Hoofdstuk 3 paragraaf 2 De nieuwe kaart van Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

3.2 De nieuwe kaart van Europa

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

- Waardoor staten in Europa uiteenvallen en nieuwe staten ontstonden.

- Hoe de communisten de macht grepen in Rusland.

- Hoe de Sovjet-Unie ontstond en een totalitaire dictatuur werd. 

Nederland speelde een belangrijke rol tijdens de eerste wereldoorlog

1. Juist
2. Onjuist

Wat is de directe oorzaak van de eerste wereldoorlog

1. Nationalisme
2. Militarisme
3. De moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije
4. De wapenwedloop

Noem 3 voorbeelden van nieuwe staten in Europa na de Eerste Wereldoorlog

Nieuwe staten

• Geallieerden sloten vredesverdrag met Duitsland
• 1919: Verdrag van Versailles
• Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse rijk vielen uiteen
• Volken wilden een eigen staat -> nationalisme
• Joegoslavië: Kroatië, Servië en Bosnië
• Deel Ottomaanse rijk werd Turkije

Verliezers

" Na de Eerste wereldoorlog sloten de overwinnaars met Duitsland het verdrag van Versailles. Duitsland werd gestraft. Oostenrijk(-Hongarije) en het Ottomaanse rijk vielen uiteen en er ontstonden nieuwe staten"

Noem 3 gevolgen van de Eerste Wereldoorlog voor Duitsland

Verdrag van Versailles

Duitsland was de boeman uit de Eerste Wereldoorlog en moest gestraft worden

Afspraken:

• Inleveren kolonies
• Leger van max. 100.000 mannen
• Herstelbetalingen
• Duitsland moest land afgeven aan Frankrijk en Polen.

Aantekeningen

Na de Eerste wereldoorlog sloten de overwinnaars met Duitsland het verdrag van Versailles. Duitsland werd gestraft. Oostenrijk(-Hongarije) en het Ottomaanse rijk vielen uiteen
Duitsland was de boeman uit de Eerste Wereldoorlog en moest gestraft worden

Afspraken:

Inleveren kolonies

Leger van max. 100.000 mannen

Herstelbetalingen

Duitsland moest land afgeven aan Frankrijk en Polen.

Communisten

• Voedseltekorten zorgden voor stakingen en demonstraties
• Oorlog tegen Duitsland ging slecht. Soldaten sloten zich aan bij demonstranten
• Tsaar (Russische vorst) trad af
• Oktober 1917: Staatsgreep Lenin
• Burgeroorlog gewonnen door Lenin

In juli 1918 worden tsaar Nicolaas II (Keizer van Rusland) en zijn gezin op brute wijze vermoord door de communisten. 

Leg de volgende begrippen uit: Dictatuur, Regime, Terreur, concentratiekamp en Totalitaire Staat

Dictatuur in Rusland

• Onder leiding van Lenin werd Rusland een dictatuur (alleenheerschappij).
• Het communistische regime (ondemocratische regering) verbood alle andere partijen en onderdrukte de bevolking met terreur (bangmakerij met geweld).
• Tegenstanders werden in concentratiekampen gevangen gezet of vermoord. 
• Lenin werd opgevolgd door Stalin. Hij was een nóg strengere dictator. Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire staat: waarin de overheid de samenleving volledig wilde beheersen.

In een dictatuur hebben meerdere mensen de macht

1. waar
2. niet waar

Lenin: 1917 - 1924

Stalin: 1928 - 1953

Jozef Stalin

• Jozef Stalin wint machtsstrijd --> concurrenten werden vermoord
• 1928: invoering planeconomie 
• Totalitaire dictatuur:

1. Leiderschapsverheerlijking
2. Censuur (Controlerende macht overheid)
3. Propaganda (communicatiemiddel om mening van het volk te beïnvloeden)
4. Terreur (bangmaken met geweld)

• Tegenstanders in goelags

Leg uit: Wat is een planeconomie?

Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• De staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.

In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

Veel van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden

Navalny

...een strafkamp waar o.a. Navalny (politieke tegenstander van Poetin) zit opgesloten. 

Aantekening

in 1917 sluit Rusland apart een vrede met duitsland.
Zo eindigt voor Rusland de eerste wereldoorlog. Het land wordt communistisch onder leiding van Lenin. Later komt stalin aan de macht hij maakt van de sovjet unie ( nieuwe naam van rusland) een totalitaire staat

Begrippen uit deze les

• concentratiekamp
  
• communist
  
• dictatuur
  
• dictator
• planeconomie

Begrippen uit deze les

• radicaal
  
• regime
• terreur
  
• totalitair
• nationalisme 

Huiswerk

Maken: 3.2 De nieuwe kaart van Europa