Paragraaf 4.4: Nederlands-Indië wordt Indonesië

4.4: Nederlands-Indië wordt Indonesië

Dankzij Indonesische studenten die in Nederland gaan studeren ontstaat de wens voor een eigen Indonesische staat. Dit gevoel wordt versterkt tijdens de bezetting. Na de Japanse capitulatie roept Soekarno de onafhankelijkheid uit. Er ontstaat een machtsvacuüm. Nederland verzet zich tegen de onafhankelijkheid, maar erkent Indonesië na veel internationale druk.

Leerdoelen 4.4

4.4A: Je kunt het streven naar een onafhankelijke Indonesische staat verklaren aan de hand van het opkomend nationalisme en de Japanse bezetting.

4.4B: Je kunt uitleggen waarom er na de Japanse capitulatie een machtsvacuüm ontstond in Indonesië.

4.4C: Je kunt verklaren waarom Nederland zich niet zomaar neerlegde bij het verliezen van de kolonie Nederlands-Indië (“Indië verloren, rampspoed geboren”).

4.4D: Je kunt beschrijven hoe Indonesië aan de hand van Soekarno een onafhankelijke staat is geworden.

Opkomend nationalisme

• Onvrede nam toe: Indonesische studenten vonden dat zij vrijheid, gelijkwaardigheid en democratie verdienden (net als de NL’ers)
• Hierdoor opkomend nationalisme; ze wilden zelfbestuur!
• Reactie NL: gevangen zetten
• Idee Japan: Azië moet door Japan bestuurd worden
• Veel nationalisten vonden dit een goed idee

4.4A

Nederlands-Indië bezet

• Aanval Japan in januari 1942, capitulatie van KNIL 2 in maanden
• Soldaten dwangarbeid
  
• Nederlandse burgers in concentratiekampen (Jappen-kampen), vaak afgezette straten met gebrek aan hygiëne, voedsel, gezondheidszorg.
  
• Inheemse bevolking slecht behandeld; dwangarbeid, hongersnood door export rijst naar Japan

4.4A

Proklamasi

• Soekarno, oprichter Indonesische Nationale Partij (PNI)
  
• Werkte samen met Japanners
  
• Na capitulatie Japan roept hij de onafhankelijkheid uit
  
• Mogelijk door machtsvacuum: waren geen KNIL-soldaten of (Nederlandse) bestuurders om orde te handhaven

4.4B

Chaos

• Veel chaos en geweld; jongeren trokken plunderend en moordend door Java
  
• Toen Nederland (en de Britten) soldaten stuurde, nam geweld langzaam af

4.4B

Begin dekolonisatie

• Nederland wilde geleidelijk naar onafhankelijkheid toewerken, Soekarno wilde dit direct
• “Indië verloren, rampspoed geboren”
  
• Voorstel voor Nederlands-Indische Unie, grote mate van zelfbestuur
  
• Soekarno: Duurt te lang!
  
• 
  

4.4C

Waarom??

• Economische steun bij wederopbouw
• Grondstoffen (voor industrie)
• Economische belangen (van NL'se bedrijven) veiligstellen
• Bescherming Nederlandse burgers in Indonesië
• 'Opvoeden' van het volk
• 'Dan doen we er nog toe'

4.4C

Politionele acties

• Nederland stuurt 110.000 soldaten om nationalisten te onderdrukken; koloniale oorlog
• Internationale verontwaardiging!
  
• O.a. vanwege oorlogsmisdaden
  
• Dreiging van economische sancties (door VN / VS)
• In 1949 soevereiniteitsoverdracht
• Zie film 'de Oost' op Prime

4.4D