Les 3 - §4.3

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

H4 Elektriciteit

§4.1 Stroomkringen

§4.2 Elektrische energie

§4.3 Elektrische energie opwekken

§4.4 Elektrische energie vervoeren

§4.5 Elektrische energie gebruiken

Leerdoelen

• Je kunt de opwekking en opslag van energie in een auto beschrijven.
  
• Je kunt de onderdelen van een dynamo benoemen. 
• Je begrijpt de werking van een dynamo

Maken

• Probeer op zijn minst de volgende opdrachten goed te maken: 23 t/m 28
• Vind je het onderwerp lastig, maak dan meer opdrachten.
  
• Kijk deze opdrachten na.
  
• Bepaal welke opdrachten je besproken wilt hebben?

Soorten magneten

• Permanente magneet 
• Elektromagneet ( spoel & weekijzer )

Permanente magneten

Permanente magneet = Is altijd magnetisch

1. Staafmagneet
   
2. Hoefijzermagneet
   
3. Naaldmagneet
   

Worden gebruikt in:

Dynamo's, kompassen, luidsprekers, harde schijven, 

Hoe werkt een magneet?

Noordpool + Zuidpool

3 soorten metaal zijn magnetisch:

• IJzer
• Nikkel
• Cobalt

Elektromagneet

Veel koperdraden opgerold = Spoel

Stroom door een spoel -> Elektromagneet

Wordt sterker door:

• Meer windingen
  
• Grotere stroom
  
• IJzeren kern
  

Elektromagneet kun je zelf aan/uit zetten.

Als je de stoomrichting omdraait, wisselen ook de noordpool en zuidpool om. 

Werking dynamo / generator

1. Je fietst.
2. Het wieltje van de dynamo gaat draaien.
3. De magneet gaat draaien.
4. In de spoel gaat een stroom lopen.
5. De lamp gaat branden.

Werking dynamo / generator

• In een dynamo of generator ontstaat wisselspanning doordat of de spoel of de magneet draait. 
  
• Hierdoor wordt het ijzer in de kern gemagnetiseerd met steeds wisselende polen.
  
•  Er is dus ook een steeds wisselend magneetveld met een (wisselende) inductiespanning. 
  

Hoe werkt een elektromotor?

Buitenkant = Permanente magneten zitten vast.

Binnenkant = Elektromagneet kan ronddraaien.

Op het juiste moment wordt de stroom omgedraaid, 

zodat de binnenkant blijft draaien.

Elektromotor

Een elektromotor werkt dmv een permanente magneet  en een draaibare spoel. 

Hij zet elektrische energie om in bewegingsenergie. 

Accu

In de accu zit chemische energie. Dit kan omgezet worden tot elektrische energie.

In een accu zit 12 volt spanning

Uit welke twee onderdelen bestaat een dynamo?

1. spoel en magneet
2. magneet en batterij
3. batterij en kern
4. spoel en batterij

Geef van alle vier de spanningsbronnen aan of het wisselspanning of gelijkspannig levert

Wissel
spanning

Gelijk

spanning

Batterij

Dynamo

Generator

Accu

Een draaiende dynamo levert:

1. geen spanning
2. wisselspanning
3. gelijkspanning
4. fluxspanning

In een dynamo zit een

1. spoel en een magneet
2. spoel
3. magneet
4. koperdraadje

Leerdoelen check

• Je kunt de opwekking en opslag van energie in een auto beschrijven.
  
• Je kunt de onderdelen van een dynamo benoemen.
  
• Je begrijpt de werking van een dynamo

Vragen? Feedback?