Spijsvertering

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Spijsverteringsstelsel

 les

Anatomie van het spijsverteringsstelsel

Per orgaan/structuur wordt er gekeken naar de bijbehorende pathologie

Lesindeling 

1. Lesindeling en Lesdoelen 
2. Theorie spijsverteringsstelsel 
   
3. Zelf aan de slag 
4. Vervolg Spijsvertering 
5. Nabespreken v. opdracht 
6. Afsluiting en huiswerk 
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Benoemen uit welke organen het spijsverteringsstelsel bestaat en via welke volgorde het voedsel deze organen passeert.
  
• Uitleggen welke functies het spijsverteringsstelsel heeft.
  
• Vertellen welke aandoeningen de oesophagus kent, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze aandoeningen behandeld kunnen worden.
  

Onze organen

Tot nu toe gekeken naar de borstholte:

• Longen
• Hart

Terwijl het spijsverteringsstelsel zich grotendeels daaronder bevindt in de buikholte...

Spijsverteringsstelsel

Spijsvertering: Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken tot voedingsstoffen die klein genoeg zijn om door de darmen in het lichaam te worden opgenomen.

• Vertering van voedingsstoffen
• Opname van voedingsstoffen
• Uitscheiding van voedingsstoffen

Spijsvertering

Dit proces begint al in de mond!

• Kauwen + speeksel
  

Dan via slokdarm naar maag:

• Kneden + maagsap (zoutzuur)

Daarna naar dunne darm:

• Peristaltiek + sap van alvleesklier en gal (uit lever)

Spijsvertering

In dunne darm:

• Ook opname voedingsstoffen

Dan naar dikke darm:

• Resorptie van water
• Indikken van ontlasting

Uiteindelijk naar anus

• Ontlasting verlaat het lichaam

Dus...

1. Mond
2. Slokdarm (Oesophagus)
3. Maag
4. Dunne darm (waar lever, alvleesklier en galblaas op uit komen)
5. Dikke darm
6. Rectum
7. Anus 

Alle organen worden in de komende lessen behandeld.

Zelf aan de slag

Open 'Opdracht Spijsverteringsstelsel' 

Kun jij alle organen benoemen?

De mondholte

Mond: Start van spijsvertering

• Kaken zorgen voor mechanische afbraak van voedsel
• Speekselklieren: maken speeksel voor chemische afbraak van voedsel
• Tong duwt voedsel tussen de tanden

Voedsel gaat via de mond naar de keel
en komt in de oesophagus (slokdarm).

Speekselklieren produceren 1 tot 1.5 liter speeksel per dag

De slokdarm

Slokdarm (Oesophagus): Vormt verbinding keelholte en maag

• 25-30 centimeter lang, 2 centimeter breed
• Bestaat uit twee spierlagen voor peristaltiek
• Peristaltiek (spierbewegingen) stuwt
    voedsel naar maag 
• Slokdarm wordt afgesloten met
    onderste slokdarmkringspier

Door de peristaltiek kun je zelfs op z'n kop nog het eten van de mondholte naar de maag transporteren en is het niet beïnvloedbaar door de zwaartekracht.

Kringspier zorgt ervoor dat het voedsel vanuit de maag niet terugstroomt in de slokdarm.

Pathologie van de slokdarm

1. Hernia diafragmatica
   
   
2. Reflux
   
   
3. Oesofagitis

Zoek deze aandoeningen op en vul het schema in!

Hernia diafragmatica

Hernia diafragmatica: Breuk in middenrif

• De opening in het diafragma wordt minder stevig en zwakker
• Aangeboren, of door ouderdom
• Soms door trauma

Niet noodzakelijk om te behandelen:

• Medicijnen tegen maagzuur
• Soms een operatie
• Leefstijladviezen

Meestal geen symptomen, totdat men last krijgt van reflux

Leefstijladviezen: hoofdeind van bed omhoog, stoppen met roken, niet vooroverbuigen bij bukken, niet meer eten 3 uur voor slapengaan etc.

Reflux

Reflux: Het terugstromen van maaginhoud naar slokdarm

• Opboeren en oprispingen
• Pijn achter borstbeen, brandend maagzuur
• Vooral bij bukken, liggen en verhoogde druk in buik
• Door hernia diafragmatica of verzwakte/niet goed werkende sluitspier

Behandeling:

• Medicijnen (maagzuurremmers)
• Leefstijladviezen

Oesofagitis

Oesofagitis: Ontsteking van slijmvlies slokdarm

• Door herhaaldelijke blootstelling aan maagzuur
• Vaak door beperkte werking sluitspier slokdarm
• Pijn achter het borstbeen
• Misselijkheid/braken
• Maagzuur, snel vol zitten

Behandeling: Maagzuurremmers, maagbeschermers

Slokdarmcarcinoom

Oesofaguscarcinoom/slokdarmcarcinoom: 

• Zéér ernstig!
• Door roken en alcohol
• Lang zonder klachten -> Totdat eten 'niet meer zakt'
• In een later stadium kan patiënt niet meer drinken
• Vaak uitzaaiingen, zéér slechte prognose
• Door roken, alcoholgebruik en reflux 

Omdat slokdarmkanker vaak pas in een laat stadium wordt ontdekt is 5 jaar na de diagnose ongeveer 24 procent van de patiënten nog in leven.