4.3 Elektrische energie opwekken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Energie Opwekken

Heb je nog vragen over de vorige paragraaf?

Ja

Nee

Weet ik niet, ik ben er nog niet mee bezig geweest.

Leerdoelen 4.3

• Je kunt de opwekking en opslag van energie in een auto beschrijven.
• Je kunt de onderdelen van een dynamo benoemen. 
• Je kunt de werking van de dynamo uitleggen. 

§4.3 Elektrische energie opwekken 

In een auto vind je zowel een dynamo als een accu.

a. Waarvoor is de dynamo nodig?

b. Waarvoor is de accu nodig?

c. Welk soort spanning levert een dynamo?

d. Welk soort spanning levert een accu?

De werking van een magneet

Soorten magneten

• Permanente magneet 
• Elektromagneet ( spoel & weekijzer )

Permanente magneten

Permanente magneet = Is altijd magnetisch

1. Staafmagneet
   
2. Hoefijzermagneet
   
3. Naaldmagneet
   

Worden gebruikt in:

Dynamo's, kompassen, luidsprekers, harde schijven, 

Het magnetisch veld

je kan de kracht van een magneet niet direct zien. Je kan het wel voelen door magneten tegen elkaar te houden.

rond een magneet werkt de onzichtbare magnetische kracht. met ijzerpoeder kan je dit laten zien. 

de krachtlijnen lopen met bogen in een magnetisch veld.

in een magneet staan alle polen dezelde kant op. in ijzer staan de moleculen met hun polen alle kanten op. Als je er een magneet bij houdt gaan ook deze de zelfde kant op staan. Het stuk ijzer is dan tijdelijk ook zelf magnetisch

Hoe werkt een magneet?

Noordpool + Zuidpool

3 soorten metaal zijn magnetisch:

• IJzer
• Nikkel
• Cobalt

Elektromagneet

Veel koperdraden opgerold = Spoel

Stroom door een spoel -> Elektromagneet

Wordt sterker door:

• Meer windingen
  
• Grotere stroom
  
• IJzeren kern
  

Elektromagneet kun je zelf aan/uit zetten.

Als je de stoomrichting omdraait, wisselen ook de noordpool en zuidpool om. 

Werking van de dynamo

Werking dynamo / generator

1. Je fietst.
2. Het wieltje van de dynamo gaat draaien.
3. De magneet gaat draaien.
4. In de spoel gaat een stroom lopen.
5. De lamp gaat branden.

Werking dynamo / generator

• In een dynamo of generator ontstaat wisselspanning doordat of de spoel of de magneet draait. 
  
• Hierdoor wordt het ijzer in de kern gemagnetiseerd met steeds wisselende polen.
  
•  Er is dus ook een steeds wisselend magneetveld met een (wisselende) inductiespanning. 
  

Hoe werkt een elektromotor?

Buitenkant = Permanente magneten zitten vast.

Binnenkant = Elektromagneet kan ronddraaien.

Op het juiste moment wordt de stroom omgedraaid, 

zodat de binnenkant blijft draaien.

Elektromotor

Een elektromotor werkt dmv een permanente magneet  en een draaibare spoel. 

Hij zet elektrische energie om in bewegingsenergie. 

Accu

In de accu zit chemische energie. Dit kan omgezet worden tot elektrische energie.

In een accu zit 12 volt spanning

Geef van alle vier de spanningsbronnen aan of het wisselspanning of gelijkspannig levert

Wissel
spanning

Gelijk

spanning

Batterij

Dynamo

Generator

Accu

Een draaiende dynamo levert:

1. geen spanning
2. wisselspanning
3. gelijkspanning
4. fluxspanning

In een dynamo zit een

1. spoel en een magneet
2. spoel
3. magneet
4. koperdraadje

Leerdoelen check

• Je kunt de opwekking en opslag van energie in een auto beschrijven.
• Je kunt de onderdelen van een dynamo benoemen. 
• Je kunt de werking van de dynamo uitleggen. 

Heb je nog een vraag
over deze paragraaf?

Hoe vond je
deze les?

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag

Maak de opgaven bij 4.3