12.3 Soorten veranderen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

12.3 Soorten veranderen

Welkom!

Programma 12.3

1. Huiswerk 

2. Huiswerk 12.2 bespreken

3. Herhaling

4. Lesdoelen 12.3

5. Theorie 12.3

6. Vragen/ Evaluatie

Huiswerk

Volgende les: 12.3 lezen/maken

Aanbeveling: Begrippenlijst maken. 

12.1 en 12.2 lastig? Oefen met de extra opdrachten in itslearning!

Huiswerk over 12.2

Vragen?

Even herhalen...

Dominante overerving

Als je homozygoot  of heterozygoot bent, dan heb je de ziekte.

Een man en een vrouw hebben allebei de ziekte van Huntington (dominante overerving). Ze hebben al een gezonde dochter samen gekregen. Hoe groot is de kans dat hun volgende kind ook gezond is?

1. 100%
2. 50%
3. 25%
4. 0%

Twee ouders zijn drager van een recessief overervende ziekte. Zij zijn in verwachting van een kind. Hoe groot is de kans dat dit kind ook drager is?

1. 100%
2. 50%
3. 25%
4. 0%

Uitleg vraag

Allelen: F= gezond en f=ziek, want recessief overervend en drager mogelijk.
P-generatie fenotype: drager x drager= heterozygoot x heterozygoot
P-generatie genotype: Ff x Ff

F1 (nakomelingen) genotype: FF, Ff, Ff en ff
Antwoord: drager als Ff; dit is 2 op de 4, dus 50%.

Lesdoelen 12.3 

- Je kan vertellen hoe lang er al leven is op aarde

- Je kan uitleggen hoe leven op aarde is mogelijk geworden

- Je kan een verwantschapsschema lezen en begrijpen

Hoelang is er al leven
 op aarde?

- Aarde is ong. 4.5 miljard jaar oud 

-> Geen leven op aarde

-> Geen zuurstof in lucht, maar

-> mengsel van gassen uit vulkanen. 

Eerste organismen waren cyanobacteriën (blauwalgen)

Hoelang is er al leven
 op aarde?

1) Eerste organismen waren cyanobacteriën (blauwalgen)

3,5 miljard jaar geleden

Gevolg =>

2) C.b produceren O₂

Gevolg => 

3) ontstaan van algen en dieren in het water

Eerste landbewoners 400 miljoen jaar geleden

Want door O₂ ontstaat => ozonlaag 

Wie kwam er eerst?

1e planten:  algen
1e dieren: ongewervelden; kwallen, zeesterren.

Later duizendpoten, insecten. Toen
-> mét wervelkolom; vissen,
-> amfibieën.
-> reptielen, vogels, zoogdieren (wij!)

Cyanobacteriën waren de eerste organismen op aarde. Waarom waren ze zo belangrijk voor het ontstaan van andere organismen?

1. Ze produceren zuurstof
2. Ze produceren zonlicht
3. Ze produceren koolstofdioxide
4. Ze produceren water

Hoe oud schatten wetenschappers onze aarde?

Waardoor werd leven op land mogelijk?

1. De temperatuur ging omlaag
2. Er kwam genoeg zuurstof in de lucht
3. De dieren kregen poten
4. Er kwam minder UV-straling op de grond

Verwantschapsschema: schema met afstamming van verworven soorten en hun uitgestorven voorouders.

Verwantschap

Gemeenschappelijke voorouder: soort waaruit verschillende soorten zich ontwikkeld hebben  
- soorten met recent gemeenschappelijke voorouder staan dicht bij elkaar in schema: zijn verwant. 

Verwant:
Dieren die verwant zijn, tonen veel overeenkomstige kenmerken, door recente gemeensch.voorouder. 

Ongewervelden (zonder wervelkolom) vs Gewervelden (mét wervelkolom).

Verwantschap tussen gewervelden - er zijn steeds nieuwe kenmerken ontstaan.

Leg in je eigen woorden uit wat 'verwant' betekent.

Soort B toont het meeste verwantschap met
soort: A of C?

1. A
2. C

Vissen behoren tot de .....

1. gewervelden
2. ongewervelden

Kijk goed naar de afbeelding. Je ziet hier ...

1. ongewervelden, holtedieren
2. gewervelden, weekdieren
3. gewervelden, stekelhuidigen
4. ongewervelden, sponzen

Lesdoelen 12.3 

- Je kan vertellen hoe lang er al leven is op aarde

- Je kan uitleggen hoe leven op aarde is mogelijk geworden 

- Je kan een verwantschapsschema lezen en begrijpen

Hw: Zs

3 tm 14

Waardoor veranderen soorten?

Evolutie = veranderen van soorten en ontstaan van nieuwe soorten

Evolutietheorie = 
 theorie die dit verklaart. Opgesteld door Charles Darwin 

Soorten kunnen veranderen als..

1. er variatie in eigenschappen als gevolg van mutaties in het DNA optreedt

2. de eigenschappen die variëren, erfelijk zijn

3. er natuurlijke selectie op deze eigenschappen plaatsvindt

                                     

Survival of the fittest en natuurlijke selectie

Ontstaan van een nieuwe soort door isolatie

Hoe onstaan nieuwe soorten?

Survival of the fittest: de best aangepaste varianten overleven en planten zich voort.

Door isolatie kunnen nieuwe soorten ontstaan.

filmpje
= 2 min. 

Het proces waarbij organismen zich aanpassen aan hun omgeving noem je...?

1. Ecologie
2. Charles Darwin
3. Survival of the fittest
4. Evolutie

natuurlijke selectie 

de aarde bevat miljoenen soorten 

Radioactiviteit

scheiding tussen organismen van een soort 

Mutageen

Aanpassing

Ras

Evolutie

Huiswerk = 12.3 lezen/maken.

succes :) 

15 tm 26

Vragen? Stel ze vooral!