4.1 Ontwikkeling van het leven herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deze lessonUp

• Herhalen ordenen: indeling van al het leven
•  Herhalen voedselvoorziening vier rijken
• Uitleg endosymbiosetheorie + quizvraag

Welke organismen zijn prokaryoot?

1. bacteriën
2. dieren
3. planten
4. schimmels

Tot welke hoofdgroep behoort
deze cel?

1. Planten
2. Dieren
3. Prokaryoot
4. Eukaryoot

Ordening

Al het leven delen we in volgens deze indeling >

Hoe verder je indeelt:

- aan  hoe meer eisen een organisme moet voldoen

- hoe kleiner de groepen worden

- hoe meer verwant de organismen aan elkaar zijn

Ordening op basis van:

- Celtype: prokaryoot (geen celkern) of eukaryoot (wel celkern)

- Aan/afwezigheid van celwand

- Eencellig / meercellig

- Autotroof / heterotroof

- Vorm

Binas 78: "De vier rijken"

Voedselvoorziening per rijk

Rijk	Voedsel	Soort voedingsstof	Voedingswijze
Plant	CO 2 + H 2 O
Dier	Plantaardig / dierlijk
Bacteriën	Plantaardig / dierlijk
Schimmels	Plantaardig / dierlijk

Twee soorten voedingstoffen

• Anorganische stoffen
  Stoffen opgebouwd uit kleine, eenvoudig gebouwde moleculen. H₂O, NO₃, CO₂, PO₄, etc.
  
• Organische stoffen:
  Stoffen die door organismen zijn gemaakt. Ingewikkelde grote moleculen, bevatten vaak C, H en O. bijv. glucose  C₆H₁₂O₆

Koolstofdioxide

1. Organische stof
2. Anorganische stof

Eiwitten

1. Organische stof
2. Anorganische stof

Organisch of anorganisch?

Anorganisch

Organisch

Eiwit

NaCl

Glucose

DNA

Zuurstof

Rijk	Voedsel	Soort voedingsstof	Voedingswijze
Plant	CO 2 + H 2 O
Dier	Plantaardig / dierlijk
Bacteriën	Plantaardig / dierlijk
Schimmels	Plantaardig / dierlijk

Anorganisch

Organisch

Organisch

Organisch

Bamboe is (1) en een panda is (2)

1. (1) autotroof, (2) autotroof
2. (1) autotroof, (2) heterotroof
3. (1) heterotroof, (2) autotroof
4. (1) heterotroof, (2) heterotroof

Rijk	Voedsel	Soort Voedingsstof	Groep
Plant	CO2 + H2O	Anorganisch
Dier	Plantaardig / dierlijk	Organisch
Bacteriën	Plantaardig/dierlijk	Organisch
Schimmels	Plantaardig/dierlijk	Organisch

Heterotroof

Autotroof

Prokaryoot vs Eukaryoot, hoe is dat ontstaan?

Endosymbiosetheorie

Theorie over het ontstaan van eukaryote cellen: cellen met celkern, organellen en dubbele membranen

Binas 94C: "Endosymbiosetheorie van Margulis"

Aeroob vs. anaeroob

Anaeroob: leven in een omgeving zonder zuurstof

Aeroob: leven in een omgeving met zuurstof

• Eerste prokaryoten waren anaeroob heterotroof: omgeving zonder zuurstof, ze "aten" organisch voedsel (uit de oersoep)
• Later ontwikkelden zich autotrofe bacteriën, deze gingen zuurstof produceren
• Zuurstof was giftig voor anaerobe levensvormen, deze namen af en er ontwikkelden zich aerobe heterotrofe bacteriën 

Endosymbiosetheorie

1. Instulpingen van het celmembraan -> Ontstaan van ER, celmembraan, celkern.
   
2. Fagocytose van een aerobe bacterie -> Ontstaan van mitochondriën.
   
3. Fagocytose van een cyanobacterie -> Ontstaan van chloroplasten (bladgroenkorrels)
   

Endosymbiosetheorie

Wat zou een bewijs kunnen zijn voor de endosymbiosetheorie?

1. Mitochondriën en chloroplasten hebben eigen DNA.
2. Mitochondriën en chloroplasten hebben twee membranen.
3. Prokaryoten hebben ook mitochondriën en chloroplasten.
4. Mitochondriën en chloroplasten kunnen zichzelf vermenigvuldigen in de cel.

Bewijzen voor de endosymbiosetheorie

1. Mitochondriën en chloroplasten hebben eigen DNA.
   
2. Mitochondriën en chloroplasten hebben twee membranen, een binnen- en een buitenmembraan.
   
3. Mitochondriën en chloroplasten kunnen zichzelf vermenigvuldigen in de cel.