22/10 1f: BVJ Thema 1, B5 + B6 (fotosynthese + allemaal anders).

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Fotosynthese & voedsel maken

Basisstof 5

                                                                                                                         Klas 1f

                                                                                                    22 oktober 2024

Lesprogramma

1. Mededeling (fotowedstrijd)
   
2. Terugblik bonenpracticum 
3. Theorie basisstof 5 fotosynthese
4. Aan de slag
5. Afsluiten.

Herfst-fotowedstrijd!!

Terugblik bonenpracticum

- Zijn jouw kiemplanten allemaal even hard gegroeid?

- Welke ontwikkelingen zie je tijdens de groei van je bonenplantje?

• Er ontstaat een worteltje
• Er ontstaan zijworteltjes
• Er ontstaat een stengeltje (en wordt groen)
• Er ontstaan bladeren.

Fotosynthese 

Basisstof 5 (vwo) & basisstof 4 (havo)

                                                                                                                 Klas 1f

                                                                                   22 oktober 2024

Aan het einde van de les....

• Kan je uitleggen dat door fotosynthese voedsel ontstaat voor dieren en mensen.
• Kan je de fotosynthese beschrijven.
• Kan je uitleggen welke delen van planten de mens gebruikt als voedsel.
• Kan je uitleggen dat veel brandstoffen en grondstoffen bestaan dankzij fotosynthese. 

Hoe blijven wij in leven?

Mensen en dieren hebben zuurstof, voedingsstoffen en energie nodig om in leven te blijven.

• Zuurstof haal je uit de lucht
• Voedingsstoffen en energie haal je uit voedsel.

Ons voedsel bestaat uit andere organismen (planten of dieren), 

maar planten eten geen andere organismen.  Zij maken zelf de stoffen waaruit ze bestaan.

Planten

Planten hebben glucose nodig om te groeien en nieuwe delen te maken.

Deze glucose maakt de plant zelf!

Glucose: bevat veel energie.

Van glucose maakt een plant allerlei andere

 energierijke stoffen, waardoor de plant kan groeien.

• bladeren, stengels en vruchten.

Hoe maakt een plant glucose?

Fotosynthese = het proces waarbij een plant glucose maakt met behulp van energie uit (zon)licht.

- In alle groene delen van een plant.

Maar naast energie uit (zon)licht heeft de plant ook nodig:

• Water 
• Koolstofdioxide

Fotosynthese

= het proces waarbij een plant glucose maakt met behulp van energie uit (zon)licht.

Waarom is fotosynthese belangrijk?

Door fotosynthese ontstaat er steeds nieuw voedsel op aarde.

Maar ook,

Door fotosynthese ontstaat er steeds nieuw zuurstof, wat wij weer nodig hebben om te ademen.

Eetbare delen van planten

Mensen en dieren eten veel delen van planten. Zo kunnen wij, afhankelijk van welke plant, de vruchten, zaden, wortels, stengels of bladeren eten.

Brand- en grondstoffen

Ook hier is fotosynthese belangrijk!

Fossiele brandstoffen = brandstoffen die zijn ontstaan uit organismen die konden leven en groeien dankzij fotosynthese.

• Aardolie, aardgas, steenkool.

Grondstoffen: stoffen waarvan producten worden gemaakt, afkomstig van planten, dieren of fossiele brandstoffen.

• Kunststof: gemaakt uit aardolie.

Je kunt nu...

• Uitleggen dat door fotosynthese voedsel ontstaat voor dieren en mensen.
• De fotosynthese beschrijven.
• Uitleggen welke delen van planten de mens gebruikt als voedsel.
• Uitleggen dat veel brandstoffen en grondstoffen bestaan dankzij fotosynthese. 

Aan de slag

Wat: Ga aan de slag met de volgende opdrachten: Groene boek: 1 t/m 9 (blz. 39 t/m 43) of paarse boek: 1 t/m 10 (blz. 46 t/m 50).

Hoe: Alleen, in stilte

Hulp: Je boek, lees de tekst goed door! Kom je er dan nog niet uit, steek je je hand omhoog.

Tijd: Tot het einde van de les

Uitkomst: Je hebt je huiswerk voor de volgende les af :)

Klaar:  Ga alvast leren voor het SO van donderdag, succes!

Huiswerk

Paars boek: Opdracht 1 t/m 10

blz. 46 t/m 50

of 

Groen boek: Opdracht 1 t/m 9

blz. 39 t/m 42

Basisstof 6: allemaal anders

Schrijf aantekeningen in je schrift, handig voor later :)

Aan het einde van deze les...

• Kan je aanpassingen bij planten beschrijven.
• Kan je aanpassingen bij diere beschrijven. 

Aanpassingen

Alle organismen hebben aanpassingen aan hun leefwijze en leefomgeving.

Door deze aanpassingen hebben zij een betere kans op overleving.

Aanpassingen voor:

• Leefomgeving
• Voeding
• Beweging
• Voortbeweging
• Verdedigen

Aanpassen aan leefomgeving (waterdieren)

Vissen hebben geen longen maar kieuwen om te ademen. Daarnaast hebben ze vinnen om zich voort te bewegen.

Waterdieren hebben een gestroomlijnd lichaam: kop, romp (lijf) & staart lopen in elkaar over. 

• Hierdoor kunnen ze snel door het water bewegen.

Aanpassingen aan leefomgeving (waterplanten)

Waterplanten: 

• Stengels en wortels onder water 
• Bloemen en bladeren boven water.

Aanpassingen aan leefomgeving (landplanten)

Moeten zich beschermen tegen uitdroging.

Vochtige omgeving:

• Grote, platte bladeren & weinig/kleine wortels

Droge omgeving:

• Kleine dikke bladeren & veel/grote wortels

Aanpassing voor voeden (vogels)

Het gebit van een mens, de snavel van een vogel. Allemaal aangepast naar hun leefwijze.

• kegelsnavel → zaden
• pincetsnavel → insecten
• haaksnavel → vlees
  
• priemsnavel → bodemdiertjes
• zeefsnavel → zeven uit water
  

Aanpassingen voor voeden

Kegelsnavel: om zaden te eten. Kort en veel kracht.

Pincetsnavel: puntig, goed insecten vangen, tussen spleten komen.

Haaksnavel: prooidieren in stukken te scheuren.

Priemsnavel: Diep in natte bodem te prikken naar bodemdiertjes.

Zeefsnavel: watervogels. nemen water in de bek en persen dat langs de 'zeef' weer naar buiten. Plankton blijf achter (voeding).

Aanpassingen voor voortbeweging

Aanpassing op de ondergrond waar de organismen(dieren) leven.

• Zoolganger
• Teenganger
• Topganger (hoefganger)

Zoolganger

Loopt op zijn hele voetzool (van hielbeen tot en met de teenkootjes). 

Voordeel: hij verdeelt zijn gewicht over 

een groot oppervlak en zakt niet snel diep 

weg in een zachte ondergrond zoals bijv. sneeuw.

Nadeel: een zoolganger is minder snel.

Teenganger

Loopt op zijn tenen (alleen op de teenkootjes)

Voordeel: hij kan zachtjes sluipen 

en hij kan snel sprinten

Nadeel: bij lange afstanden is hij minder snel

Topganger (hoefganger)

Loopt op het puntje van zijn tenen 

(alleen op het laatste teenkootje/hoef)

Voordeel: hij heeft enorm lange poten/benen

en kan daardoor heel hard lopen.

Nadeel: bij drassige ondergrond zakt hij makkelijk de bodem in.

Aanpassingen voor verdediging

Planten:

• Stekels, brandharen, gifstoffen.

Dieren:

• Stekels (egels), schutkleur, schild, gif (schorpioen).

Aan de slag

Wat: Ga aan de slag met opgave 1 t/m 12 in je werkboek op blz. 55 t/m 61 of  opgave 1 t/m 10 op blz. 48 t/m 54.

Hoe: Alleen, in stilte.

Hulp: lees goed de tekst door. Kom je er dan nog niet uit, steek je je hand op.

Tijd: tot het einde van de les

Klaar: Maak een samenvatting van de paragraaf, handig om te leren voor de toets :)

Nu kun je...

• Aanpassingen bij planten beschrijven/benoemen.
• Aanpassingen bij dieren beschrijven/benoemen.

Huiswerk donderdag

Opgave 1 t/m 12

Opgave 1 t/m 10

Succes!