplatform ondermijning

RIEC/ LIEC

MOTUS

Zorgen voor de input voor aanpak.

De burgemeester heeft verschillende bestuurlijke mogelijkheden voor de aanpak:

Signalen

Menshandel: 

Slechte huisvesting

· Woningen die vaak zijn afgesloten met rolluiken of gordijnen

· Camera’s rondom woningen en/ of veel geluidsoverlast

· Opvallende aanwezigheid van (buitenlandse) vrouwen (vaak Bulgaars /

Roemeens) soms met opvallende kleding

· 

Drugs: 

Hennepgeur

· Geluidsoverlast door afzuiginstallaties

· Extra ontluchtingspijpen in het dak

· Fel kunstlicht

· Licht brandt altijd

· Activiteit op vreemde tijdstippen

· Condensvorming

· Afgeplakte ramen of dichte gordijnen

· Warme muren

Integrale aanpak heeft drie hoofddoelstellingen:

• Voorkomen dat criminelen door de overheid worden gefaciliteerd
• Voorkomen van vermenging van de onderwereld met de bovenwereld.
• Doorbreken van economische machtsposities die zijn opgebouwd met crimineel geld.

Uitleg Integrale aanpak: 

De integrale aanpak van criminele praktijken is een zaak van politie, justitie én gemeenten.

Wanneer de strafrechtelijke opsporing en vervolging door politie en justitie gecombineerd wordt met bestuurlijke en fiscale middelen, ontstaat de geïntegreerde aanpak.

Hoofddoelstellingen:

• Voorkomen dat criminelen door de overheid worden gefaciliteerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verstrekken van een vergunning of subsidie aan een crimineel.
• Voorkomen van vermenging van de onderwereld met de bovenwereld. Als de sponsor van de plaatselijke sportclub, of de projectontwikkelaar van een nieuwe wijk banden onderhoudt met criminelen, is overheidsoptreden op zijn plaats. Ook dienstverleners zoals makelaars, geldverstrekkers en notarissen mogen worden afgerekend op niet-integer handelen.
• Doorbreken van economische machtsposities die zijn opgebouwd met crimineel geld. Bijvoorbeeld huisjesmelkers die veel panden in een dorp of wijk bezitten kunnen veel invloed hebben op de veiligheid en leefbaarheid in die plaats. Huisjesmelkers kunnen de prijzen opdrijven, waardoor de reguliere markt achter het net vist. Als een onderneming floreert op crimineel geld, zorgt dat op zijn minst voor oneerlijke concurrentie.

Aanpak ondermijning

* Deel is gericht op de aanpak van de georganiseerde criminaliteit. 

* Binnen RIEC (Regionale Informatie en Expertise Centra), 

* De gemeente is veelal aan zet  (bestuurlijk) 

* Intrekken vergunningen en het sluiten van woningen, bedrijven en andere locaties waar georganiseerde criminaliteit plaatsvindt

Wet BIBOB

Middelen: De burgemeester kan een woning sluiten wanneer hier drugs is

gevonden.Door middel van wet bibob kan de gemeente nagaan of de persoon die

een nieuwe onderneming op wil starten geen crimineel is (of familie van een

crimineel is) om crimineel verkregen geld wit te wassen. Zij kunnen hierdoor een

vergunningsaanvraag weigeren.

Wat kun jij doen?

* Jullie zijn de ogen en oren in de wijk (signalerende funtie)

 * Maak gebruik van toezichthoudende bevoegdheden van de Awb ( Algemene wet bestuursrecht) Art. 5.16 tot en met 5.20 

* Weet intern waar je moet zijn, muteer goed