H5 Ingrijpen in de natuur: deel 1

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Hoofdstuk 5: Ingrijpen in de natuur

De ontwikkeling van de landbouw 

vanaf 8500 v.C.

Vraag 1: Hoe is de landbouw ontstaan en verspreid?

Lees de tekst  en bekijk de tijdlijn op p.6O (D1)

Veranderend klimaat

• Einde laatste ijstijd: ca 13 000 v.C.: milder klimaat in groot deel van de wereld.
• Nabije Oosten: klimaat warmer en vochtiger             uitgestrekte bergflanken met graan (voorlopers tarwe en gerst) 
• = VRUCHTBARE HALVE MAAN

Vruchtbare halve maan

• Voedselverzamelaars-jagers hadden het hier gemakkelijker dan ooit.
• Rondtrekken voor plantaardig voedsel was niet meer nodig: er was genoeg voedsel om voorraden op te slaan.
• Het graan trok kuddes wilde schapen en geiten aan: voldoende vlees.
• De mens werd sedentair in plaats van nomadisch: ze bleven op een vaste woonplaats.
• Nederzettingen ontstonden: mensen gingen in hutten wonen.

LWB p.62

Opdracht 2A

Domesticatie =

1. ingrijpen in de natuur
2. leven van de natuur

Opdracht 2A

landbouw =

1. voedsel verzamelen
2. voedsel produceren

Opdracht 2A

akkerbouw =

1. zelf dieren selecteren om te fokken
2. zelf planten selecteren en telen

Opdracht 2A

veeteelt =

1. zelf dieren selecteren om te fokken
2. zelf planten selecteren en telen

Ontstaan van landbouw

• Probleem: Het warme klimaat blijft niet aanhouden en er komen regelmatig koudere periodes.
• Gevolg: De mensen hebben tijdens koudere periodes niet meer voldoende voedsel in de onmiddellijk nabijheid van hun woonplaats.
• Oplossing: ingrijpen in de natuur: door sedentair te leven hebben de eigenschappen van planten kunnen ontdekken. 
• De mensen gaan zelf voedsel produceren = aan landbouw doen. 
• Planten zelf telen = akkerbouw

Opdracht 2B

3 redenen waarom landbouw precies in de Vruchtbare Halve Maan kon ontstaan: 

• Het klimaat werd er mild en vochtig.
• Wilde graansoorten begonnen spontaan weelderig te groeien.
• Kuddes wilde geiten en schapen werden aangetrokken door de plantengroei.

De mens gaat voor het eerst aan landbouw doen ca. 8500 v.C.

• AKKERBOUW:
• De mensen gaan de zaden van de meest geschikte planten selecteren en zaaien = DOMESTICATIE.
• VEETEELT :
• In plaats van te gaan jagen nemen ze dieren gevangen en gaan ze  de meest geschikte dieren selecteren om mee te fokken = DOMESTICATIE.
• Door veeteelt: vlees maar ook wol en zuivelproducten.
• Later gebruiken ze gedomesticeerde runderen, paarden en ezels ook als rij-, trek- of lastdier.

In de Vruchtbare Halvemaan ontstond er voor het eerst landbouw. Los daarvan waren er ook andere gebieden in de wereld waar men aan landbouw begon te doen met gewassen die daar groeiden.