Les 4: Omgevingswet en Klimaatrechtvaardigheid

1 / 42
next
Slide 1: Video
WatermanagementHBOStudiejaar 2

This lesson contains 42 slides, with interactive quizzes, text slides and 8 videos.

time-iconLesson duration is: 100 min

Items in this lesson

Slide 1 - Video

Lesopbouw keuzecursus
Les 1 (introductieles): Klimaat staat centraal met de 3 K’s: Klimaatverandering, Klimaatmitigatie en Klimaatadaptatie. 
Les 2 t/m 4: De stad van morgen staat centraal: Stedelijke gebiedsontwikkeling, Waterhuishouding, en Omgevingswet & Klimaatgerechtigheid.  Voor deze lessen zijn gastdocenten uitgenodigd. 
Les 5 t/m 7: Transitiethema’s staan centraal die zowel raakvlakken hebben met Klimaat als met de Stad van morgen. In les 6 bezoeken we BlueCity.

Slide 2 - Slide

Programma Les 4: Omgevingswet en Klimaatgerechtigheid
  1. Introductie
  2. Relatie met Les 3
  3. Omgevingswet 
  4. PAUZE (5 min.)
  5. Klimaatgerechtigheid
  6. Relatie met Les 5
  7. Voorbereiding Les 5: Stelling formuleren



Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Combinatie klimaatadaptatie en klimaatmitigatie niet altijd een goed idee

Slide 5 - Slide

OMGEVINGSWET

Slide 6 - Slide

Ruimte is schaars: 
Strijd voor klimaatbelangen = strijd om ruimte 

Slide 7 - Slide

Zorg om klimaat = Grote ruimtelijke opgave
De energietransitie (als onderdeel van klimaatmitigatie) heeft door de inpassing van zonne- en windenergie, biomassateelt, geothermie, warmtenetten en energieopslagmeren vergaande ruimtelijke gevolgen. Datzelfde geldt voor klimaatadaptatie met bijvoorbeeld ruimte voor de rivier, retentiegebieden en dijkverzwaringen. Nooit eerder stond Nederland voor zo'n integrale, en dus complexe, water-ruimte-natuur-energie-klimaatopgave. Bron: Omarm de chaos (2021)

Slide 8 - Slide

Schaarse ruimte in Nederland: Streven naar integrale inrichting 

Slide 9 - Slide

Schaarse ruimte in de stadStreven naar integrale stedelijke gebiedsontwikkeling

Slide 10 - Slide

Huidige wetgeving is ongeschikt voor 
integrale stedelijke gebiedsontwikkeling
De huidige wetgeving voor de fysieke leefomgeving bestaat uit 26 wetten die vooral gericht zijn op deelbelangen, zoals Water, Bodem, Milieu en RO. Voor integrale stedelijke gebiedsontwikkeling is een integrale benadering nodig waarin verschillende deelbelangen in samenhang worden meegenomen. Dan kan bijv. klimaatadaptatie samengaan met energietransitie, biodiversiteit, wonen, werken en recreëren

Slide 11 - Slide

Nieuwe wetgeving: Omgevingswet (per 1-7-2023?) 
In de Omgevingswet worden 26 wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving samengevoegd tot 1 integrale wet met 1 vergunning (Omgevingsvergunning). Daarmee is het de grootste wetswijziging sinds de herziening van de Grondwet in 1848. 

De Omgevingswet markeert de overgang van sectoraal naar integraal beleid met 'water en bodem sturend' en meer ruimte voor transitiethema's, zoals: Energietransitie, Klimaatadaptatie, Duurzame verstedelijking, Gezonde leefomgeving, Digitalisering en Circulaire economie.

De Omgevingswet dwingt de overheid integraal te gaan denken en werken. Dit vraagt een cultuuromslag, omdat veel ambtenaren nog op sectorale afdelingen werken en zo denken. 

Slide 12 - Slide

Wat betekent 'water als leidend principe' niet?
A
Water is 'sturend' in plaats van 'volgend' bij de ruimtelijke inrichting
B
Water bepaalt de grenzen en randvoorwaarden voor keuzes over de ruimtelijke inrichting
C
Waterberging is de belangrijkste ruimtelijke opgave binnen de ruimtelijke inrichting
D
Belangen vanuit de 3 deltaplannen Zoetwater, Waterveiligheid en Ruimtelijke Adaptatie moeten meegewogen worden bij de ruimtelijke inrichting

Slide 13 - Quiz

Slide 14 - Video

Welke voordelen heeft de Omgevingswet volgens dit filmpje?

Slide 15 - Open question

Slide 16 - Video

Afwegingsruimte

Slide 17 - Mind map

Omgevingswet: Van conflicterende belangen naar Win-Win

Slide 18 - Slide

Van ‘Nee, tenzij’ naar ‘Ja, mits’ 
De Omgevingswet legt het initiatief voor het ruimtelijk inrichten van de fysieke leefomgeving minder bij de overheid zélf en meer bij burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Samen moeten zij tot zoveel mogelijk overeenstemming komen. Daarom zijn overheden verplicht om een participatietraject op te zetten voor belanghebbenden (= stakeholders). Aandacht voor inclusiviteit en klimaatrechtvaardigheid is daarbij belangrijk. 

Slide 19 - Slide

Wie heeft de meeste invloed in een participatietraject?

Slide 20 - Slide

Aandacht nodig voor inclusiviteit bij participatie

Slide 21 - Slide

Veel klimaatproblemen in kwetsbare wijken

Slide 22 - Slide

In kwetsbare wijken zijn de meeste bewoners niet de eigenaar van de woning. Ze huren een woning van een woningcorporatie of van een particuliere verhuurder. 

Voor de kleine groep woningbezitters zal het aanvragen van een subsidie en het voorfinancieren van de maatregel waarvoor subsidie wordt aangevraagd vaak een grote hindernis vormen.
Onbereikbare subsidies voor klimaatadaptatie

Slide 23 - Slide

Vergroten van klimaatbewustzijn in kwetsbare wijken

Slide 24 - Slide

KLIMAATRECHTVAARDIGHEID

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

Slide 27 - Video

Slide 28 - Slide

Inclusive Climate Action Rotterdam (ICAR): De gemeente Rotterdam streeft naar klimaatgelijkheid en inclusief klimaatbeleid

Slide 29 - Slide

WRR adviseert kabinet over rechtvaardig klimaatbeleid

Slide 30 - Slide

Wat weet jij over klimaatongelijkheid?

Slide 31 - Open question

Slide 32 - Video

Klimaatrechtvaardigheid voor vrouwen

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Slide

Equality (gelijkheid), Equity (rechtvaardigheid), Justice (gerechtigheid)

Slide 35 - Slide

Wat is geen vorm van Equality (gelijkheid)?

A
Subsidie groene daken
B
Tegelwip-actie
C
Regenton-actie
D
Klimaatcoach voor kwetsbare groepen

Slide 36 - Quiz

Wat is een vorm van Justice (gerechtigheid)?

A
Gemeente focust zich met klimaatadaptieve maatregelen op kwetsbare wijken
B
Woningcorporaties krijgen subsidie om hun wooncomplexen klimaatadaptief te renoveren
C
Wet- en regelgeving voor ontwikkelaars zoals groennorm en waternorm
D
Nieuwe sociale huurwoningen moeten klimaatadaptief gebouwd worden

Slide 37 - Quiz

Podcast: Klimaatrechtvaardigheid

Slide 38 - Slide

Voorbereiding Les 5: Bouwplan voor betogende essay 
+ voorbeelden van transitiethema's
  1. Verdiep je in klimaatverandering en klimaatadaptatie door het bekijken van bijv. presentaties van afgelopen lessen, artikelen, boeken, websites.
  2. Zoek of bedenk een interessant onderwerp dat te maken heeft met klimaatadaptatie in relatie tot de stad waar mensen voor of tegen kunnen zijn.
  3. Onderzoek of dit onderwerp een relatie kan hebben met  klimaatmitigatie dat we in Les 1 besproken hebben. 
  4. Vertaal dit onderwerp naar een goede stelling met de kenmerken die we in Les 3 besproken hebben.

Slide 39 - Slide

BONUS

Slide 40 - Slide

Inclusiviteit = ieder mens doet mee 

Pas op met vooronderstellingen over ‘groepen’ stakeholders en vertegenwoordigers van die groepen in een participatietraject. Een groep kan heel anders in elkaar zitten dan je in eerste instantie denkt. Stel daarom je oordeel uit en leer stakeholders kennen door met hen in gesprek te gaan en naar hun wensen te vragen. Misschien ontdek je dan een Win-Win situatie.

Slide 41 - Slide

Slide 42 - Video