Module: G en I Week 5 | VS1: EU en Supranationale Samenwerkingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Week 5 | VS1: EU en Supranationale Samenwerkingen

Beeldfragmenten en vragen!

Het oog geeft aan dat er vragen bij een filmfragment worden gevraagd.

Vraag en antwoord!

Het vraagteken geeft antwoord op gestelde vragen uit de slides.

Interactieve kaarten en externe weblinks!

De punaise geeft aan dat er een link kan worden bekeken met daarin interactieve kaarten, statistiek of andere websites die relevant zijn voor het onderwerp van de slide.

Tips voor het maken van aantekeningen!

Rode woorden - begrippen die belangrijk zijn voor het SO

Blauwe woorden -begrippen en woorden zijn ter verduidelijking en belangrijk bij het beantwoorden van aardrijkskundige vragen

Leerdoelen

• Je kan de vorming van de Europese unie herleiden naar historische- en geopolitieke ontwikkelingen.
• Je begrijpt hoe supranationale organisaties een belangrijke rol spelen bij globalisering en vernauwende sociaal-culturele banden tussen landen.

Intergouvernementeel:  tussen ('inter') regeringen ('gouvernementen'). 

Het gaat om besluiten die uitsluitend door nationale regeringen samen worden genomen en dus niet door een instelling die boven de lidstaten staat, zoals de Europese Unie.

Supranationaal: boven ('supra') de staat ('nationaal'). 

Het gaat om alle afspraken en regels die internationale organisaties zoals de Verenigde Naties, Wereldhandelsorganisatie of de Europese Unie kunnen maken en waaraan de landen die lid zijn, zich moeten houden.

Supranationaal vs Intergouvernementeel (vervolg)

Supranationalisme

• “Boven het nationale niveau"
• Individuele landen kunnen niet controleren of beslissen. 

Voorbeeld: Europees parlement, Europese Commissie, het Hof 

Intergouvernementalisme 

• Regeringen moeten instemmen met besluiten
• Soms zelfs veto-recht(in verdragen bepaald), vaak QMV. 

Voorbeeld: Europese Raad, Raad van Ministers (“de Raad”) 

Supranationalisme

Wens van Monnet, grondlegger, idee V.S. van Europa 

Intergouvernamentalisme

Voorkeur van de Gaule, Thatcher.  

EP en EC

Vertegenwoordigen niet hun nationale regering, maar handelen in het belang van de hele EU.  

STAP 1: Schumanplan (1950)

Was..?

Na de Tweede Wereldoorlog vatte het idee post dat Europese integratie de enige manier was om af te rekenen met het vergaande nationalisme dat het continent tot dan toe geteisterd had.

Stappen van integratie:

Eerste stap: integreren van de sector kolen en staal. Eerste poging om tot een verzoening te komen tussen Frankrijk en Duitsland.

Tweede stap: integreren sector kolen en staal van de andere landen.

Derde stap: integreren van de andere economische sectoren.

Vierde stap: integreren van de sociale, culturele en politieke sectoren.

Is..?

Een jaar later werd de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) opgericht door het tekenen van het Verdrag van Parijs door België, de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland), Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland.

Stap 2: EGKS (1951)

Stap 3: EURATOM en EEG (1957)

Was..?

De EGKS bleek zo succesvol dat in 1957 besloten werd tot een verdere integratie. Het Verdrag van Rome, getekend door dezelfde zes landen, richtte de Euratom en de Europese Economische Gemeenschap op. In 1967 werden de drie organisaties door tekening van het Fusieverdrag samengevoegd, waarna ze verder werkten onder de naam Europese Gemeenschappen (EG). Dit leidde tot de oprichting van de Commissie, de Raad en het Parlement.

Stap 4: Invoeren van de euro (2002)

Was.

De euro werd ingevoerd in 2002. In 2004 werden tien nieuwe landen lid van de EU: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië.

Stap 5: Brexit (2016)

Was..?

Op 23 juni 2016 sprak de bevolking van het Verenigd Koninkrijk in een referendum zich uit voor het verlaten van de Europese Unie. Deze zogeheten brexit wordt de eerste keer dat een geheel land uit de EU treedt (in 1985 trad Groenland uit de EG, maar Groenland geldt als een autonoom deel van Denemarken). Op 29 maart 2017 werd Artikel 50 uit het EU-verdrag door Theresa May geactiveerd. Daarmee zijn de procedures die voorafgaan aan de uittreding van het Verenigd Koninkrijk definitief van start gegaan. Op 31 januari 2020 verliet het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie officieel.

Wat doet de EU?

WAT EUROPA VOOR MIJ DOET?

Hoe beïnvloedt Europa ons dagelijks leven? Wat zijn de gevolgen van Europa voor ons werk, ons gezin, gezondheidszorg, onze hobby's, reizen, veiligheid, consumentenkeuzes en sociale rechten? En welke vorm neemt Europa aan in onze steden en regio's?

Mobiliteit?

Mobiliteit binnen de globaliseringscontext

Met mobiliteit binnen globaliseringsprocessen wordt de snelheid en efficientie waarmee kapitaal(ged), informatie, mensen en goederen worden verplaatst bedoeld.

Mobiliteit van kapitaal(geld)

Globalisatie wordt erg beïnvloed door de financiële wereld. Nog nooit werd over zo'n grote afstand en met zo'n grote bedragen, geld getransporteerd als op de dag van vandaag.

Mobiliteit van goederen

Steeds meer landen worden bij de internationale handel betrokken en van steeds meer arme gebieden en regio's wordt door multinationals misbruik gemaakt. Multinationals vestigen zich daar waar arbeid het goedkoopst is en waar ze ongestoord hun productieproces kunnen uitvoeren. Zo komen bijvoorbeeld de sportschoenen van Nike uit naaiateliers in Indonesië en worden Hollandse garnalen door Marokkaanse vrouwen gepeld. Goederen, eten, kleren, etc. zien dus vaak eerst alle uithoeken van de wereld voordat ze verkocht kunnen worden.

Mobiliteit van mensen

Steeds meer mensen reizen en verplaatsen zich over grote afstanden voor weinig geld. De afstand tussen grote afstanden wordt steeds kleiner. De laatste tijd is reizen niet alleen een verschijnsel, maar migreren gebeurt ook vaker. Mensen blijven tegenwoordig niet meer in eigen land zoeken naar een baan, ze gaan op zoek naar landen waar er wel veel banen vrij zijn. De concurrentie voor banen wordt op wereld niveau uitgespeeld.

Mobiliteit van informatie

Knowledge is power en door het internet wordt informatie op een razendsnelle manier verspreid zodat de machtsverhoudingen op onze wereld snel veranderen. Denk aan de Arabische Lente waarbij het volk via social-media protesten organiseerde. 

De toelating voor kennis is bij sommige bevolkingsgroepen is niet zo vanzelfsprekend. Mensen met elektriciteit hebben dus meer kans op macht. Dus hier merk je ook weer dat globalisatie tot ongelijkheid leidt.

Srebrenicia

Was..?

De Val van Srebrenica (ook bekend als het Bloedbad van Srebrenica) op 11 juli 1995 was de inname van de Bosnische stad Srebrenica en de daaropvolgende deportatie en genocide van meer dan 8.000 moslimjongens en -mannen door Bosnisch-Servische troepen. Het exacte aantal slachtoffers is nooit vast komen te staan. Het NIOD ging in 2002 nog van ongeveer 7.000 doden uit, maar het Bosnische herdenkingscentrum heeft tot aan 2009, 8.373 slachtoffers geteld. Tot juli 2012 zijn van deze slachtoffers 6.838 geïdentificeerd.

De Afrikaanse Unie

Is..?

De Afrikaanse Unie (AU) is een intergouvernementele en supranationale politieke unie van Afrikaanse landen en de opvolger van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid.

De Afrikaanse Unie is opgericht op 9 juli 2002. De eerste voorzitter was de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki. Gemodelleerd naar de Europese Unie zijn de doelen van de Unie het bevorderen van democratie, mensenrechten en ontwikkeling.