Hoofdstuk 2

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

Hoofdstuk 2

Oriëntatie

2.2 Op stoom 

(basis)

 1.2 Burgers en stoommachines (kader)

Water wordt stoom (1)

De eerste machines in fabrieken werden in beweging gebracht door waterkracht. 

Later werd de stoommachine uitgevonden. 

Water wordt stoom (2)

- In de ketel werd water aan de kook gebracht.

- De druk werd naar een ander apparaat geleid en zorgde dat het apparaat ging bewegen

- De apparaten werden door de 

mens bediend.

- Zonder pauze, dag en nacht

Van handwerk naar machines

In de winter was er weinig werk en verdiende gezinnen wat bij met huisnijverheid. Ze kregen grondstoffen van handelaren en verwerkten dit tot producten.

Handelaren verkochten deze producten in dorpen en steden.

Huisnijverheid

Industrialisatie

In sommige gebieden verdwenen landbouw en huisnijverheid bijna helemaal en groeide het aantal fabrieken.

Stoom, steden, spoor

Ook op het land werden meer machines gebruikt om zwaar werk lichter te maken.

De mensen woonde dichtbij de fabrieken waar zij werkten. 

Engeland: 1800

Nederland: 1850 (laat op gang)

Economische verandering

Veranderingen in de samenleving

De industriële revolutie

Overal in Europa waren genoeg grondstoffen te vinden.

- Steenkool uit de mijnen

Om van de grondstoffen producten te maken waren fabrieken nodig. 

De verandering van met de hand maken naar met machines iets maken noemen we de INDUSTRIËLE REVOLUTIE

Na 1800 noemen we dan ook de moderne tijd.

2.3 Hard werken

Kinderarbeid

Rond 1800 werd geld belangrijker.

Het loon dat arbeiders kregen was laag. Kinderen waren het goedkoopst en daarom was kinderarbeid heel gewoon.

Ouders vonden het prima dat hun kinderen werken, zo konden ze werkervaring opdoen.

Kinderwetje

Lange dagen, lage lonen

In de fabriek werk je als arbeider 12 uur per dag.

- Weinig daglicht

- Machines maakte veel herrie

Er waren strenge regels. Als je ziek was werd je meestal ontslagen. Arbeiders waren dus erg ontevreden.

Samen sterk (1)

Arbeiders wilde:

- Kortere werkdagen

- Hoger loon

- Betere werkomstandigheden

Een fabriekseigenaar luisterde niet naar 1 arbeider

Samen sterk (2)

Arbeiders wilde ook rechten en meebeslissen over regels en wetten. Dat kon door kiesrecht.

Kiesrecht was in de 19e eeuw alleen voor de rijken.

Er werden allerlei groepen opgericht door arbeiders die verbetering eisten. 

2.4 Groter gebied en grondstoffen

Nederlands-Indië (1)

Koloniën zijn gebieden in een ander werelddeel die door een Europees land zijn veroverd en worden bestuurd.

Nederlands-Indië (2)

Het ging Nederland om geld en aanzien.

De Indische bevolking was niet blij dat Nederland het bestuur had overgenomen.

De Indische vorsten en machtshebbers hadden niets meer te vertellen. 

Wij zijn de baas hier!

Sommige Indische leiders kwamen in opstand. Maar de Nederlanders hadden beter wapens.

Leiders werden gevangengenomen of gedood.

Nederlanders bepaalde wat er verbouwd moest worden, bijvoorbeeld rubber. 

Wereldwijde handel

Nederland verdiende veel geld aan Nederlands-Indië.

De goedkope grondstoffen werden naar Nederland gebracht en werden met flinke winst over de hele wereld verkocht. 

Alle landen verkochten hun producten aan elkaar.

(exporteren en importeren)

Zo ontstond de wereldmarkt. 

Kolonies in de 19e eeuw

Begrippen