Week 5 OEE en SMED

• Continu verbeteren
• MBO
• Studiejaar 2

Week 5 OEE en SMED

Continu verbeteren leerjaar 2

Week 1 - 16 mei '23 Introductie, uitleg PDCA

Week 2 - 23 mei '23 Basisvoorwaarden op orde

Week 3 - 30 mei '23 Planfase, afbakenen en doel stellen (KPI's)

Week 4 - 06 juni '23 A3 en KAIZEN

Week 5 - 13 juni '23 OEE en SMED

Week 6 - 20 juni '23 Borgen (trainen, overdragen, auditteren)

Week 7 - 27 juni '23 Oefenen lesstof: De slimste mens, alle rondes!

Week 8 - 04 juli '23 Toetsweek, vak wordt afgerond met toets

Na deze les:

1. Weet je waar OEE een maat voor is;
2. Ken je het verschil tussen rendement en OEE;
3. Weet je wat SMED is en hoe je dit kunt gebruiken in je werk

Een machine die ideaal presteert....

• Draait altijd 
• Op maximale snelheid en
• Alle producten zijn in één keer goed!

O.E.E. is 100%

Samengevat: een machine die ideaal presteert:

• draait altijd,

• op maximale snelheid en

• alle producten zijn in-een-keer goed.

Voor de OEE geldt de afspraak dat als de prestatie van de machine aan al deze

drie voorwaarden voldoet, de effectiviteit (OEE) 100% is. 

Hoe groot is de kans dat een machine aan ale deze drie voorwaarden voldoet?

De OEE is dus......

een percentage dat aangeeft hoe goed de machine presteerde ten opzichte van de ideale machineprestatie (non-stop, goede producten,  maximale snelheid).

Voor de OEE geldt de afspraak dat als de prestatie van de machine aan al deze

drie voorwaarden voldoet, de effectiviteit (OEE) 100% is. OEE is een

effectiviteitberekening waarbij de ideale machineprestatie de norm is. Bij 100%

OEE is de ideale effectiviteit van een machine bereikt, hoger kan niet.

De OEE geeft weer hoe goed de machine presteerde ten opzichte van de

ideale machineprestatie, namelijk non-stop produceren van goede

producten op maximale snelheid. 

Traditionele productiebedrijven meten de effectiviteit van machines en productielijnen aan de hand van een norm of budget. Zo'n norm is gebaseerd op wat de

machine in het verleden (bijvoorbeeld het voorgaande jaar) heeft gehaald, plus

een beetje extra. Gedurende het jaar beoordeelt men de prestatie van de machine

ten opzichte van deze norm. Dit noemt men dan het rendement.

In het onderstaande rekenvoorbeeld is de norm 4.000 eenheden per dienst van 8

uur, terwijl er in de werkelijkheid in een dienst 3.800 eenheden zijn geproduceerd.

Het rendement voor deze dienst is dan 95%.

Berekening 1.

Werkelijk aantal eenheden/dienst

Rendement

Norm eenheden per dienst

3.800

=--x 100%

4.000

95%

Nu klinkt 95% als een mooi rendement. Nog mooier wordt het als er in een goede

dienst 4.400 eenheden op de machine geproduceerd zijn. Het rendement is dan

11 0%! Op deze manier kunnen rendementen van wel 200% of meer gehaald

worden.

Deze manier van berekenen van de effectiviteit van machines is onbevredigend.

Machines kunnen zo langdurig langzaam draaien of zelfs stilstaan, terwijl het

rendement toch rond of zelfs ruim boven de 100% ligt. De uitkomst van bovenstaande berekening geeft weer hoe goed de machine heeft gepresteerd ten

opzichte van een norm gebaseerd op historische prestaties. Het blijft onduidelijk

wat de machine maximaal kan presteren en hoever de werkelijke prestatie daar

vanaf staat. 

Traditionele rendementsberekening

Norm 4.000 eenheden/ 8 uur

Werkelijk 3.800 eenheden/ 8 uur

Traditionele productiebedrijven meten de effectiviteit van machines en productielijnen aan de hand van een norm of budget. Zo'n norm is gebaseerd op wat de

machine in het verleden (bijvoorbeeld het voorgaande jaar) heeft gehaald, plus

een beetje extra. Gedurende het jaar beoordeelt men de prestatie van de machine

ten opzichte van deze norm. Dit noemt men dan het rendement.

In het onderstaande rekenvoorbeeld is de norm 4.000 eenheden per dienst van 8

uur, terwijl er in de werkelijkheid in een dienst 3.800 eenheden zijn geproduceerd.

Het rendement voor deze dienst is dan 95%.

Berekening 1.

Werkelijk aantal eenheden/dienst

Rendement

Norm eenheden per dienst

3.800

=--x 100%

4.000

95%

Nu klinkt 95% als een mooi rendement. Nog mooier wordt het als er in een goede

dienst 4.400 eenheden op de machine geproduceerd zijn. Het rendement is dan

11 0%! Op deze manier kunnen rendementen van wel 200% of meer gehaald

worden.

Deze manier van berekenen van de effectiviteit van machines is onbevredigend.

Machines kunnen zo langdurig langzaam draaien of zelfs stilstaan, terwijl het

rendement toch rond of zelfs ruim boven de 100% ligt. De uitkomst van bovenstaande berekening geeft weer hoe goed de machine heeft gepresteerd ten

opzichte van een norm gebaseerd op historische prestaties. Het blijft onduidelijk

wat de machine maximaal kan presteren en hoever de werkelijke prestatie daar

vanaf staat. 

OEE berekening

De OEE in de berekening is 47,5%, dat betekent dat 52,5% van de beschikbare

machinecapaciteit verloren gaat aan storingen, geplande stilstanden,

snelheidsverliezen, enzovoort.

In de traditionele rendementsberekening is schijnbaar nauwelijks verbeterpotentieel meer, 95% is tenslotte een heel hoog rendement en het zal veel moeite

kosten om die laatste 5% ook nog om te zetten in productie. De uitkomst van

berekening 2 is een stuk lager. Het verbeterpotentieel is aanzienlijk groter, terwijl

het gaat om dezelfde machine. 

Ff vergelijken....

Het verschil tussen de uitkomsten van de traditionele rendementsberekening en

de OEE kan soms schokkend groot zijn. Machines of productielijnen met

traditionele rendementen van 95% of meer, blijken OEE's tussen de 40 en 45% te

hebben.

Geen paniek, de duikeling die het rendement van de machine maakt is rekenkundig, er komen nog net zoveel producten per dienst van de machine. Het goede

13

nieuws is, dat door het berekenen van de effectiviteit van de machine ten opzichte

van het ideaal, de verborgen machinecapaciteit zichtbaar wordt. En hoe lager de

OEE, hoe groter het verbeterpotentieel!

Machines die ideaal presteren bestaan niet. Er zijn altijd wel geplande of

ongeplande stilstanden, snelheidsverliezen of afkeurde producten. Het ideaal is

niet haalbaar. Toch is het goed om de machineprestatie af te zetten tegen het

ideaal. Bij 100% OEE -het ideaal- zijn er geen verliezen en is het verbeterpotentieel nul. Door nu de machineprestatie te vergelijken met het ideaal, worden

alle verliezen zichtbaar. 

Het gaat niet om de effectiviteit (de OEE) die je al hebt, maar om het verbeterpotentieel, de verliezen. Door alle verliezen zichtbaar te maken, kan je een goede

keuze maken welke verliezen je aan wilt pakken. Verbeter de effectiviteit van het

waarde toevoegende proces door machineverliezen te verminderen. 

Waarom bestaat er de behoefte om prestaties te meten?

1. Zichtbaar maken
2. Leren
3. Verantwoorden
4. Vergelijken
5. Afrekenen

Dit boek gaat over het meten van prestaties. Elke organisatie heeft wel klokjes en

metertjes die de prestaties van de processen en producten weergeven, of op z'n

minst een indicatie daarvan zijn. We hebben behoefte aan betrouwbare meetgegevens, omdat we anders gaan reageren op subjectieve meningen. En zonder

15

meetgegevens kun je geen verifieerbare doelen stellen. Er zijn vijf redenen om

prestaties te meten. Niet elke prestatiemeting dekt al deze vijf redenen, sterker

nog: soms zijn een of meer van de redenen ongewenste bijeffecten. Deze vijf

redenen zijn:

1. Zichtbaar maken

Metingen kunnen onzichtbare zaken zichtbaar maken. Als medewerkers

een vermoeden hebben dat bepaalde storingen regelmatig voorkomen,

kan een meting dat bevestigen. De OEE is een instrument dat de

onzichtbare, verborgen capaciteit zichtbaar maakt door te meten en te

vergelijken met het ideaal.

2. Leren

Meetgegevens vertellen veel over het proces, althans, als iemand er

bruikbare informatie van maakt. Gebruikers van die informatie leren veel

over het proces, zoals wat de grootste verliezen zijn van de machine.

Maar ook wat de effecten zijn van de ingezette verbeteracties. Levert het

op wat we wilden dat het zou opleveren? En zijn er allerlei onverwachte

(en mogelijk ongewenste) bijeffecten meetbaar?

3. Verantwoorden

Teams, afdelingen en individuele medewerkers verantwoorden hun inzet

door de uren te meten die ze ergens aan werken (inputmeting), of door de

resultaten van hun arbeid meetbaar te maken (outputmeting). Door te

meten worden de resultaten zichtbaar.

4. Vergelijken

Organisaties kunnen prestatiemetingen gebruiken om de prestaties van

verschillende teams of productielocaties met elkaar te vergelijken. Wie

doet het beter dan de anderen?

5. Afrekenen

Harde cijfers laten zien wat de prestaties van leveranciers zijn. Inkopers

gebruiken deze prestatiemetingen in hun prijsonderhandelingen. Er zijn

organisaties die de managers en de verkopers afrekenen op hun

meetbare prestaties. Soms hangen hun bonussen er van af. Afrekenen

hoeft niet per se negatief te zijn, hoewel het wel die bijsmaak heeft.

Hoewel het in veel bedrijven wel zo is, is prestatiemeting niet het primaire doel van

de OEE. Het belangrijkste doel van de OEE is het zichtbaar maken van de

16

verborgen machinecapaciteit, het verbeterpotentieeL Het leert ons veel over de

machineverliezen en maakt het mogelijk om een objectieve, gefundeerde keuze te

maken over de te volgen verbeterroute. De tweede belangrijke reden om de OEE

te gebruiken is meten of de ingezette verbeteracties effect hebben. Stijgt de OEE

of niet? Zie ik inderdaad minder verstoringen nadat we onze manier van werken of

de machine verbeterd hebben? Dit zijn de twee redenen waarom de OEE ooit is

ontworpen. De andere drie redenen om prestaties te meten (verantwoorden,

vergelijken en afrekenen), komen verderop in dit boek aan de orde. 

Waarvoor is OEE een maat?

Wat is het verschil tussen OEE en rendement?

Geef drie redenen waarom effectiviteit gemeten wordt.

SMED

Single-Minute Exchange of Die is een methode uit de lean manufacturingfilosofie. 

De SMED-methode tracht een snelle en efficiënte manier voor 

het omstellen van een productieproces te bewerkstelligen.