Faqta - Alles moet anders - Tegel 1 t/m 9

• Kunst
• Basisschool
• Groep 5

Faqta - Alles moet anders

Herhaling tegel 1 t/m 9

Tegel 1 - oude ideeën werden weer nieuw

Memento mori

Carpe diem 

Humanist

Memento mori = denk eraan dat je sterven moet. Dus je moest leven volgens de regels van de kerk. 

Carpe diem = pluk de dag! Dit stond in de teksten van de oude Grieken en Romeinen. Zij zeiden dat je moest leven volgens de Bijbel, maar ook voor jezelf moest nadenken.

Humanisten = mensen die door de teksten van de oude Grieken en Romeinen zelf op onderzoek uitgingen. Zij geloofden dat niet alleen god, maar ook de mens belangrijk was. 

Hoe kwam het dat de kerk zo rijk werd?

1. Iedereen die de kerk inging, moest geld betalen.
2. De kerk kreeg geld van de koning van het land.
3. Als je fouten maakte, kon je de kerk geld geven. Dan werden je zonden vergeven.

Tegel 2 - een beroemde humanist

Desiderius Erasmus

Desiderius Erasmus is een beroemde humanist. Hij schreef een boek vol grappen met een kern van waarheid.

Hij probeerde het humanisme te verbinden met religie door middel van komedie.

Wel

Niet

Leven nu en hier is belangrijk.

Dood is het einde van je leven.

De mens is belangrijk.

God is belangrijk.

Leven na de dood.

Tegel 3 - de boekenkist van Hugo de Groot

Vroeg naar de universiteit

Veel nieuwe ideeën 

Hugo de groot ging al vroeg naar de universiteit. Hij was een groot denker met nieuwe ideeën. 

Hij bedacht bijvoorbeeld regels voor het voeren van oorlog, deze regels gelden nu nog steeds. 

Toch belandde hij in de gevangenis. Hij koos namelijk de kant van Johan van Oldenbarnevelt die de strijd verloor van prins Maurits. Prins Maurits stopte hem daarna in de gevangenis. Hij was uiteindelijk wél ontsnapt.

Tegel 4 - boeken werden gedrukt

Analfabeet

Boekdrukkunst

De meeste mensen waren in de middeleeuwen analfabeet = ze konden niet lezen of schrijven. 

Rond 1430 werd de boekdrukkunst uitgevonden. Monniken hoefden teksten niet meer over te schrijven. Dit was een hele grote verandering. Boeken konden veel sneller verspreid worden.

Wat moest je kunnen om een succescol koopman te zijn?

1. De Latijnse taal schrijven en lezen.
2. De Nederlandse taal schrijven en lezen.
3. Rekenen, schrijven en lezen.

Tegel 5 - de wetenschapper Leonardo da Vinci

Homo universalis

Mona Lisa

Leonardo da Vinci leefde van 1452 tot 1519.

Hij heeft ongeveer 25.000 tekeningen gemaakt van heel veel verschillende onderwerpen. Van die tekeningen zijn er nu nog zesduizend bewaard gebleven. 

Homo universalis = een mens die zich op zo veel mogelijk gebieden ontwikkelde. 

Aan de Mona Lisa kon je zien dat het na de middeleeuwen gemaakt was, doordat het een levensecht portret is. In de middeleeuwen was de mens niet belangrijk, maar daarna wel.

Wat was Leonardo da Vinci?

1. Een kunstenaar
2. Een uitvinder en architect
3. Een filosoof, componist en ingenieur
4. Hij was alles wat bij A, B en C staat en nog veel meer.

Tegel 6 - draait de zon om de aarde?

Nicolaus Copernicus > heliocentrisch idee

Heliocentrisch idee = niet de aarde, maar het zon is het middelpunt. De aarde draait net als andere planeten om de zon. 

Dit idee werd later door Galileo Galilei bewezen. Hij vond hulpmiddelen om het heelal beter te kunnen bestuderen.

Dit betekende dus dat de oude Grieken en Romeinen, maar ook de kerk het fout hadden. De paus vond dit niet oké en zorgde ervoor dat het boek van Copernicus verboden werd.

Welke astronoom zei dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt was?

1. André Kuipers
2. Leonardo da Vinci
3. Nicolaas Copernicus
4. Galileo Galilei

Tegel 7 - Luther en Calvijn

- Calvijn geloofde wél in predestinatie.

- Luther zei dat de vorst was gekozen door god.

- Calvijn wilde een scheiding van de kerk en de staat.

In 95 stellingen legde Luther uit dat de kerk geen aflaten moest verkopen. Hij schreef onder andere dat elke christen die oprecht berouw had van zijn zonden al vergeven werden door God.

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Schreef 95 stellingen tegen het 'aflaatsysteem'.

Vluchtte naar Zwitserland.

Zorgde voor een vertaling van de bijbel.

Was tegen onheilige gebruiken.

Tegel 8 - ketters en heksen

Ketters

Inquisitie

Ketter = iemand die afwijkt van een bepaald geloof van iemand.

Inquisitie = rechtbank voor de rooms-katholieke kerk. 

Welke groepen werden door de inquisitie vervolgd?

Wel

Niet

Criminelen

Katholieken

Protestanten

Joden

Tegel 9 - oorlog om het geloof

Filips II > paus 

Tachtigjarige oorlog

Filips II werkte samen met de paus om protestanten te straffen. De kerkelijke rechtbank beoordeelde of iemand schuldig was. De koninklijke rechtbank voerde de straf uit. Filips II trad hard op tegen de protestanten. 

In de loop van de Tachtigjarige Oorlog wilden de Nederlandse opstandelingen helemaal vrij zijn van de Spaanse overheersing.

De Spaanse soldaten waren meedogenloos. Zo gaf de stad Naarden zich in 1572 over aan het Spaanse leger. Toch doodde ze alle inwoners die niet konden vluchten. Maar de opstandelingen hadden ook succes. 

In december 1573 sloten Spaanse soldaten de stad Leiden af. Ze wilden de inwoners uithongeren, maar de stad was goed bevoorraad. Na een tijd gingen de soldaten weg. Een wonder! Maar ze kwamen terug …. 

Is de naam 'Tachtigjarige oorlog' tijdens of na de oorlog bedacht?

1. Tijdens de oorlog.
2. Na de oorlog.

Na de oorlog, want dan weet je hoe lang het geduurd heeft.