Herhaling T4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 4 Voortplanting

B1 - De puberteit

Primaire geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken = kenmerken van mensen waaraan we het geslacht herkennen. 

Deze kenmerken zijn al vanaf de geboorte te zien. 

Jongens: penis en balzak. 

Meisjes: vagina en schaamlippen. 

Verschil tussen primaire en secundaire geslachtskenmerken kennen

Secundaire geslachtskenmerken

Secundaire geslachtskenmerken = lichamelijke kenmerken die zich pas ontwikkelen in de puberteit. 

Thema 4 Voortplanting

B2 - Een vrouw

Voortplantingsstelsel van de vrouw. De meeste voortplantingsorganen liggen in de onderbuik

Voortplantingsstelsel van de vrouw.

De meeste voortplantingsorganen liggen in de onderbuik. 

Onderdelen van het vrouwelijke voorplantingsstelsel + de functies 

Clitoris:

gevoelig voor seksuele prikkels

Urinebuis: 

hierdoor wordt urine afgevoerd naar buiten

Vagina:

hier kan de penis naar binnen. 

kleine schaamlippen: maken slijm aan bij seksuele opwinding. 

maagdenvlies:

randje slijmvlies aan begin van vagina. 

Baarmoeder en eierstokken

Een vrouw heeft een baarmoeder en eierstokken.

• In de eierstokken worden eicellen gemaakt.
• eileiders vervoeren de eicel naar de baarmoeder. 

Kunnen uitleggen wat er gebeurt in de eierstokken 

Ovulatie

Ovulatie/ eisprong = het vrijkomen van een rijpe eicel uit de eierstok.

• eicel gaat naar de eileider 
• bevruchting mogelijk in de eileider
• op dag 14 ovulatie
• eicel blijft 24 uur in leven na de ovulatie

Hoe lang blijft de eicel nog in leven na de ovulatie? 

Waar vindt de ovulatie plaats? 

Clitoris en schaamlippen

Clitoris: bestaat uit zwellichamen en is gevoelig voor prikkels

alleen de clitoriseikel is zichtbaar en wordt bedekt door de clitorishoed.

Je hebt binnenste- en buitenste schaamlippen

De wand van de binnenste schaamlippen bevatten slijmklieren.

Maagdenvlies

-Randje weefsel aan het begin van de vagina

-Het is GEEN dicht vlies, dat door geprikt kan worden (met een tampon of tijdens penetratie)

-Sommige meisjes hebben geen maagdenvlies

Kan twee á drie dagen duren.

Soms een week

Eens in de 28 dagen

Eerste menstuatie

tussen 10 en 16 jaar

Menstruatie (ongesteld) 

Menstruatiecyclus 

                Menstruatie             Ovulatie                     menstruatie ongesteldheid

Hoeveel dagen duurt de menstruatiecyclus? 

Wat gebeurt er op dag 1 van de menstruatiecyclus? 

Wat gebeurt er op dag 14 van de menstruatiecyclus?

Thema 4 Voortplanting

B3 - Een man

Het voortplantingsstelsel van de man

Teelballen en balzak

Productie zaadcellen in de balzak, opslag in de bijballen
Prostaat en zaadblaasjes zorgen voor vocht
Zwellichamen zorgen dat de
penis stijf wordt.

Voorplantingsstelsel van de man

Teelballen: Orgaan dat de zaadcellen maakt.
Balzak: Huidplooi waar de teelballen in liggen.
Bijballen: Hier worden de zaadcellen opgeslagen.
Zaadleiders: Vervoeren de zaadcellen.
Zaadblaasjes: Voegt vocht en voedingstoffen toe aan de zaadcellen.
Prostaat: Voegt vocht toe aan de zaadcellen.

Urinebuis: Vervoert Urine uit de blaas naar buiten

Sperma: Zaadcellen + toegevoegd vocht.

Alle onderdelen + functies kennen

Zaadcel of Spermacel

Een spermacel heeft een kop en een zweepstaart.

Met de zweepstaart kan hij zich voortbewegen. 

Mannen kunnen tot op hoge leeftijd sperma produceren. 

Zaadleiders vervoeren de zaadcellen. 

Wat zal er gebeuren als de zaadcel geen zweepstaart heeft? 

Waarom is de eicel groter dan de zaadcel?

Sperma

Sperma bestaat uit vocht met zaadcellen. 

Het vocht komt uit de zaadblaasjes en de prostaat. 

die liggen in de onderbuik. 

 

Zwellichamen

Erectie = een stijve, de zwellichamen vullen zich met bloed. 

Zaadlozing

Zaadlozing = klaarkomen/orgasme

Door geslachtsgemeenschap of door zelfbevrediging (masturbatie)

Thema 4 Voortplanting

B5 - Veilig vrijen

Anticonceptie 

Anticonceptie = tegen bevruchting = voorbehoedsmiddelen.

• Voorkomen dat er bevruchting plaatsvindt. 

Welke anticonceptiemiddel beschermt tegen soa's? 

Onbetrouwbare manieren van geboorteregeling

• Periodieke onthouding: menstruatiecyclus bijhouden. 

• Coïtus interruptus =  onderbroken geslachtsgemeenschap. 

Het condoom

Een condoom is een hoesje (rubber) die je om de penis schuift.

Het vangt de zaadcellen op, zodat ze niet in de vagina van de  vrouw komen. 

Het condoom is het enige voorbehoedsmiddel wat ook beschermt

tegen SOA's! 

De pil 

Gedurende 21 dagen dagelijks innemen. 

• 'stopweek' -> menstruatie. 
• In overleg met de huisarts. 

Werking anticonceptiepil

Progesteron: zorgt er bij vrouwen voor dat er geen eitje vrijkomt. Als dit toch gebeurt, kan het eitje zich niet nestelen in de baarmoeder. Verder zorgt het ervoor dat de zaadcellen het eitje niet bereiken

oestrogeen: zorgt er bij vrouwen voor dat het slijm in de baarmoeder zich opbouwt. Als je anticonceptie gebruikt en een stopweek hebt, verlies je dit slijm. Dit lijkt op een natuurlijke menstruatie maar is eigenlijk een opgewekte bloeding. 

Het spiraaltje

Spiraaltje wordt geplaatst in de baarmoeder door de huisarts. 

• koperspiraal 
• hormoonspiraal 

Morning-afterpil

• Gaat zwangerschap tegen -> voorkomt de eisprong. 
• Bevat veel hormonen.
• Innemen binnen 3 dagen na de geslachtsgemeenschap. 
• Bij drogist of apotheek te koop. 

SOA

SOA = afkorting van Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (geslachtsziekten). 

 

Voorbeelden van soa's 

Je moet een aantal soa's kunnen opnoemen (alleen de namen kennen)

Thema 4 Voortplanting

B6 - Zwangerschap

Bevruchting

Bevruchting: wanneer de kernen van de eicel en zaadcel met elkaar versmelten.

• nadat 1 zaadcel is binnengedrongen wordt de eicel ondoordringbaar
• bevruchting vindt plaats in de eileider

Waar vindt de bevruchting plaats? 

Innesteling

Bevruchte eicel gaat delen, dit gebeurt al in de eileider

• Na 4 tot 5 dagen komt het klompje cellen aan in de baarmoeder 

Innesteling: klompje cellen zet zich vast in het baarmoederslijmvlies

Waar vindt de innesteling plaats? 

Placenta

De placenta/moederkoek zorgt ervoor dat het kind voeding en zuurstof krijgt, dus kan groeien.

Het bloed van zowel de moeder als het kind loopt hier langs elkaar om stoffen uit te wisselen -> door de navelstreng van de embryo.

Op de afbeelding herkennen waar de placenta en navelstreng zitten

Navelstreng

De navelstreng is de verbinding tussen de placenta en het embryo.

• De navelstreng zorgt dat het embryo voedingsstoffen krijgt van het bloed van de moeder. 
  
• De navelstreng zorgt dat de afvalstoffen van het embryo via de navelstreng naar de placenta worden afgevoerd. 
  

De vruchtvliezen

Het embryo maakt ook vruchtvliezen met vruchtwater aan, 

Dit beschermt tegen schokken of stoten. 

Ook houdt het de temperatuur constant