herhaling voor SE H2, H6 en H7

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

herhaling voor SE H2, H6 en H7

Stofeigenschappen

Stofeigenschappen:

• Geleiding
• Brandbaarheid
• Geur
• Kleur
• Smaak
• Fase (bij kamertemp.)
• Kookpunt
• Smeltpunt
• Oplosbaarheid in water

Geen stofeigenschappen:

• Temperatuur
• Vorm
• Massa
• Volume

Gevaren-symbolen

binas tabel 24

Fasen

3 fasen

        - Vaste fase

        - Vloeibare fase

        - Gasfase

Ander woord voor fase is toestand

Fasen en faseovergangen

Chemische reactie

Bij een chemische reactie verdwijnen stoffen én er ontstaan nieuwe stoffen.

• beginstoffen:  De stoffen die bij de chemische reactie verdwijnen
• reactieproducten:  de stoffen die ontstaan bij een chemische reactie

volledige verbranding

Reactieschema aardgas

methaan + zuurstof                           koolstofdioxide + water

Je kunt een reactieschema opstellen voor de volledige verbranding van aardgas.

Chemische reactie of faseovergang?

Als na het afkoelen van de stof dezelfde stofeigenschappen aanwezig zijn als voor het verwarmen van de stof, is het een natuurkundig proces. 

Zuivere stoffen en mengsels

zuivere stof en mengsel

zout is een zuivere stof, net als suiker, peper, meel, gedestilleerd water,

lucht is een mengsel, het bestaat uit meerdere kleine deeltjes, moleculen, zoals stikstof en zuurstof

kraanwater, sinaasappelsap, boter, verf zijn ook allemaal mengsels

Moleculen en atomen

6.4 Temperatuur en Moleculen

maken oefentoets

opdr 1 t/m 8

en 11

Je hebt hier 10 minuten de tijd voor

Bij geleiding verplaatst de warmte zich door een vaste stof.

• Een warmtegeleider geeft warmte goed door. Metalen zijn goede warmtegeleiders.

• Een isolator laat warmte niet of slecht door. Kunststof, hout, glas, wol en lucht zijn isolatoren.

Warmtetransport

GELEIDING

• Als warmte zich verplaatst, dan noem je dit warmtetransport.
• Warmtetransport door vaste stoffen vindt plaats door geleiding.
• Warmtegeleiders geven warmte goed door.
• Alle andere stoffen geleiden warmte minder goed. Deze stoffen noem je isolatoren.

Stroming

• Een hete radiator geeft warmte af aan de lucht. De dichtheid van warme lucht is kleiner dan die van koude lucht. Daardoor stijgt de warme lucht op. De lucht in de kamer gaat door de hele kamer bewegen.
• Deze beweging van lucht noem je stroming. Warme lucht gaat omhoog en koude lucht zakt omlaag. Stroming gebeurt niet alleen in lucht, maar ook in vloeistoffen en andere gassen.
• Stroming is een soort warmtetransport.

STRALING

• Als je je hand vlak bij een hete radiator houdt, voel je de warmte. De warmte verplaatst zich door straling van de radiator naar je hand.
• Elk voorwerp dat warmer is dan zijn omgeving straalt warmte uit. Die stralingswarmte noem je infrarode straling.
• Straling is een soort warmtetransport.

Temperatuur

-Celsius

-Kelvin

Temperatuur

• Voor het meten van de temperatuur gebruik je een thermometer.
• Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit en stijgt het vloeistofniveau in de buis.
• Omdat de stijgbuis erg nauw is, zie je de vloeistof al stijgen of dalen bij kleine Temperatuur verschillen.

Uitzetten en krimpen

Materialen zetten uit als hun temperatuur stijgt.

Materialen krimpen als hun temperatuur daalt.

Bimetaal thermometer

Binas

energieomzettingen

Tabel 15

Verschillende soorten energie

Voorbeelden van energiesoorten zijn:

warmte

elektrische energie

stralingsenergie

bewegingsenergie

chemische energie.

Voorbeelden van energieomzettingen

Voorbeelden van energieomzettingen zijn: het omzetten van elektrische energie in lichtenergie in een lamp, 

het omzetten van chemische energie in thermische energie bij het verbranden van brandstoffen en het omzetten van zonlicht in elektrische energie in zonnepanelen.

Geef enkele voorbeelden van energieomzettingen en leg uit hoe ze werken.

Fossiele brandstoffen

Voordelen: makkelijk te vervoeren en verbranden. 

Nadelen: versterkt het broeikaseffect, geeft luchtvervuiling, raakt op. 

Fossiele brandstoffen

De vier fossiele brandstoffen zijn:

1. aardolie
2. aardgas
3. steenkool
4. bruinkool

Ze zijn miljoenen jaren geleden ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven. Daarom zeggen we ‘fossiele’ brandstoffen.

Duurzame energie

Duurzame energiebronnen zijn bronnen die niet op kunnen en ook geen schadelijke stoffen uitstoten:

• Windenergie
  
• Zonne-energie
  
• Waterkracht
  
• Geothermische warmte
  
• Biomassa
  
• Voor de toekomst: Kernfusie
  

maken oefentoets

opdrachten 12 t/m 26

Je hebt hier 15 minuten de tijd voor

Aluminium

Het frame van een mountain-bike is van aluminium (afbeelding 5). Aluminium is een licht materiaal. Dat is fijn, omdat je met deze fiets wilt springen en klimmen. Je kunt hem gemakkelijk tillen.

Volume

Volume berekenen

 volume = lengte x breedte x hoogte

Volume

Volume kun je bepalen met de onderdompelmethode

volume eind - volume begin = volume van voorwerp

Dichtheid

Dichtheid:

Dichtheid = Het aantal gram van 1 cm³ van een stof

                 

Dichtheid = Massa / Volume

Massa = Volume * Dichtheid

Volume = Massa / Dichtheid

Wanneer blijft iets drijven?

DRIJVEN: De dichtheid van het voorwerp is kleiner dan de dichtheid van water

ZWEVEN: de dichtheid van het voorwerp is gelijk aan de dichtheid van water

ZINKEN: de dichtheid van het voorwerp is groter dan de dichtheid van water

Corrosie

-Reageren van metaal met zuurstof uit de lucht

-Corrosiebestendig maken (verven, beschermlaagje aanbrengen)

Verspannen

Sommige materialen kun je gemakkelijk bewerken.

Je geeft vorm aan materiaal door stukjes weg te halen van het materiaal en dit noem je spanen. 

Je zegt dan dat een materiaal gemakkelijk verspaanbaar is.

Afval scheiden...

• Papier
• Glas
  
• Metalen
  
• Groen Fruit Tuin afval (GFT)
• Elektrische apparaten
• plastic (PMD)
  
• textiel
  
• klein chemisch afval (KCA)
  
• rest afval

Recyclen

Niet al het afval is schadelijk. Je kunt veel afval hergebruiken of recyclen.

Recyclen – Uit afval weer nieuwe 

                       producten maken

(plastic, papier, glas en metaal)

Stap 1 Grondstoffen verzamelen

Stap 2 Grondstoffen zuiveren en bewerken

Stap 3 Van het materiaal een halffabricaat maken

Stap 4 het eindproduct maken

eindproduct

van halffabricaat worden eindproducten gemaakt

metalen platen worden kookpannen 

van houten planken maak je een kast of een tafel

Stap 1: Aluminium verzamelen

Bauxiet is de grondsoort die nodig is voor aluminium.

Bauxiet wordt uit de grond gehaald en bevat 30% tot 60% aluminiumoxide.

Hernieuwbare grondstoffen

Raken niet op

ontstaan steeds opnieuw.  bomen groeien steeds terug.

Ook energie kan hernieuwbaar zijn.  (zon, wind)

Duurzame energiebronnen

• Sommige elektriciteitscentrales mengen fossiele brandstof met biomassa. Dit is afval van planten en mest van dieren.
• Een duurzame energiebron raakt niet op en is minder schadelijk voor het milieu.
• Deze elektrische energie noemen we groene stroom. 

maken oefentoets

opdrachten 9, 10, 27 t/m 35

je hebt hier 15 minuten voor