Les 3: Omgevingswet en Klimaatrechtvaardigheid

• Watermanagement
• HBO
• Studiejaar 2

Lesopbouw keuzecursus

Les 1 (introductieles): Klimaat staat centraal met de 3 K’s: Klimaatverandering, Klimaatmitigatie en Klimaatadaptatie. 

Les 2 t/m 4: De stad van morgen staat centraal: Stedelijke gebiedsontwikkeling, Omgevingswet & Klimaatgerechtigheid, en Waterhuishouding. Voor deze lessen zijn gastdocenten uitgenodigd. 

Les 5: Transitiethema’s staan centraal die zowel raakvlakken hebben met Klimaat als met de Stad van morgen. 

Programma Les 4: Omgevingswet en Klimaatgerechtigheid

1. Introductie
   
2. Relatie met Les 2
3. Omgevingswet 
4. PAUZE (5 min.)
5. Klimaatgerechtigheid
6. Relatie met Les 4
7. Voorbereiding Les 4: Stelling formuleren
   

Welke vormen van klimaatadaptatie (maatregelen) ben je tegengekomen in Les 2 Stedelijke ontwikkeling?

OMGEVINGSWET

Ruimte is schaars: 

Strijd voor klimaatbelangen = strijd om ruimte 

Zorg om klimaat = Grote ruimtelijke opgave

De energietransitie (= onderdeel klimaatmitigatie) heeft door o.a. zonne- en windenergie, biomassateelt, geothermie, warmtenetten en energieopslagmeren grote ruimtelijke gevolgen. Dat geldt ook voor klimaatadaptatie met bijvoorbeeld ruimte voor de rivier, waterbergingsgebieden en dijkverzwaringen. Nooit eerder stond Nederland voor zo’n complexe, water-ruimte-natuur-energie-klimaatopgave (= integrale opgave). Bron: Omarm de chaos (2021)

Schaarse ruimte in Nederland: Streven naar integrale inrichting 

Schaarse ruimte in de stad: Streven naar integrale stedelijke gebiedsontwikkeling

Huidige wetgeving is ongeschikt voor 

integrale stedelijke gebiedsontwikkeling

De huidige wetgeving voor de fysieke leefomgeving bestaat uit 26 wetten die gericht zijn op specifieke onderdelen, zoals Water, Bodem, Milieu en RO. Voor integrale stedelijke gebiedsontwikkeling moeten echter verschillende belangen in samenhang worden meegenomen, zoals klimaatadaptatie, energietransitie, biodiversiteit, wonen, werken en recreëren. Dit is lastig met veel verschillende wetten.

Omgevingswet: Van conflicterende belangen naar Win-Win

Wie heeft de meeste invloed in een participatietraject?

Aandacht nodig voor inclusiviteit bij participatie

Veel klimaatproblemen in kwetsbare wijken

In kwetsbare wijken zijn de meeste bewoners niet de eigenaar van de woning. Ze huren een woning van een woningcorporatie of van een particuliere verhuurder. 

Voor de kleine groep woningbezitters zal het aanvragen van een subsidie en het voorfinancieren van de maatregel waarvoor subsidie wordt aangevraagd vaak een grote hindernis vormen.

Onbereikbare subsidies voor klimaatadaptatie

Meer aandacht voor kwetsbare wijken

KLIMAATRECHTVAARDIGHEID

Rel klimaatmars op 12 november 2023

Wat weet jij over klimaatongelijkheid?

Klimaatrechtvaardigheid voor vrouwen

Equality (gelijkheid), Equity (rechtvaardigheid), Justice (gerechtigheid)

Voorbeeld klimaatgerechtigheid/’justice’: Eisen en richtlijnen voor nieuwbouw (HOE bouwen)

Voorbeeld klimaatgerechtigheid/’justice’: Bepalen van geschikte locaties (WAAR bouwen)

Wat is geen vorm van Equality (gelijkheid)?

1. Subsidie groene daken
2. Tegelwip-actie
3. Regenton-actie
4. Klimaatcoach voor kwetsbare groepen

Wat is een vorm van Justice (gerechtigheid)?

1. Gemeente focust zich met klimaatadaptieve maatregelen op kwetsbare wijken
2. Woningcorporaties krijgen subsidie om hun wooncomplexen klimaatadaptief te renoveren
3. Wet- en regelgeving voor ontwikkelaars zoals groennorm en waternorm
4. Nieuwe sociale huurwoningen moeten klimaatadaptief gebouwd worden

Podcast: Klimaatrechtvaardigheid

Voorbereiding Les 4: Doornemen onderstaande informatiebronnen

1. Pamflet ‘Het water komt’ (is aangestipt in les 1): https://decorrespondent.nl/hetwaterkomt
   
2. Artikel ‘Hoogleraar transitiekunde: De Randstad ligt in 2121 aan het Blauwe Hart’: https://www.nrc.nl/nieuws/2021/11/01/hoogleraar-transitiekunde-de-randstad-ligt-in-2121-aan-het-blauwe-hart-a4063863
   
3. Artikel ‘Het einde van Nederland’: https://flowsplatform.nl/documents/DeltaLinks%20article%20-%20Einde%20van%20Nederland.pdf
4. Artikel ‘De Noordzee indammen. Een goed plan?: https://www.delta.tudelft.nl/article/de-noordzee-indammen-een-goed-plan#

BONUS

Inclusiviteit = ieder mens doet mee 

Pas op met vooronderstellingen over ‘groepen’ stakeholders en vertegenwoordigers van die groepen in een participatietraject. Een groep kan heel anders in elkaar zitten dan je in eerste instantie denkt. Stel daarom je oordeel uit en leer stakeholders kennen door met hen in gesprek te gaan en naar hun wensen te vragen. Misschien ontdek je dan een Win-Win situatie.