4.3 lezen - les 1, 2, 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leerdoelen 4.3

• leesstrategie studerend lezen toepassen
• tekstdoelen herkennen: informeren en amuseren
• schematische samenvatting en instructie herkennen
• leespubliek bepalen/vaststellen
• uitleggend tekstverband herkennen

Leesstrategie (p. 22)

De derde leesstrategie: studerend lezen

Doel: De informatie uit de tekst onthouden. 

Wat zijn de twee andere leesstrategieën?

verkennend en nauwkeurig lezen

Leesstrategie: studerend lezen

Studerend lezen doe je zo:

- hoofdzaken van elke 

   alinea zoeken

- schematische samenvatting 

   maken

- laat je overhoren of vertel 

   de inhoud aan iemand (controleer zo of je de tekst kent)

Wat is volgens jou
een tekstdoel?

Tekstdoelen

Wat is een tekstdoel?  

Het doel dat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.

Je leert vier tekstdoelen:

- informeren (H4)

- amuseren (H4)

- overtuigen (H5)

- activeren (H5)

Tekstdoelen (p. 23)

Voorbeeld van een
informatieve tekst

Voorbeeld van een
amuserende tekst

Leerdoelen 4.3

• leesstrategie studerend lezen toepassen
• tekstdoelen herkennen: informeren en amuseren
• schematische samenvatting en instructie herkennen
• leespubliek bepalen/vaststellen
• uitleggend tekstverband herkennen

4.3 Lezen - Les 2

Je leert nu:

> schematische samenvatting en instructie herkennen

> leespubliek bepalen/vaststellen

Maar...

Eerst nog even de vorige les bij 4.3 herhalen.

Wat doe je
bij studerend lezen?

1. details noteren
2. alleen inleiding en slot lezen
3. letten op kernzinnen en vetgedrukte woorden
4. globaal lezen

Informeren

Amuseren

Welke tekstvorm hoort bij het tekstdoel amuseren?

1. boekbespreking
2. recept
3. interview
4. verhalenbundel

Bij welk tekstdoel hoort
de term 'feit'?

1. informeren
2. amuseren

Instructie

Andere tekstsoort

advertentie

sportverslag

recept

nieuwsbericht

knutselopdracht

interview

handleiding

gebruiksaanwijzing

informatieve tekst 1

Twee soorten krijgen extra aandacht in deze paragraaf:

- schematische samenvatting: de tekst wordt samengevat in 

  een overzichtelijk schema 

- instructie: uitleg in stappen hoe je iets moet doen

informatieve tekst

Schematische samenvatting: 

Schematische samenvattingen zijn handig bij het studerend. Begrippen zijn dan geen losstaande feitjes meer, maar vormen een samenhangend geheel. Je kunt begrippen beter onthouden als je de verbanden tussen deze begrippen ziet.

Een schematische samenvatting helt erbij.
Ga naar p. 24 van boek B.

informatieve tekst 2

Instructie:

In een instructie leg je uit hoe je iets doet. Het is de bedoeling dat mensen jouw instructies opvolgen. Een voorbeeld van een instructietekst is de gebruiksaanwijzing van een brandblusser of een folder waarin staat hoe je huisvuil moet aanbieden.

Schrijf een instructie
in 3 stappen met hoe je je tas in pakt.

Leespubliek bepalen

Voor welk publiek schreef jij je verslag
over huiswerk van 3.4?
Waar lette je op met dat publiek?

Leespubliek bepalen

Een schrijver schrijft een tekst voor een leespubliek, zijn lezers.

Wat let je op in je tekst als je je publiek bepaald hebt?

• de bron;

• het onderwerp;

• het taalgebruik;

• de aanspreekvorm (u, jij);

• afbeeldingen (wel of geen afbeeldingen; soort afbeeldingen).

Waarom is deze tekst geschreven voor jongeren? Zeg iets over de bron, het onderwerp, taalgebruik en de aanspreekvorm.

Er is een nieuwe griep ontdekt bij zeehonden. Het virus komt van vogels en heeft intussen honderden zeehonden de das omgedaan. Nu kun je denken: 'Ach, het zijn maar zeehonden'. Maar als het virus zoogdieren ziek kan maken, kan dat op termijn ook een gevaar voor mensen vormen.

(Bron: Know How)

Antwoorden

• De bron: Know How was een populair-wetenschappelijk maandblad voor jongeren.

• Het onderwerp: jongeren vinden dieren vaak interessant.

• Het taalgebruik: geen lange zinnen en weinig moeilijke woorden.

• De aanspreekvorm: de lezer wordt met jij aangesproken.

Hebben jullie hier in je verslag rekening mee gehouden?

Hoe deed je dat?

Leerdoelen 4.3 - les 3

• leesstrategie studerend lezen toepassen
• tekstdoelen herkennen: informeren en amuseren
• schematische samenvatting en instructie herkennen
• leespubliek bepalen/vaststellen
• uitleggend tekstverband herkennen

Opsommend

tijdsvolgorde

tegenstellend

Welke drie tekstverbanden ken je al?
Welke signaalwoorden weet je nog?

Het uitleggend tekstverband

• In teksten met het tekstdoel informeren
• Legt iets uit, vaak in de vorm van een voorbeeld.
• Signaalwoorden: bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden, onder andere, zoals

Voorbeeld: Trojaanse paarden zitten bijvoorbeeld verscholen in gratis software die je op internet kunt downloaden. 

Kun je zelf een zin maken met een uitleggend tekstverband?

Aan de slag 4.3

Samen lezen tekst 2 p. 24. 

Samen opdracht 11

Afmaken opdracht 12 t/m 13