Thema 5 - Ecologie hele thema

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ecologie

PW samen met Thema 6

Basisstof 1

Abiotische en biotische factoren

Levensgemeenschap, ecosysteem

belangrijke woorden bs1

ecologie, environmental DNA, ecogenomica

levensgemeenschap, biotische  en abiotische factoren

soortensamenstelling, ecosysteem , systeem aarde, emergente eigenschappen

Ecologie

• Levensgemeenschap: alle populaties binnen een ecosysteem
• Biotische factoren: levend
• Abiotische factoren: levenloos
• Ecosysteem: begrensd gebied met wisselwerking biotische en abiotische factoren

Basisstof 2

Abiotische factoren

Tolerantiegebied

Beperkende factoren

Optimum

Gist

tot welk rijk behoren de gisten? 

door welke eigenschappen 

Abiotische factoren

• Micro- en macroklimaat
• Bodem: water, zuurstof, humus, pH, mineralen
• Licht: intensiteit, daglengte
• Water
• Temperatuur: enzymen

Tolerantie

• Vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te verdragen
• Beperkende factoren

Tolerantiegebied

• Optimum: factorwaarde die het gunstigst is voor het organisme
• Optimumkromme

examenopdracht 

examenopdracht havo biologie 2010-II

Klimaat beïnvloed het verspreidingsgebied van een organisme 

examenopdracht havo biologie 2010-II

Klimaat beïnvloed het verspreidingsgebied van een organisme 

Basisstof 3

Competitie en coöperatie

Populatiedichtheid

Populatiegroei

Relaties

• Concurrentie
• Coöperatie
• Symbiose
  - Mutualisme +/+
  - Commensalisme +/0
  - Parasitisme +/-

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Populatiedichtheid

• Dichtheidsafhankelijke factoren: predatie, parasitisme, ziekte, concurrentie (negatieve terugkoppeling). Schommeling rond evenwicht
• Dichtheidsonafhankelijke factoren: klimaat, activiteiten mens

Populatiegrootte

Dichtheidsafhankelijke en dichtheidsonafhankelijke factoren beïnvloeden geboortecijfer, sterftecijfer en migratie binnen populatie

Populatiegroei

• J-curve: exponentiële groei, invasieve exoten met onbeperkte hulpbronnen
• Draagkracht
• s-curve: schommelingen rond biologisch evenwicht

Basisstof 4

Voedselketen en voedselweb

Autotroof en heterotroof

Symbiose

Voedselketen

• Producenten en consumenten
• Assimilatie en dissimilatie
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Voedselweb

Piramide van aantallen

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

BPP en NPP

Productiviteit

Basisstof 5

Successie

Modelleren

Successie

• Pionierecosysteem
• Biodiversiteit neemt toe, vegetatie vertoont gelaagdheid
• Climaxecosysteem: abiotische factoren en soortensamenstelling constant, NPP even groot als afbraak, kringloop stoffen gesloten

Modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid

Evenwicht

• Kantelpunt tussen stabiele evenwichten
• Instabiel evenwicht gemakkelijk verstoord

• Biotische en abiotische factoren
• Biosfeer, ecosysteem, levensgemeenschap, populatie, individu
• Tolerantie, optimum
• Competitie, coöperatie
• Populatiedichtheid, populatiegrootte
• Dichtheidsafhankelijke en -onafhankelijke factoren
• Populatiegroei, draagkracht
• Voedselrelaties, trofisch niveau, symbiose
• Piramides van ecosystemen, productiviteit
• Successie
• Modelleren
• Kantelpunt